چگونه در اولین مصاحبه کاری پذیرفته شوید؟/ اولین قدم برای نزدیکشدن به شغل
بسپار/ ایران پلیمر می نویسد، یکی از اصلیترین معضلات کشور در حال حاضر، بیکاری جوانان است. هرچند بخشی از راهحل این مشکل در دست دولت و حتی بخش خصوصی است تا با ایجاد فرصتهای شغلی و کاهش هزینهها برای ایجاد شغل، این وضع را بهبود بخشند، اما بخش بزرگی از راهحل نیز در دستان طرف دیگر، یعنی جویندگان کار است. جوانانی که در انتهای دوره تحصیل خود، عملا هیچ مهارتی کسب نکردهاند، نمیتوانند انتظار داشته باشند که به سرعت از سوی شرکتها برای کار پذیرفته شوند. اولین قدم برای نزدیک شدن به شغل، آمادگی برای شرکت در مصاحبه کاری است. این وظیفهای نیست که دولت بتواند برای آن کار کند و فقط به خواست خود فرد مربوط میشود. خانواده نیز برای بالا بردن این آمادگی نقشی موثر خواهند داشت.
اولین مصاحبه کاری برای جوانان هراسآور است و به پدر و مادر فشار روانی وارد میکند. معمولا در کشورهای پیشرفته که جوانان پس از رسیدن به سن قانونی، برای تامین حداقل بخشی از هزینههای خود، به دنبال کار میگردند، اولین تجربه مصاحبه کاری یا ورود به دوره کارآموزی را پس از اخذ دیپلمتجربه میکنند؛ بیش از اینکه بتوانیم بگوییم، در سنین جوانی، بسیاری در پایان نوجوانی خود را برای ورود به دنیای حرفهای کار آماده میسازند. این مصاحبه در بیشتر اوقات برای نوجوانان ۱۸ تا ۲۵ سال حکم امتحانی را دارد که برای آن آماده نیستند. با این حال، برای آنکه از چنین آزمونی سربلند بیرون بیایند، کافی است بتوانند آموختههای خود را دست کم نگیرند و پاسخهای مناسب و خلاقانه به پرسشها بدهند. در این راستا ساندرا لوگراند، کارآفرین فرانسوی و همکارش والریفالالا، متخصص منابع انسانی، پلتفرمی را با مربیان صاحب نام برای آمادهسازی دراین گونه مصاحبهها که مخاطبانش جوانان هستند، راهاندازی کردهاند. آنها روش نوینی را به صورت سه واحد درسی در یک دوره آموزشی به نام «یاپوکا» ارائه کردهاند که پس از گذراندن آن، جوانان میتوانند با اعتماد به نفس کامل کارهایی را که از عهده انجام آن برمیآیند به کارفرمای آتی خود معرفی کنند.
استعدادهای خود را بشناسید
اغلب اوقات، وقتی از دانشآموختگان جوانمان میخواهیم که خود را معرفی کنند، نمیدانند از خود چه واکنشی نشان دهند. پلتفرم «یاپوکا» که برای مخاطبان جوان طراحی شده است، این مشکل را به خوبی میشناسد. یاپوکا به جوانان کمک میکند تا خود و استعدادهای واقعی خود را بهتر بشناسند تا در زمان مصاحبه بتوانند آنها را معرفی کنند. یاپوکا به جوانان میآموزد تا از پاسخهای کلیشهای و از قبل آماده شده برای سوالات بپرهیزند. گوش کارفرماها از شنیدن چنین پاسخهایی پر شده است که «نخستین ویژگی شخصیتی شما چیست؟ من دارای قدرت مدیریت هستم.» یا «بزرگترین نقص شما چیست؟ کمالگرا هستم.»ایجاد آمادگی در جوانان که در سه جلسه یک ساعت ونیمه برنامهریزی شده است، از آنها میخواهد تا بخشی از تمرینات را قبلا به تنهایی انجام دهند. جلسه نخست زمانی برگزار میشود که هرکس شرح حال خود را مقابل نزدیکان خود بازگو کرده باشد. به اعتقاد طراحان این دوره آموزشی، این ملموسترین راهی است که با آن میتوان از فعالیتهایی که جوانان تاکنون انجام دادهاند و آنچه درخور ارزش است هنگام مصاحبه کاری، آگاه شوند.
