فوتبالیست های کشور را چه کسی نونوار کرد و به روسیه فرستاد؟

#بنیانگذاران_برند_ایرانی
صنعت مد در ایران را مدیون چه کسانی هستیم؟
سومبات هاکوپیان کیست؟
بسپار/ ایران پلیمر از اواخر دوران حکومت قاجار، با سفر شاهان قاجار و عدهای از روشنفکران آن زمان به دیار فرنگ تغییرات اندکی در لباس پوشیدن ایجاد شد و در پی آن حرکتهایی در طراحی و دوخت پوشاک پدیدار گردید، از جمله اولین چرخ خیاطی را مظفرالدین شاه به همراه یک خیاط قفقازی به عنوان سوغات از فرنگ به تهران آورد تا لباس درباریان بوسیله چرخ دوخته شود و این موضوع حکایت از آن دارد که در آن دوران، تمام لباسها با دست دوخته میشد.
در تاریخ آمده که نخستین کت و شلوار به سبک امروزی در دوران احمدشاه به ایران آورده و به تدریج با گرایش مردان ایرانی به ویژه روشنفکران و اشراف به لباس امروزی، حرفه خیاطی رونق گرفت و استادکارانی مانند مارتیو توتونیان و هوسپ طاطاوسیان که به ایشان خیاط باشی هم میگفتند در دربار قاجار فعال و معروف شدند. اما طراحی و دوخت پوشاک در عصر حکومت پهلوی تحت تاثیر مدرنیته غرب قرار گرفت و فرهنگ مصرف پوشاک در ایران بطور آمرانه تغییر یافت و به تبع آن، طراحی و دوخت لباس با تحول همراه گردید. گرچه این تغییر دستوری رابطه جامعه، به ویژه طراحان پوشاک و پارچه را از تاریخ پربار ما در این رشته قطع کرد ولی علیرغم وقوع جنگ جهانی دوم و اشغال کشور، یک رشد چشمگیر در این حرفه صورت گرفت بطوریکه در کمتر از ۵۰ سال نه تنها خیاطی به عنوان یک صنف قوی شکل گرفت بلکه رشته طراحی پوشاک به صورت محدود وارد آموزش عالی شد، و با تاسیس اولین کارخانههای تولید پوشاک، گامهای صنعتی نیز برداشتهشد.
سومبات هاکوپیان با نام شناسنامهای سومبات هاقوپیانس تازهکند زاده ۱۱ دی ۱۳۲۳ در تبریز زاده شد. او از آکادمی مولر در کشور آلمان فارغالتحصیل شد. از دوران نوجوانی وارد حرفه خیاطی شد و پس از سالها کسب تجربه در سال ۱۳۴۹ کارگاه کوچکی را در تهران تاسیس کرد. در ابتدای دهه ۸۰ آن کارگاه با هدفگذاریهای بلند مدت و اندیشمندانه، تبدیل به یک شرکت صنعتی و کسب و کاری خانوادگی شد. در ابتدای امر این برند به صورت سفارشی کار میکرد اما به مرور کار به صورت تولید انبوه رسید.
