اختصاصی بسپار/ رشد بازار PVC با وجود چالش‌‌ها

 بسپار/ایران پلیمر در این مقاله اقدامات صنعت پلی‌‌وینیل‌‌کلرید (PVC) در اروپا و آمریکای شمالی برای رفع نگرانی‌‌های نظارتی و هم‌‌چنین افزایش بازیافت PVC پسامصرفی (post-consumer) گزارش شده است.

اگرچه بازیافت PVC پساصنعتی (post-industrial) به‌‌خوبی شناخته شده‌‌ است، اما بازیافت پسامصرفی (PCR) تا همین اواخر در مقیاس کوچک‌‌تری بوده است. این صنعت نیاز به بازیافت گسترده‌تر مواد پسامصرفی را تشخیص داده است و در تلاش است تا چالش‌هایی مانند جمع‌آوری و سواچینی را حل کند تا دامنه آن را گسترش دهد. کالاهای بادوام از جنس PVC، مانند دیوارپوش (siding)، سقف، سامانه لوله‌‌کشی، کف‌‌پوش وینیلی و سایر محصولات بادوام در نهایت به پایان عمر می‌‌رسند. هم‌‌چنین برای بازیافت قطعات PVC یک‌‌بار مصرف، مانند لوازم مراقبت‌‌های بهداشتی، در حرکت به سمت اقتصاد چرخشی، انگیزه و تمایل وجود دارد.
صنعت PVC اروپا (شامل اتحادیه اروپا-27، انگلستان، نروژ و سوییس) تعهد بلند مدتی به زیست‌‌پایداری تحت عنوان VinylPlus دارد. این گروه بیش از 20 سال است که در زمینه کاهش اثرات زیست‌‌محیطی PVC فعال بوده است و اعضا درحال حاضر در راستای تعهد VinylPlus 2030 کار می‌‌کنند. یک بخش بزرگ از این تعهد آن است که تا سال 2030، زنجیره ارزش PVC اروپا را با افزایش حجم تبدیل PVC بازیافت‌‌شده به محصولات جدید به میزان 1میلیون تن در سال، به سمت چرخشی‌‌شدن حرکت دهد.
مطابق توافق‌‌نامه VinylPlus در سال 2022، بیش از 813000 تن ضایعات PVC که معادل تقریبا 38 درصد آن پسماند پسامصرفی و مابقی پیش از مصرف بودند در چارچوب این تعهد بازیافت شد. این داده‌ها از سازمان Recovinyl از طریق سامانه RecoTrace می‌آیند که داده‌های حجم قابل ردیابی و حسابرسی‌‌شده را از بازیافت‌کنندگان و تبدیل‌‌کنندگان (converter) جمع‌آوری می‌کند. سازمان Recovinyl توسط Circular Plastics Alliance تایید شده است و با توافقنامه (protocol) ممیزی و الزامات نظارت مطابقت دارد. مدیرکل سازمان Recovinyl، در آخرین گزارش پیشرفت در ماه می سال 2023 گفت که شبکه تبدیل‌‌کنندگان آن در حال گسترش است.
پروفیل‌‌های پنجره وینیلی هم‌‌چنان بخش قابل‌‌توجهی از PVC بازیافت‌‌شده در چارچوب VinylPlus هستند. انجمن تجارت اروپایی تامین‌‌کنندگان سامانه پنجره PVC (EPPA) قصد افزایش نسبت مقدار پنجره‌‌های پسامصرفی بازیافت‌‌شده به PVC بازیافت‌‌شده نرم‌‌ نشده (rPVC-U) و مقدار rPVC-U استفاده‌‌شده را دارد. این گروه در گزارش پیشرفت گفت که مصرف‌‌کنندگان به‌‌طور فزاینده‌‌ای محصولات بازیافت‌‌شده را می‌‌پذیرند. سایر منابع PVC بازیافت‌‌شده شامل لوله‌‌ها و اتصالات، کابل‌‌ها، PVC انعطاف‌‌پذیر شامل کف‌‌پوش، سقف و غیره و دیگر انواع PVC صلب از جمله فیلم‌‌های PVC صلب می‌‌باشد.