فالالا تاکید میکند: «جوانان، دانشجویان یا کسانی که درجستوجوی نخستین شغل خود هستند، نمیدانند که برگههای برنده متعددی در دست دارند که میتوانند با استفاده از آنها، قبولی خود را در مصاحبه کاری تضمین کنند. در بسیاری موارد پیش میآید که از جوانان درباره اسم کوچکشان سوال میشود؛ اما تعداد بسیار کمی از آنها میدانند که ریشه این نام چیست؟ آیا این نام به یکی از شخصیتهای تاریخی متعلق بوده و تاریخچه آن چیست؟ و چرا آنها را به این نام صدا میزنند؟ از دیگر فعالیتهایی که در نخستین جلسه ملاقات با آنها انجام میدهیم، به بررسی میزان تعهدشان میپردازیم، چه بهعنوان نماینده کلاس در دوران مدرسه یا مسوولیتهایی که در زمان دانشجویی داشتهاند. همچنین سعی میکنیم از میزان پایبندی آنها به کارها و افراد مورد علاقه آنها آگاه شویم. به این ترتیب به آنها کمک میکنیم تا در این جلسه از تمام تاروپود زندگی و تجربه خود کاملا آگاه شوند. این شناخت به ما و آنها کمک میکند تا از یک شروع اشتباه در کاری که برای آن ساخته نشدهاند جلوگیری کنیم و تمرکز خود را بر شرکتهایی قرار میدهیم که برای آنها مفیدتر خواهند بود.»
کارفرما را بین ۲ تا ۱۰ دقیقه قانع کنید
دومین جلسه نوبت تمرینهای عملی است. شرکتکنندگان جوان این دوره یاد میگیرند چطور درباره خود صحبت کنند و ویژگیهایی را که در جلسه نخست در خود یافتهاند، معرفی کنند و بهکار بگیرند. به این ترتیب قادر خواهند بود، افکار خود را در ۲ تا ۱۰ دقیقه به طرق مختلفی با فردی که قرار است با آنها مصاحبه کند در میان بگذارند. تمرین ارائه مطالب در مدت زمان محدود به آنها میآموزد، چطور اطلاعاتی را که میخواهند با فرد دیگری به اشتراک بگذارند، طبقهبندیشده ارائه کنند.لو گراند میگوید: «در بسیاری از مواقع زمانی که از جوانان میخواهیم خود را معرفی کنند، نمیدانند چه واکنشی از خود نشان دهند. گاهی حتی فراموش میکنند، در ابتدا نام یا سن خود را بگویند. کاری که به ظاهر ساده است ولی در عمل برایشان دشوار است.»
طی این جلسه به آنها پیشنهاد میشود که روی حالت نشستن، رفتار، لبخند و نگاه خود دقت کنند. حتی همراه خود دفترچه و خودکاری داشته باشند که در آن یادداشت کنند و به این ترتیب به کارفرمای آتی خود نشان دهند که تا چه اندازه به این شغل علاقه دارند. طراحان این دوره معتقدند، جوانان با شرکت در این جلسات میتوانند کاملا تغییر کنند و به فرد دیگری بدل شوند. موفقیت این دو مشاور فرانسوی نشان داده است تا چه حد میتوانند در همین مدت اندک، بر جوانان تاثیر مثبت داشته باشند. آنها با جوانان بسیاری برخورد داشتهاند که زیر بار پذیرفتن حرف هیچکسی نمیرفتند، اما پس از طی این دوره، کاملا تغییر کردهاند؛ یا پسران جوانی که تحت هیچ شرایطی حاضر نبودهاند، کت و شلوار بپوشند، اما بعد از آن قانع شدهاند که این نیز بخشی از کار است (شاید خندهدار به نظر برسد، اما تعداد پسرانی که بهدلیل پوشیدن لباس رسمی از پذیرفتن شغلی سر باز میزنند، به هیچ عنوان کم نیست).
