برندگان نوبل شیمی 2017 معرفی شدند/ گفتگوی پایگاه “نوبل پرایز‌” با برندگان نوبل 2017

 این سه دانشمند نوبل شیمی امسال را به دلیل تلاش‌های خود در زمینه “الکترون کریومیکروسکوپی برای شناخت ساختار بیومولکول‌ها در محلول با رزولوشن بالا “دریافت کردند.

این روش تصویربرداری از بیومولکول ها را ساده سازی کرده و بهبود می‌بخشد.

ژاک دوبشه بیوفیزیکدان سوئیسی 75 ساله از دانشگاه لوزان، یوآخیم فرانک بیوفیزیکدان آلمانی 77 ساله از دانشگاه کلمبیا در نیویورک و ریچارد هندرسون، زیست‌شناس مولکولی و بیوفیزیکدان اسکاتلندی 72 ساله که بیشتر به طور مستقل فعالیت می‌کند، برندگان نوبل شیمی 2017 هستند.

آکادمی سلطنتی علوم سوئد در بیانیه خود ضمن اعطای جایزه 1.1 میلیون دلاری به این تیم، اعلام کرد که روش آن ها بیوشیمی را وارد دوره جدیدی کرده است.

[EasyDNNGallery|19391|Width|400|Height|400|position||resizecrop|False|lightbox|False|title|False|description|False|redirection|False|LinkText||]

این آکادمی افزود: محققان اکنون با استفاده از این روش می‌توانند بیومولکول ها را حین انتقال منجمد کنند و فرایندهایی را که تا پیش از این قابل مشاهده نبودند به صورت تصویری ببینند که این روش می‌تواند برای فهم اصولی شیمی و توسعه داروها تعیین کننده باشد.

جایزه نوبل شیمی یکی از پنج جایزه نوبل است که از سال 1901 هر سال از سوی آکادمی سلطنتی علوم سوئد اعطا می‌شود. این جایزه بزرگترین جایزه‌ای شناخته می‌شود که یک شیمیدان می‌تواند آن را دریافت کند.

گفتگوی پایگاه “نوبل پرایز‌” با ژاک دوبشه

[EasyDNNGallery|19402|Width|400|Height|400|position||resizecrop|False|lightbox|False|title|False|description|False|redirection|False|LinkText||]

سوال: شما به دلیل ابداع روش به شکل شیشه درآوردن آب موفق به دریافت جایزه نوبل شدید. همه مردم آب مایع و یخ را می‌شناسند، اما آب شیشه‌ای چیست؟

بله، اگر آب را سرد کنید تبدیل به یخ می‌شود، اما عالی می‌شود اگر شما بتوانید آب را سرد کنید و مولکول‌ها را از حرکت بازدارید، در حالی که ساختار را حفظ می‌کنید، زیرا هنگامی که آب یخ زده و مولکول‌هایش را بی‌حرکت کردید، می‌توانید آن را در میکروسکوپ الکترونی داشته باشید و آب تبخیر نمی‌شود، زیرا در میکروسکوپ الکترونی باید تحت شرایط خلاء باشد و آب در دمای معمولی تبخیر می‌شود. به طوری که زمانی که مواد زیستی را شیشه‌ای کنیم، می‌توانید آن را در میکروسکوپ داشته باشید و آن را به وضوح در میکروسکوپ الکترونی مشاهده کنید. این آغاز راه بود، حالا اگر شما آن را در یخ یا بدون آب داشته باشید، مولکول‌ها مانند ماهی، مرده‌اند.

به زیبایی پاسخ دادید. حالا جایزه نوبل توجهات زیادی را به شما معطوف می‌کند. چه احساسی از این موضوع دارید و مسئولیتی که دانشمندان در رابطه با مردم دارند.

لذت بخش است. من در طول بیست سال گذشته در دانشگاه لوزان بوده‌ام و تلاش زیادی را برای درس “زیست‌شناسی و جامعه” اختصاص داده‌ام و در آن زمان لوزان در حال توسعه این برنامه درسی برای همه دانشجویان نخبه بود. این یک آموزش اضافی نبود، بلکه یک برنامه اصلی در مطالعه زیست شناسی بود که هنوز هم ادامه دارد.

 

مصاحبه با ریچارد هندرسون

[EasyDNNGallery|19401|Width|400|Height|400|position||resizecrop|False|lightbox|False|title|False|description|False|redirection|False|LinkText||]

خبر برنده شدنتان را چگونه فهمیدید؟

در کنفرانسی پیرامون الکترون‌گریو میکروسکوپی در دانشگاه لستر و در حال گوش دادن به نقطه نظرات بودم که تلفنم در جلسه زنگ زد و من مجبور شدم از اتاق سخنرانی بیرون بیایم تا جواب دهم. بعد از چند بار قطع شدن، در نهایت توانستم با “گونار فون هین” که می‌شناختمش و سپس سه نفر دیگر از کمیته جایزه نوبل صحبت کنم.