به گفته ی خودش از نیمه دوم دهه چهل وارد مد و مدسازی شده و در اواخر دهه چهل با یک آکادمی مد در اروپا ارتباط برقرار نموده و نشریات آن را بطور مرتب دریافت کرد که این رابطه را تا به امروز ادامه داده است. در اوایل دهه پنجاه هنر مد و مدسازی به ویژه در پوشاک زنانه از طریق نمایش زنده مد در اماکن عمومی مانند سالن هتلها از کنج خانه ها خارج و به میان مردم آمد. در اوایل دهه پنجاه مدلهای وی به ویژه در رشته مردانه به روی صحنه آمدند و در سال ۱۳۵۳ در فستیوال مد برگ ریز، مدلهای هاکوپیان در طراحی و دوخت اول شد و در پی آن در سال ۵۴ با ارایه مجموعهای از مدلهای زنانه و مردانهی خود گامی در مد لباس ایران برداشت که تا آن زمان در ایران سابقه نداشت. این گام جدید و بی سابقه اجرای یک نمایش با شکوه و زنده مد برای اولین بار در ایران بود که در هتل کنتینانتال تهران برگزار نمود. این نخستین بار بود که یک مدساز ایرانی بطور مستقل این نمایش را در چنین سطحی برگزار کرده بود. این موضوع بطور گسترده توجه رسانههای داخلی و خارجی را به خود جلب نمود و وی در گام بعدی با بهرهگیری از مدلهای ارایه شده در این نمایش اولین ژورنال رنگی مد ایران را به نام هوکرپ در همان سال چاپ و منتشر کرد. موضوع انتشار این ژورنال و برگزاری نمایش زنده مد تحت پوشش اخبار بین المللی قرار گرفت و خبرگزاری رویترز نه تنها این خبر را به خارج از کشور مخابره نمود، بلکه در مورد چند نمونه از مدلهای ارایه شده اظهار نظر کرد و از دیدگاه هنری اعلام داشت که بخشی از مدلها، الهامی از لباسهای دهه ۱۹۳۰ اروپا بوده است، برای این خبرگزاری بسیار تعجب بر انگیز بود که یک طراح ایرانی در آن سالها به تاریخ لباس اروپا نگریسته است و حتی دو مدل از لباسهای تاریخی ایران الهام گرفته بود که مورد توجه ویژهای قرار گرفت. با این اقدام رویترز نام هاکوپیان از مرزهای ایران عبور کرد و به شهرت رسید.
هاکویپان میگوید: علیرغم جوان بودن خود من و شرکت هاکوپیان، در بین مشتریان جایگاه ویژهای بدست آوردیم و من به این نتیجه رسیدم که باید برای آینده یک برنامه بلند مدت طراحی و تنظیم کنم. این کار هم انجام شد ولی در سال ۱۳۵۷ انقلاب ایران به پیروزی رسید و طبق روال همه انقلابها، تغییرات در تمامی ابعاد به ویژه در بعد فرهنگی به وقوع پیوست و فرهنگ مصرف لباس به طور موقت تغییر کرد و عدهای به این باور رسیدند که مد و لباس به شکل آن روز در جامعه جایی نخواهد داشت و از طرف دیگر با شروع جنگ تحمیلی این اندیشه بیش از پیش تقویت گردید بطوریکه در اوایل دهه ۶۰ کارخانه لباس دوزی که عمدتاً در اختیار دولت قرار داشتند با تعطیلی مواجه شدند. ولی من با آگاهی از تاریخ انقلابها به ویژه از جنگ جهانی دوم، دریافتم که چگونه بعد از جنگ و تثبیت انقلاب همه چیز به ویژه هنر طراحی لباس به شرایط عادی باز میگردد و هم چنین تجربه کشورهای اروپایی این پیش نگری مرا محقق نمود. زمان جنگ بخش خصوصی با فشار زیادی رو به رو بود. با وجود مشکلات زیادی که در بخش تهیه مواد اولیه وجود داشت ما استانداردهای لازم را تغییر ندادیم. زیرا با تغییر این استانداردها میتوانستیم مصرف مواد اولیه را کاهش دهیم. اما من معتقدم این کار اجحاف در حق مشتری است. افتخار میکنم که تا امروز از کمکهای دولتی بهرهای نبردهام.
برای جلوگیری از تعطیلی کارخانههای دولتی همکاریهای موفقیت آمیزی انجام دادیم و علیرغم محدودیتهایی که برای بخش خصوصی در آن زمان جریان داشت ما از حرکت باز نایستادیم و با ابتکارات بسیار خلاق طرحهای خود را در نمایشگاههای بین المللی بازرگانی که در تهران برگزار میشد ارایه نمودیم و غرفههای ما همیشه مورد توجه بازدیدکنندگان داخلی و خارجی قرار میگرفت و این امر ما را بیش از پیش به آینده امیدوارتر مینمود. در سالهای گذشته من سعی زیادی کردم تا توانستم برای نخستین بار متدهای فرسوده را از دانشگاهها خارج کنم و متد مولاژ را به عنوان یک پایه علمی وارد بخش آموزش عالی کشور کنم.