این آزمون را با اعتماد پشت سر بگذارید
این دوره آموزشی در سومین جلسه، جوانان را در شرایط واقعی یک مصاحبه قرار میدهد. مصاحبهای که هدف از آن شرکت در یک آزمون یا شروع دوره کارآموزی است. این جلسه فرصتی است که بتوانند روشهایی را که طی جلسات گذشته آموختهاند، بهکار ببندند و نیز یاد بگیرند که از پس سوالهای غیر منتظره برآیند؛ بدون آنکه بترسند یا اعتماد به نفس خود را از دست بدهند.فالالا از تجربه خود و همکارش در این زمینه صحبت میکند: «ما تعداد بسیار زیادی از مصاحبههای کاری حرفهای انجام دادهایم. هر دو جزو هیات داوران در مدارس هستیم. همکارم درگذشته مدیر بخش منابع انسانی بوده است. ما کاملا به سوالهای گوناگونی که میتوانند مخاطبان را دچار وحشت کنند، واقفیم! پس میتوانیم آنها را برای پاسخ سریع و مثبت به انواع سوالهای عجیب و غریب آماده سازیم. این مثال را در نظر بگیرید: شمابه دنبال کار در بخش منابع انسانی یک شرکت هستید و برای مصاحبه دعوت شدهاید. در این مصاحبه از شما میپرسند: اگر اکنون یک شهاب سنگ در اینجا سقوط کند، چه کار میکنید؟ پس از گذراندن دوره یاپوکا، پاسخ به چنین سوالاتی که هدف آنها سنجش خلاقیت است و میتواند انسان را به دام بیندازد، برای جوانان تبدیل به یک بازیکودکانه میشود. شرکتکنندگان در این دوره متوجه میشوند که با چنین سوالاتی میزان خلاقیت آنها مشخص میشود نه دانششان. کافی است فقط یک بار در چنین شرایطی قرار بگیرند تا برای دفعه آتی احساس راحتی بیشتری داشته باشند.»
جعبه ابزاری برای یک عمر زندگی
مسلما ما زمانی به مربیان یاپوکا متوسل خواهیم شد که هدفی مشخص داشته باشیم. اما این دوره برای جوانان فرصتی ایجاد میکند تا خود را به جعبه ابزاری مجهز سازند که در تمام طول زندگی همراه آنها خواهد بود. چه ۱۹ ساله باشیم چه ۴۵ساله، یا حتی ۶۰ ساله، کلید موفقیت در یک مصاحبه کاری همیشه یکی است.پس بهتر است هرچه زودتر این کلید را بسازیم تا بتوانیم این مرحله اجتنابناپذیر استخدام را با موفقیت پشتسر بگذاریم. البته گذراندن این دوره هزینه دارد. پلتفرم یاپوکا گروهی از مربیانی را که از نظر مهارت به سه دسته طلایی، نقرهای و برنز تقسیم میشوند و دستمزد آنها نیز متفاوت است، براساس استعداد و میزان علاقه استخدام کرده است. اغلب آنها فارغ التحصیلان مدارس عالی بینالمللی هستند. همه آنها برای یادگیری روش یاپوکا آموزش دیدهاند. هزینه شرکت در این دوره با توجه به معیار انتخاب مربی مربوطه ۷۲۰، ۴۸۰ یا ۲۴۰ یورو است. موسسان این دوره میپذیرند که شاید هزینه آن تا حدی بالا باشد: هرچند این سرمایهگذاری در طول فعالیتهای حرفهای فرد دوباره به جیب او باز خواهد گشت. اما در دنیایی که رقابت بیداد میکند آیا میتوان بدون کمک گرفتن انتظار پیروزی داشت؟