آنها به من گفتند که جایزه نوبل شیمی به من به همراه “ژاک دوبشه” و “یوآخیم فرانک” اعطا می‌شود که خیلی خوب می‌شناختمشان. بنابراین فکر می‌کنم واقعا بسیار لذت‌بخش است.

البته که چندین نفر دیگر هم لیاقت دریافت این جایزه را داشته‌اند، اما من فکر می‌کنم همه ما می‌دانیم که جایزه نوبل همیشه تنها به سه نفر تعلق می‌گیرد.

شما اولین کسی بودید که توانستید با روش الکترون‌کریو میکروسکوپی و با دقت اتمی از بیومولکول‌ها تصویربرداری کنید. چه چیزی را دیدید؟ حالا چه جزئیاتی را می‌توان دید که قبلا امکانش نبود؟

من فکر می‌کنم اولین ساختارهای مولکول‌های بیولوژیکی بوسیله کریستالوگرافی اشعه ایکس در سال 1959 یا 1960 توسط “جان کندرو” دیده شد که جایزه نوبل شیمی را برای کار بر روی میوگلوبین و توسعه روش‌های اشعه ایکس دریافت کرد؛ چرا که ما در 50 سال گذشته صدها و هزاران ساختار انجام شده با کریستالوگرافی اشعه ایکس انجام داده‌ایم، به طوری که “Cryo-EM” تنها روش دیگری برای پیدا کردن ساختار اتمی و ساختار با وضوح بالا از مولکول‌ها است.

اما تفاوت این است که ساختارهای بسیار زیادی در زیست‌شناسی وجود دارد که مقاوم بوده و روش‌های دیگر مانند کریستالوگرافی اشعه ایکس یا طیف سنجی رزونانس مغناطیسی پاسخگو نیستند. بدین ترتیب، اساسا فضای جدیدی از زیست شناسی ساختاری که قبلا غیرقابل دسترس بود باز شده است. من فکر می‌کنم کار اصلی من بر روی پروتئین‌های غشایی بود که کریستال کردنشان دشوار بود.

من از حمایت طولانی‌مدت شورای تحقیقات پزشکی بریتانیا برخوردار بودم و در واقع 105 سال است که شورای تحقیقات پزشکی بریتانیا از فعالیت‌های ساختاری مرتبط با پزشکی و یا زیست‌پزشکی یا زیست‌شناسی حمایت می‌کند و تجربه زیادی در مدیریت گروه‌ها، واحدها یا موسسات دارند و در واقع آنها از لحاظ حمایت از ایده‌های جدید کاملا دست و دلباز بوده‌اند.

 

گفتگو با یوآخیم فرانک

[EasyDNNGallery|19403|Width|400|Height|400|position||resizecrop|False|lightbox|False|title|False|description|False|redirection|False|LinkText||]

چگونه باخبر شدید که برنده جایزه نوبل شده‌اید؟

من یک سگ دارم که هر روز صبح زود من را بیدار می‌کند. این بار نوبل بود که بیدارم کرد (با خنده).

شما روش‌های آنالیز تصویر بیومولکول‌ها را توسعه داده‌اید که کنار هم قرار بگیرند و از تصاویر دو بعدی، تصاویر سه بعدی بسازند. چیز خاصی راجع به نحوه نگاه شما به تصاویر وجود دارد؟

من نمی‌دانم، راستش من فقط خیلی متمایل به دیدن و بصری‌گرا هستم. بنابراین من الگوها را می‌بینم، ساختارها را می‌بینم. الگوها را خیلی خیلی سریع در پس زمینه دیده و ثبت می‌کنم. بنابراین همیشه تصاویر را در ذهنم دارم، گاهی اوقات عکس می‌گیرم. من حتی در گذشته نمایشگاه عکس هم داشته‌ام.

ترکیب تصاویر و سه‌بعدی کردن تصاویر به دلیل عدم شناخت دقیق ساختار مولکول‌ها چیزی در حد غیرممکن بود و مثل قضیه مرغ و تخم مرغ بود. جرقه این فکر در سال 1977 در ذهنم زده شد تا اینکه امروز توانستم بالاخره این کار را انجام دهم.

حالا این روش چه چیزی را که تا کنون نمی‌توانستیم ببینیم، به ما نشان می‌دهد؟

خوب ما اکنون می‌توانیم مولکول‌ها را در حالت‌های عملکردی غیرقطعی آزاد خود ببینیم

منبع:ایسنا