افزودنی‌‌های قدیمی
VinylPlus هم‌‌چنین در تلاش است تا چالش به اصطلاح افزودنی‌های قدیمی یعنی افزودنی‌های موجود در پایان عمر مفید محصولات PVC را که اکنون توسط مقررات در اتحادیه اروپا محدود شده‌اند، حل کند. PVC از طیف وسیعی از افزودنی‌‌ها استفاده می‌‌کند و فرمول‌‌بندی‌‌ها آن در طول سال‌‌ها تغییر کرده است، زیرا نگرانی‌‌های زیست‌‌محیطی و بهداشتی برای برخی از مواد شیمیایی مطرح شده است. در اروپا، یکی از افزودنی‌های قدیمی در PVC، پایدار‌کننده‌ها بر پایه سرب هستند که ممکن است در محصولات PVC تولیدشده قبل از سال 2015، زمانی که صنعت PVC اروپا حذف تدریجی آن‌‌ها را به پایان رساند، یافت شوند. حضور بالقوه سرب در PVC بازیافت‌‌شده موضوع بحث بوده است و درحالی که سرب و ترکیبات سرب تحت قانون REACH (مجموعه مقررات اروپایی است و مخفف ثبت، ارزیابی، مجوز و محدودیت مواد شیمیایی است. اهداف کلی REACH عبارت از ارایه سطح زیادی از حفاظت از سلامت انسان و محیط‌‌زیست در برابر استفاده از مواد شیمیایی می‌‌باشد، مترجم) محدود شده‌اند، معافیت‌های خاصی در مورد کاربرد و مقدار در حال حاضر امکان بازیافت مداوم را فراهم می‌کند.
برخی از نرم‌‌کننده‌‌های ارتوفتالات (orthophthalate) مورد استفاده در PVC انعطاف‌‌پذیر به دلیل طبقه‌‌بندی آن‌‌ها به‌‌عنوان Repr. 1B، (سمی برای تولید مثل) در اتحادیه اروپا محدود شده‌‌اند.
در ماه نوامبر سال 2023، کارگزار مواد شیمیایی اروپا (ECHA) تحقیقاتی را در مورد 63 ماده افزودنی PVC و بسپار PVC، طبق درخواست کمیسیون اروپا تکمیل کرد. اگرچه تحلیل نشان داد که خطرات ناشی از PVC برای کارگران و محیط‌‌زیست به اندازه کافی کنترل می‌‌شود اما کارگزار ECHA پیشنهاد کرد که اقدامات نظارتی برای فناوری‌‌ها؛ برای به حداقل‌‌ رساندن انتشار ریز ذرات PVC در تاسیسات بازیافت و محل‌‌های دفن زباله مورد نیاز است. ECHA هم‌‌چنین پیشنهاد کرد که اقدامات نظارتی برای برخی نرم‌کننده‌های ارتوفتالات، برخی آلی‌‌قلع‌های (organotin، مواد شیمیایی با حداقل یک پیوند کووالانسی Sn-C هستند. آن‌‌ها به‌‌طور گسترده‌‌ای به عنوان پایدار‌‌کننده PVC، زیست‌‌کش‌‌ها یا پوشرنگ‌‌های ضدخزه استفاده می‌‌شوند و باعث آلودگی محیطی فراگیر شده‌‌اند، مترجم) پایدار‌‌کننده گرمایی و کاهش انتشار مواد تاخیرانداز شعله مورد نیاز می‌‌باشد. این تحقیقات سپس توسط کمیسیون ارزیابی خواهد شد تا تصمیم بگیرد که آیا ECHA پیشنهاد محدودیت REACH را آماده خواهد کرد یا خیر. VinylPlus که در طول تحقیقات شواهدی را به ECHA ارایه کرده بود، این نتایج را زیر سوال برد، اما گفت که متعهد به ارایه اطلاعات در صورت نیاز می‌‌باشد.
تلاش‌‌ها در راستای تعهد VinylPlus، PVC را ایمن‌‌تر، زیست‌‌پایدارتر و چرخشی‌‌تر کرده است، زیرا در حال حاضر حدود یک سوم پسماند PVC تولیدشده سالانه در اروپا بازیافت می‌‌شود و این صنعت در حال سرمایه‌‌گذاری در فناوری‌‌های جمع‌‌آوری، سواچینی، استخراج و انحلال (dissolution) و هم‌‌‌‌چنین فناوری‌‌های بازیافت شیمیایی به منظور شناسایی و مدیریت پسماند PVC حاوی افزودنی‌‌های قدیمی می‌‌باشد.

(ادامه دارد …)

برگردان: مهندس پدرام ملائکه
[email protected]

متن کامل این مقاله را در شماره 265 ماهنامه بسپار که در نیمه آبان ماه 1403 منتشر شده است، می خوانید.

در صورت تمایل به دریافت نسخه نمونه رایگان و یا دریافت اشتراک با شماره های ۰۲۱۷۷۵۲۳۵۵۳ و ۰۲۱۷۷۵۳۳۱۵۸ داخلی ۳ سرکار خانم ارشاد تماس بگیرید. نسخه الکترونیک این شماره از طریق طاقچه  و  فیدیبو  قابل دسترسی است