تا دهه ۷۰ شرایط برای فعالیت بخش خصوصی همچنان محدود بود و در آن هنگام مدرسه عالی سمیه که امروز دانشگاه شریعتی است برای ارتقا سطح علمی خود در رشته الگوسازی و مدلسازی از من درخواست همکاری کرد که من آن را پذیرفتم و اولین دوره کلاسهای ویژه را برای مدرسین آن مدرسه عالی برگزار کردم و از این طریق یک سیستم نوین اروپایی جایگزین روشهای کهنه و فرسوده و غیر کارا شد و چند ترم نیز به تدریس دانشجویان پرداختم. مدتی بعد، از دانشگاه الزهرا دعوتی در همین زمینه دریافت داشتم و چند سالی در آن دانشگاه تدریس کردم و همان سیستم نوین اروپایی را از طریق تدوین جزوات تخصصی و حرفهای آموزش دادم که در کل سیستم آموزش عالی در این رشته تحول چشمگیری ایجاد کرد. در پی این تحولات آموزشی در مقطع عالی، برای اولین بار رشته مهندسی پوشاک در دانشگاه امیرکبیر دایر شد که بار دیگر از من دعوت به همکاری بعمل آمد و من نهایت همکاری را انجام داده و به مدت ۳ یا ۴ ترم در آن دانشگاه به آموزش دانشجویان پرداختم.
در دهه ۸۰ که روزنهای برای فعالیت بخش خصوصی گشوده شد، ما گام بیسابقه دیگری در مسیر فعالیتهای گسترده خود برداشتیم که در سال ۸۱ به نتیجه رسید و شرکت هاکوپیان آخرین تکنولوژی هزاره سوم را در طراحی و دوخت که در بسیاری از موارد عصر صنعتی را نیز پشت سرنهاده بود برای اولین بار به ایران آورد و با افتخار تمام این پروژه را در کمتر از دو ماه نصب و راهاندازی نموده و به بهرهبرداری رساند.
در دهه ۸۰ ما با انتشار کاتالوگهای خود در هر فصل مدلهای کاملاً خلاق خود را ارایه کردیم. این حرکت موجب یک جهش عمده در مد و صنعت پوشاک کشور شد. در گامی دیگر در راستای هویت بخشیدن به هنر طراحی و مدسازی برای اولین بار در ایران، با همکاری عدهای از اساتید محترم دانشگاه الزهرا، انجمن طراحان لباس و پارچه تشکیل گردید و من به عنوان نخستین رییس هیات مدیره آن انجمن انتخاب شدم.
خوشحالم که هرگز از مد به عنوان فریاد و جنجال استفاده نکردهام و همیشه وقار و زیبایی را هدف اصلی قرار دادهام، چرا که از نظر اجتماعی بر این باور بودم و هستم که جوانان ما با فرهنگی غنی و با وقار بزرگ شدهاند و نباید دچار هرج و مرج شوند، زیرا امروزه لازمه موفقیت و پیشرفت، نظم و آرامش در اندیشه و کار میباشد.
امروزه در تولیدات شرکت هاکوپیان بیش از ۷۰ درصد مواد طبیعی مورد استفاده قرار گرفتهاست.
شرکت هاکوپیان در حال حاضر ۸ شعبه در تهران و ۱۶ شعبه دیگر نیز در ۱۵ شهر عمدتا پرجمعیت کشور دارد.
برند هاکوپیان با طراحی و دوخت کت و شلوارهایی برازنده، فوتبالیست های ایران را راهی جام جهانی کرد. بابت این لباس ها هیچ پولی دریافت نشده است. مسابقات یاد شده از فردا در روسیه برگزار می شود. جدول زمانی بازی ها را می توانید در این خبر ببینید.
برگرفته از بخشی از مصاحبه های منتشر شده سومبات هاکوپیان