اختصاصی بسپار/ تلاش برای بازیافت پلاستیک‌‌های بادوام
بسپار / ایران پلیمر بازیافت‌‌کنندگان پلاستیک‌‌های مورداستفاده در کاربردهای الکترونیکی و خودرو نیاز است که با مواردی هم‌‌چون تامین مواد خام، افزودنی‌‌های به‌‌جا مانده، مقررات سختگیرانه و چالش‌‌های فنی مواجه شوند. در این مقاله، تلاش‌‌ها برای بازیافت چنین موادی گزارش شده است.
بازیافت پلاستیک‌‌های مصرفی در وسایل‌‌نقلیه اسقاطی (ELV) و پسماند تجهیزات الکترونیکی و برقی (WEEE) از اهمیت بیشتری در اقتصاد چرخشی جهانی برخوردار است. حجمی که باید استفاده شود بسیار زیاد است، اما مقدار پلاستیک‌‌های بازیابی‌‌شده و برگردانده شده به کالا هنوز متوسط است. موانع فنی، لجستیک و قانونی بسیاری برای غلبه وجود دارد.
تنها در اتحادیه اروپا، وسایل‌‌نقلیه اسقاطی بین 7 و 8 میلیون‌‌تن از انواع پسماند هرساله را تولید می‌‌کنند. سال گذشته، 6/53 میلیون‌‌تن پسماند تجهیزات الکترونیکی و برقی، به‌‌طور متوسط 3/7 کیلوگرم سرانه، در جهان تولید شده است. طبق گزارش اخیر اتحادیه اروپا، تا سال 2030، پیش‌‌بینی می‌‌شود این رقم به 7/74 میلیون تن در سال (tpa، Tonnes Per Annum) افزایش یابد.
از میان تمام پسماند تولیدشده در این کاربردهای بادوام، مقدار قابل‌‌توجهی پلاستیک‌‌های با ارزش هستند که پتانسیل استفاده مجدد دارند، در نظر بگیرید تنها حدود 8 درصد از وزن یک خودرو را پلاستیک‌‌ها تشکیل می‌‌دهند. روش‌‌های بهتر و بیشتری برای بازیافت این پلاستیک‌‌ها نیاز است (البته، مانند سایر مواد در پسماند الکترونیکی).
یک مشکل اساسی برای بازیافت‌‌کنندگان، دسترسی آسان به مواد است. به گفته شرکت اتریشی MGG Polymers (بازیافت‌‌کننده عمده پسماند پلاستیک‌‌های تجهیزات الکترونیکی و برقی که تقریبا 15 سال در این زمینه فعالیت می‌‌کند (شکل1))، مشکل اساسی در دستیابی به مواد خام برای عملیات شرکت است. این شرکت که قابلیت فراورش حدود 55000 تن در سال از مواد را دارد (با خروجی حدود نیمی از این مقدار، باقی‌‌مانده به انرژی تبدیل می‌‌شود)، تا حدود زیادی به واردات از سایر کشورهای اتحادیه اروپا وابسته است. مواد بازیافت‌‌شده شرکت MGG تقریبا منحصرا به شرکت‌‌های فعال در تولید قطعات برای مصارف بادوام فروخته می‌‌شوند.
با وجود این‌‌که اتریش بخشی از اتحادیه اروپا است و در داخل اتحادیه جابه‌‌جایی کالا آزاد است، این حقیقت که برخی کشورهای اتحادیه اروپا پلاستیک‌‌های پسماند تجهیزات الکترونیکی و برقی را به‌‌علت این که ممکن است شامل برخی افزودنی‌‌ها هم‌‌چون تاخیرانداز‌‌های شعله برم‌‌دار باشند، به‌‌عنوان پسماند خطرناک طبقه‌‌بندی کرده‌‌اند، مانع این امر شده‌‌‌‌است. طبق گفته شرکت MGG، این شرکت مجوز حمل‌‌ونقل پسماند خطرناک را ندارد، زیرا این مواد در اتریش خطرناک تلقی نمی‌‌شوند.
