اختصاصی بسپار/ آشنایی با پلاستیک‌‌ها (پلی‌‌اتیلن و پلی‌‌پروپیلن)

گروه ترجمه و تولید محتوا در بسپار/ایران پلیمر در این مقاله با خواص و کاربردهای بسپارهای پلی‌‌اتیلن و پلی‌‌پروپیلن آشنا خواهیم شد.

پلی‌‌اتیلن (PE)
پلی‌‌اتیلن، گرمانرم استاندارد نیمه بلوری است و می‌تواند در فرایندهای بسپارش مختلف تولید شود که منجر به ساختار زنجیری کمابیش شاخه‌‌دار می‌شود. ساختار واحد تکراری پلی‌‌اتیلن در شکل 1 آورده شده است.

شکل 1: ساختار واحد تکرارشونده پلی‌‌اتیلن.

فراورش
پلی‌‌اتیلن‌ها را می‌توان به تمام روش‌های فراورش معمول برای گرمانرم‌ها فراورش کرد. کلیه فرایندهای جوش‌‌کاری، به‌‌جز جوش‌‌کاری با بسامد زیاد، نیز می‌تواند استفاده شود. به علت ساختار غیرقطبی، چسب‌‌کاری و روکش‌‌کاری فقط پس از پیش آمایش سطوح، قابل اعمال است.

خواص در حین استفاده
پلی‌‌اتیلن به دلیل روش‌‌های مختلف تولید، درجات بلورینگی مختلف دارد. خواص مکانیکی با بلورینگی افزایش می‌یابد. پلی‌‌اتیلن کم¬چگالی (PE-LD) چندان سفت و ضربه‌‌پذیر (ductile) نیست. بنابراین، به ندرت به عنوان یک ماده¬ی ساختارساز به کار می-رود و بیشتر به عنوان فیلم، استفاده می‌شود.
پلی‌‌اتیلن پرچگالی (PE-HD)، با وجود داشتن خواص مکانیکی ضعیف¬تر از پلاستیک‌های مهندسی، می‌تواند در ساختارها استفاده شود. این بسپار کاملا مستحکم، سفت و بسیار چقرمه است، خزش کمی نشان می‌دهد و به نسبت در برابر گرما مقاوم است. رفتگی سُرشی و خواص الکتریکی آن خوب است و جذب آب کمی دارد. خواص شیمیایی آن عالی است: در برابر محلول‌‌های نمک، اسیدها، بازها، الکل‌‌ها و بنزین مقاوم است. در دمای کمتر از 60 درجه سلسیوس در تمام حلال‌‌های آلی نامحلول است، اما در هیدروکربن‌های آلیفاتیک و آروماتیک متورم می‌شود. عوامل اکسنده قوی مانند اسید سولفوریک دودزا، اسید نیتریک غلیظ و کروم سولفوریک اسید به پلی‌‌اتیلن حمله می‌کنند. پلی‌‌اتیلن پایدارسازی نشده در برابر پرتو فرابنفش مقاوم نیست و مانند موم می‌سوزد.

زمینه‌های کاربردی
اجزای سازه‌ای: اسباب‌‌بازی‌ها، کاربردهای پزشکی، مخازن گاز و بنزین، ظروف شیمیایی، محفظه‌‌ها، سطل‌های زباله، چمدان، صندلی‌های باغ، قوطی‌ها و جعبه‌های بطری.
سایر کاربردها: بسته‌بندی، درپوش‌‌ها، لوله‌‌کشی.

نام‌‌های تجاری
Alathon, Dowlex, Eltex, Eraclene, Escorene, Finathene, Fortiflex, Formolene, Hostalen, Lacqtene, Lupolen, marlex, Microthene, NeoZex, Novapol, Perothene, Polisul, Rigidex, Sclair, Sholex, Samylan, Samylex, Sumikathene, Unipol, Vestolen

توصیه مفید
پلی‌‌اتیلن ارزان و چندکاره است. اگر الزامات خواص مکانیکی، به ویژه آن‌‌هایی که در دماهای بیشتر هستند، زیاد نباشد (یعنی سفتی کم)، پلی‌‌اتیلن را می‌توان برای قطعات با شکل پیچیده نیز استفاده کرد.

خواص پلی‌‌اتیلن
خواص پلی‌‌اتیلن در جدول 1 آورده شده است.

برگردان: دکتر فاطمه خودکار

[email protected]

(ادامه دارد …)

متن کامل این مقاله را در شماره 231 ماهنامه بسپار که در نیمه دی ماه ۱۴۰۰ منتشر شده است بخوانید.

در صورت تمایل به دریافت نسخه نمونه رایگان و یا دریافت اشتراک با شماره های ۰۲۱۷۷۵۲۳۵۵۳ و ۰۲۱۷۷۵۳۳۱۵۸ داخلی ۳ سرکار خانم ارشاد تماس بگیرید. نسخه الکترونیک این شماره از طریق طاقچه و فیدیبو قابل دسترسی است.