اختصاصی بسپار/ توسعه‌ی هدفمند رنگدانه‌ها در صنعت آمیزه سازی
بسپار/ایران پلیمر رنگدانههای (Pigments) جدید گزینه‌های رنگارنگی را به تامین‌کنندگان آمیزه (Compound) و مستربچ ارائه می‌دهند و زیست‌پایداری آن در حال بررسی است. افزودنی‌هایی برای علامت‌گذاری با لیزر برای سطوح تیره رنگ گسترش یافته‌اند.
رنگ نقش مهمی در محصولات پلاستیکی دارد؛ از شاخص‌های ایمنی گرفته تا به رسمیت شناختن نام تجاری. امروزه تامین‌کنندگان و مصرف‌کنندگان رنگدانه‌ها و مستربچ‌های رنگی به‌طور روزافزونی بر زیست‌پایداری متمرکز شده‌اند. یکی از جنبه‌های زیست‌پایداری پلاستیک، طراحی آن برای بازیافت‌پذیری است. نگرانی‌هایی در مورد محدودیت‌های دوده صنعتی در سامانه‌های بازیافتی مطرح شده است که از آزمون بازتاب نزدیک فروسرخ (NIR) برای سواچینی استفاده می‌کنند. با این حال، رنگدانه‌هایی سیاه با بازتاب فروسرخ در دسترس هستند که امکان سواچینی با NIR را فراهم می‌کند. چندین محصول جدید نیز در سال‌های اخیر معرفی شده‌اند.
مدیر بازار و محصولات شرکت Shepherd Color ، گفت که شاهد افزایش علاقه به رنگدانههای بازتاب‌دهنده¬ی فروسرخ قطبی (Arctic IR) این شرکت در بسته‌بندی غذایی است؛ زیرا قابلیت سواچینی را می‌افزایند. هم‌چنین رشد این محصول در کاربرد قدیمی‌تر رنگ‌های تیره‌تر برای محصولات ساختمانی نیز وجود دارد که در آن رنگدانه‌ها، پایداری در برابر هوازدگی ارائه می‌کنند. این شرکت به تازگی یک خط تولید جدید راه‌اندازی کرده و سایر فرایندهایی را که با مشکل روبه‌رو بودند، بهینه کرده است.
جنبه دیگری از زیست‌پایداری، رد پای کربنی محصول (PCF) است. سازمان صنایع رنگدانه Eurocolour در سال 2022 داده‌های مربوط به PCF را برای دسته‌های کلی (مثل رنگدانههای معدنی، آلی، و فلزی و جلوه دار(effect pigment)) منتشر کرد. طبق گزارش‌ها، شرکت‌های مختلف نیز در حال کار بر روی تحلیل چرخه ی عمر (LCA) و تهیه اظهارنامه‌های زیست‌محیطی محصول (EPD) هستند.
در اروپا، رئیس بخش ارتباطات در Eurocolour، که یک انجمن محافظت برای تولیدکنندگان رنگدانه‌ها، رزانه‌ها (Dyes)، پرکننده ها، فریت ها (Frits)، رنگ‌های سرامیکی و شیشه‌ای و لعاب‌های سرامیکی در اروپا است، گفت: «مقررات مربوط به رنگدانه‌ها و پرکننده‌ها در پلاستیک‌ها بسیار پیچیده شده‌اند و افزودنی‌های بیشتر مورد بررسی قرار می‌گیرند.»
شکل 1- مجموعه‌ی گرایه های بوم رنگ 2024 Americhem بر اساس گزارش شرکت با نام: غوطه ور در دنیای رنگ‌ها.
یک مثال، مواد در تماس با غذا است؛ تغییرات قانونی در حال بحث ممکن است شامل الزامات خلوص بالا برای موادی باشد که در مواد پلاستیکی و کالا‌ها استفاده می‌شوند که می‌تواند رعایت آن‌ها را چالش‌برانگیز کند. به گفته ی رئیس بخش ارتباطات در صورت ناشناس بودن آلاینده‌ها یا زمانی که داشتن سمیت ژنتیکی توسط ارزیابی‌های سم‌شناسی رد نشده باشد، وجود آن‌ها در غذا پس از مهاجرت از ماده یا کالای پلاستیکی نباید از ۰.۱۵ ppb بیشتر شود. این محدوده‌ی بسیار کم، تایید آن را برای یک شرکت‌کننده در مراحل بالاتر زنجیره تامین دشوار می‌کند. علاوه بر این، عدم احتمال سمیت ژنتیکی می‌تواند دشوار باشد.
جنبه ی دیگری از قوانین مواد غذایی اتحادیه اروپا، ارزیابی خطر خاص برای نانو مواد است که باید بازنگری شود. رئیس بخش ارتباطات گفت: «نگرانی‌هایی وجود دارد که این مواد به دلیل اندازه ذرات کوچک ممکن است سمیت بیش‌تری داشته باشند و این ویژگی منجر به ایجاد مقررات پیشگیرانه می‌شود. به نظر ما، این نگرانی برای اکثر آن‌چه که به‌عنوان نانو مواد در بازار وجود دارد از جمله رنگ‌ها و پرکننده‌ها، قابل اثبات نیست. برای این مواد، سمیت خاص نانو ثابت نشده است. در مورد مواد پلاستیکی، مطالعات و ملاحظات نظری نشان داده‌اند که می‌توان مهاجرت ذرات را برای ذراتی با اندازه ی بیش از ۳ نانومتر رد کرد.»
قوانین جدید، مثل چارچوب مقررات اروپایی در مورد الزامات محیط‌زیست برای محصولات پایدار (EU) 2024/1781، به مواد خطرناک که نباید از آن‌ها استفاده شود اشاره دارند، که ممکن است موجب سردرگمی و مقررات مضاعف غیرضروری شود، چون این موارد تحت مقررات REACH قرار دارند. رئیس بخش ارتباطات نتیجه گیری کرد و گفت: «یکی دیگر از معیارهای جدید نگران‌کننده برای مواد تحت مقررات محصولات زیست‌پایدار، تاثیر منفی بر استفاده ی دوباره و بازیافت مواد در محصولی است که در آن وجود دارد. از آنجا که این موضوع به شدت به فرایند در حال بررسی بازیافت بستگی دارد، باید برای هر گروه محصول در 30 اقدام اجرایی که در سال‌های آینده آماده خواهد شد، تعریف شود. کار زیادی در پیش است.»
زنجیره‌ی ارزش
مهندس شهرزاد مهدی‌زاده
[email protected]
(ادامه دارد …)
متن کامل این مقاله را در شماره 271دوماهنامه پوشرنگ از گروه مجلات بسپار که در نیمه اردیبهشت ماه 1404 منتشر شده است، می خوانید.
در صورت تمایل به دریافت نسخه نمونه رایگان و یا دریافت اشتراک با شماره های ۰۲۱۷۷۵۲۳۵۵۳ و ۰۲۱۷۷۵۳۳۱۵۸ داخلی ۳ سرکار خانم ارشاد تماس بگیرید. نسخه الکترونیک این شماره از طریق طاقچه و فیدیبو قابل دسترسی است.