حتی اگر پسماند به‌‌عنوان خطرناک ذکر نشوند، هنوز مشکلات قابل‌‌توجهی در به‌‌دست آوردن مجوز برای دستیابی به مواد وجود دارد. شرکت MGG می‌‌گوید که در یک مورد، این شرکت برای دستیابی به مجوزی تحت مقرارت حمل‌‌ونقل پسماند اتحادیه اروپا برای حمل‌‌ونقل پلاستیک‌‌ها از بخشی از آلمان به اتریش، 4 سال منتظر مانده است.
طبق گفته این شرکت بیش از مقدار کافی مواد برای شرکت در بیرون وجود دارد، اما مراحل قانونی برای ورود این مواد به کارخانه می‌‌تواند باورنکردنی باشد که شامل زمان و پول زیاد است (شکل 2).
شکل2: پلاستیک‌‌های زیادی از پسماند تجهیزات الکترونیکی و برقی وجود دارد، اما بازیافت‌‌کننده‌‌ها در دستیابی به آن‌‌ها به مشکل بر می‌‌خورند.
اتحادیه اروپا پیمان بازل (Basel Convention) را امضا کرده است که شامل پیشنهادات نروژی با هدف کاهش نخاله‌‌های دریایی است؛ برنامه‌‌ریزی شده تا 1 ژانویه 2021 به قانون اتحادیه اروپا تبدیل شود. این پیشنهادات، پسماند را برای حمل‌‌ونقل به 3 دسته طبقه‌‌بندی می‌‌کند: پسماند جداشده و تمیز (فهرست‌‌شده با عنوان پسماند سبز)، که مشکلی در حمل‌‌ونقل آن‌‌ها وجود ندارد؛ غیرخطرناک، پسماند پلاستیک مخلوط قابل اخطار بهداشتی، که مقدار قابل‌‌توجهی از اسناد همراه را نیاز دارد (فهرست شده با عنوان پسماند کهربایی، amber)؛ و پسماند خطرناک (فهرست‌‌شده با عنوان پسماند قرمز)، که گزارش آن‌‌ها سخت‌‌تر و حمل‌‌ونقل آن‌‌ها پرهزینه‌‌تر است؛ موادی که نمی‌‌تواند بازیافتی باشند باید با هزینه‌‌های بالاتر سوزانده شوند.
انجمن بازیافت‌‌کنندگان الکترونیکی اروپا (EERA)، که شرکت MGG Polymers عضوی از آن‌‌ها است، درحال حاضر در اتحادیه اروپا بحث می‌‌کند که پلاستیک‌‌های پسماند تجهیزات الکترونیکی و برقی باید به‌‌عنوان پسماند مخلوط و نه پسماند خطرناک دسته‌‌بندی شوند. انجمن می‌‌ترسد که پیش‌‌نویس متن قانونی بتواند منجر به الزامی برای اعلام پلاستیک‌‌های پسماند تجهیزات الکترونیکی و برقی به‌‌عنوان پسماند خطرناک شود. چنین طبقه‌‌بندی به معنای این است که بسیاری از شرکت‌‌های بازیافت هرگز مجاز به پذیرش پلاستیک‌‌های پسماند تجهیزات الکترونیکی و برقی در سال آینده نیستند، زیرا آن‌‌ها مجوز پذیرش پسماند خطرناک را ندارند.
برگردان: مهندس رویا پورشوشتر
[email protected]
(ادامه دارد …)
متن کامل این مقاله را در شماره ۲۲۷ ماهنامه بسپار که در نیمه شهریور ماه ۱۴۰۰ منتشر شده است می خوانید.
در صورت تمایل به دریافت نسخه نمونه رایگان و یا دریافت اشتراک با شماره های ۰۲۱۷۷۵۲۳۵۵۳ و ۰۲۱۷۷۵۳۳۱۵۸ داخلی ۳ سرکار خانم ارشاد تماس بگیرید. نسخه الکترونیک این شماره از طریق طاقچه و فیدیبو قابل دسترسی است.
