اختصاصی بسپار/ مصرف فلوروپلاستیک در تردید بین حفاظت از محیط زیست و نیازهای صنعتی

گروه ترجمه و تولید محتوا در بسپار/ایران پلیمر ترکیبات آلکیل پرفلورینه و آلکیل پلی فلورینه (PFAS) گروهی از مواد شیمیایی هستند که به دلیل ساختار مولکولی خاص خود که در آن اتم‌های فلوئور به زنجیره‌های کربنی متصل می‌شوند، بسیار مقاوم هستند. این ویژگی باعث می‌شود PFAS در بسیاری از کاربردها مفید باشد، اما همچنان ماندگاری آن‌ها در محیط زیست و آسیب‌های بالقوه محیطی و بهداشتی آن‌ها جای نگرانی دارد.

نگرانی‌های زیست محیطی در مقابل ضرورت صنعتی
PFA اغلب به عنوان مواد شیمیایی دائمی شناخته می‌شود زیرا می‌توانند بدون تخریب در محیط باقی بمانند. استفاده از آن‌ها در انواع محصولات، از پوشش‌های نچسب گرفته تا فوم‌های ضد حریق و منسوجات ضد آب، منجر به حضور گسترده‌ی آن‌ها در محیط و بدن انسان شده است.
در نتیجه این نگرانی‌ها، آژانس مواد شیمیایی اروپا (ECHA) امکان ممنوعیت جامع PFAS را در نظر گرفته است که می‌تواند شامل تمام 38 فلوروپلاستیک، زیرگروه PFAS باشد. چنین ممنوعیتی یکی از گسترده ترین موارد در تاریخ مقررات مواد شیمیایی خواهد بود و تأثیر قابل توجهی بر بسیاری از صنایع خواهد داشت.
انجمن‌های صنعتی مانند PlasticsEurope که نماینده صنعت پلاستیک هستند، در مورد تأثیر بالقوه چنین ممنوعیتی ابراز نگرانی کرده اند. تورستن کوهمان، مدیر عامل انجمن ماشین آلات پلاستیک و لاستیک در VDMA می‌گوید: “ما از حفاظت از مردم و محیط زیست حمایت می‌کنیم و بنابراین هر کاری که ممکن است برای جلوگیری از انتشار مواد مضر در محیط انجام می‌شود.” مقررات فعلی PFAS یک مقررات ممنوعیتی است که همه مواد را مستثنی می‌کند، در حالی که فقط مواد واقعاً خطرناک باید حذف شوند. بر خلاف بسیاری از PFAS‌های دیگر که می‌توانند در محیط و بدن انسان انباشته شوند، فلوروبسپارها به دلیل اندازه و ساختارشان به یک شکل جذب یا انباشته نمی شوند و در طیف وسیعی از کاربردها، از تجهیزات پزشکی گرفته تا انرژی تجدیدپذیر، ضروری هستند.

فلوروپلاستیک، جزء ضروری فناوری‌های مدرن
فلوروپلاستیک‌ها که به دلیل خواص استثنایی خود مانند مقاومت شیمیایی و حرارتی شناخته شده اند، نقشی اساسی در بسیاری از بخش‌های صنعت مدرن دارند. مقاومت شیمیایی آن‌ها، برای کاربرد در صنایع شیمیایی ایده آلشان می‌کند. خصوصا در جایی که از آن‌ها به عنوان پوشش و آب بندی برای محافظت از تجهیزات در برابر مواد خورنده استفاده می‌شود. در عین حال، توانایی تحمل دماهای بسیار بالا به آن‌ها اجازه می‌دهد تا در کاربردهایی که نیاز به عملکرد قابل اعتماد در شرایط حرارتی شدید دارند، مانند صنعت هوافضا استفاده شوند. علاوه بر این، دارای خواص دی الکتریک عالی نیز هستند که آن‌ها را به عایق‌های ارزشمند در سامانه‌های الکترونیکی و الکتریکی تبدیل می‌کند. سطح صاف و ضریب اصطکاک کمشان نیز آن‌ها را برای کاربردهایی که در آن حداقل اصطکاک مورد نیاز است ایده آل می‌کند.
بحث پیرامون ممنوعیت برنامه ریزی شده PFAS، که شامل فلوروپلاستیک‌ها می‌شود، بسیار داغ است. در حالی که دوست داران محیط زیست خواستار ممنوعیت این مواد به دلیل مضرات و ناسالم بودن بسیاری از مواد PFAS برای محیط زیست هستند، صنعت بر مزایای منحصر به فرد فلوروپلاستیک‌ها تاکید دارد.
این ممنوعیت همچنین می‌تواند تأثیرات گسترده‌ای بر بسیاری از شاخه‌های صنعت، از جمله آن‌هایی که برای اجرای قرارداد سبز اروپا اهمیت اساسی دارند، داشته باشد. در این زمینه تنش بین حفاظت از محیط زیست و الزامات صنعتی، جستجو برای یک رویکرد متعادل که هم حفاظت از محیط زیست و هم نیازهای صنعت را در نظر می‌گیرد به یک چالش کلیدی تبدیل می‌شود.

راه حل‌های جایگزین و تحقیقات آینده
جستجو برای جایگزین‌های PFAS و تحقیقات آتی در این زمینه بر توسعه مواد جدید که هم سازگار با محیط زیست و هم کارآمد هستند متمرکز است.
یکی از نمونه‌های چنین پروژه‌ای پروژه EU ZeroF است که توسط موسسه Fraunhofer برای تحقیقات سیلیکات ISC رهبری می‌شود و هدف آن توسعه بسته‌بندی و منسوجات بدون PFAS است. هدف از این پروژه ایجاد جایگزین‌های کاربردی برای PFAS، به ویژه در زمینه‌هایی مانند بسته بندی مواد غذایی و منسوجات فنی است. چالش توسعه پوشش‌هایی است که ضد آب هستند اما در عین حال می‌توانند به عنوان یک راه حل آب پایه استفاده شوند، که یک نیاز صنعت نساجی است. پوشش‌های ORMOCER®، دسته‌ای از مواد ترکیبی هستند که در پروژه ZeroF برای ارائه گزینه‌های سفارشی‌سازی متنوعی برای این کار پیچیده استفاده می‌شوند.
علاوه بر این، تلاش‌ها برای یافتن جایگزین‌هایی برای PFAS در بسته بندی مواد غذایی کاغذی در حال انجام است. این جایگزین‌ها برای جایگزینی خواص بالای مقاومت در برابر آب و چربی PFAS و در عین حال به حداقل رساندن خطرات سلامتی برای انسان در نظر گرفته شده‌اند. شرکت‌های بزرگی مانند آمازون و مک‌دونالد در حال حاضر شروع به حذف PFAS از بسته‌بندی مواد غذایی خود کرده‌اند و مطالعات و ارزیابی‌های مختلف در حال شناسایی جایگزین‌های امن‌تر برای استفاده در بسته‌بندی مواد غذایی هستند.

مسیری متعادل بین محیط زیست و اقتصاد
بحث پیرامون فلوروپلاستیک‌ها و ممنوعیت برنامه ریزی شده PFAS پیچیدگی چالش‌های پیش روی جامعه ما را نشان می‌دهد. در حالی که حفاظت از محیط زیست از اهمیت بالایی برخوردار است، نیازهای صنعت و اهمیت این مواد برای کاربردهای متعدد باید در نظر گرفته شود. یک رویکرد متعادل که ضمن در نظر گرفتن ملاحظات زیست محیطی، نوآوری را تشویق می‌کند، می‌تواند کلید حل این تعارض باشد.