اخبار

اختصاصی بسپار/ گفت و گوی بسپار با دکتر فریبرز عباسی، مشاور وزیر و مجری طرح سامانه‌های نوین آبیاری وزارت جهاد کشاورزی کشور: یکی از چالش‌های توسعه سامانه‌های نوین آبیاری، نوسان قیمت لوازم و تجهیزات است

بسپار/ایران پلیمر  کمبود آب يکي از عوامل اصلي محدود کننده توسعه فعاليت هاي کشاورزي به شمار مي رود. اين امر سبب شده تا مديريت مزرعه و بهره وري از آب زراعي، نيازمند مشارکت هر چه بيشتر کشاورزان در اين زمينه باشد، سامانه های نوین در بخش آبیاری این کمک را می کند که محصولات بهتری با مدیریت منابع آبی کشور در کشاورزی داشته باشیم.
فریبرز عباسی تحصیلات خود را در دکتری تخصصی آبیاری گذرانده و از بهمن ماه سال 1399 و با حکم وزیر جهاد کشاورزی به عنوان مشاور وزیر و مجری طرح سامانه‌های نوین آبیاری وزارت جهاد کشاورزی منصوب و مشغول به کار بوده است.

بسپار- طرح سامانه های نوین آبیاری در وزارت جهاد کشاورزی در چه سالی و با چه اهدافی ایجاد شد؟
عباسی: طرح سامانه های نوین آبیاری از اواخر دهه شصت و اوایل دهه هفتاد در کشور آغاز شده است. با توسعه و گسترش این طرح در کشور در دهه هفتاد و به منظور ساماندهی و سیاستگزاری درخصوص آبیاری تحت فشار، اداره کل توسعه روشهای آبیاری تحت فشار در معاونت آب و خاک تشکیل و پس از آن به اداره کل روش های نوین آبیاری و از اوایل دهه نود نیز به دلیل اهمیت توسعه سامانه های نوین آبیاری درکشور و با نظر وزیر وقت جهاد کشاورزی، فعالیت های این دفتر در قالب مشاور وزیر و مجری طرح توسعه سامانه های نوین آبیاری دنبال شده است.

بسپار- در این طرح یکی از مهم ترین فعالیت ها سیستم های آبیاری قطره ای و تحت فشار (با لوله های پلیمری) است. گفته می شود بیش از 90 درصد منابع آبی کشور در بخش کشاورزی مصرف می شود با هدررفت بالا. در طول این سالها چند درصد از زمین های کشاورزی کشور تحت پوشش این سیستم آبیاری قرار گرفته؟ و نتیجه صرفه جویی منابع آبی چه قدر بوده است؟
عباسی: اهداف زیادی در توسعه سامانه های نوین آبیاری در ایران و جهان دنبال می شود. این اهداف شامل افزایش راندمان آبیاری، عملکرد، بهره وری آب و به ویژه تامین امنیت غذایی است. براساس بررسی های ملی و بین المللی متعدد اثربخشی سامانه های نوین آبیاری در افزایش راندمان کاربرد آب در مزرعه، عملکرد محصول (کمی و حتی کیفی به خاطر کاهش مصرف سموم و کودهای شیمیایی) و بهره وری آب محرز است. بر اساس گزارش های موجود در کشور، در دورة 10 سالة گذشته مصرف آب در بخش کشاوزی به نسبت ثابت و حدود 65 تا 70 میلیارد مترمکعب بوده است که معادل حدود 70 درصد منابع آب تجدیدپذیر کشور است.
در همین دوره بر اساس آمارنامه های رسمی کشور، تولیدات زراعی و باغی در اراضی آبی کشور بیش از 30 درصد افزایش داشته است. این یکی از دلایل و نشانه های استفاده بهینه از آب در بخش کشاورزی بوده که بخشی از آن مرهون توسعه روش های نوین آبیاری بوده است.
در خصوص صرفه جویی واقعی آب در سامانه¬های نوین آبیاری هنوز بین کارشناسان ملی و بین¬المللی اتفاق نظر وجود ندارد و نیاز به بررسی های کارشناسی بیشتری دارد. براساس مصوبات آخرین جلسة کمیتة سازگاری با کم¬آبی مقرر است پایلوت هایی در کشور برای بررسی دقیق این موضوع اجرا شود. همان طور که در گزارش های فائو هم تاکید شده است، صرفه جویی واقعی در سامانه های نوین آبیاری نیازمند مدیریت عرضه بوده و بدیهی است که بدون تحویل حجمی آب، هیچ سامانة آبیاری اثربخشی مورد انتظار را نخواهد داشت.

بسپار- با توجه به بودجه های اختصاص یافته و اهمیت مدیریت منابع آب در کشور کندی این روند به چه دلیل است؟
عباسی: تاکنون بیش از 2,5 (دو و نیم) ميليون هکتار از اراضي آبی کشور به انواع سامانه هاي نوين آبياري تجهیز شده است که تقریباً ۳۰ درصد از اراضی آبی کشور را شامل می‌شود. پتانسیل توسعه این سامانه ها در کشور سالانه حدود 400 هزار هکتار است. در برنامه اقتصاد مقاومتی سالانه 250 هزار هکتار برنامه ریزی شده است که به دلیل عدم تخصیص اعتبارات لازم سالانه حدود 50 درصد آن تا کنون محقق شده است.

بسپار- برنامه های این بخش برای آینده چیست؟ آیا چشم اندازی برای آن در برنامه های توسعه ای کشور وجود دارد؟
عباسی: بله، طرح توسعه سامانه های نوین آبیاری الان به عنوان یکی از طرح های توسعه ای وزارت جهاد کشاورزی و برنامه های اقتصاد مقاومتی در کشور مطرح است. چشم‌انداز 10 ساله‌ای برای این سامانه‌ها پیش‌بینی شده است که به سطح 3,8 (سه و هشت دهم) میلیون هکتار برسیم که تاکنون بخش زیادی از آن محقق شده است.
چشم‌انداز دیگر این است که شرکت‌های توانمند داشته باشیم و بتوانیم خدمات فنی مهندسی را به خارج از مرزها توسعه دهیم. خوشبختانه در کشور حدود ۲۲۰۰ شرکت بخش خصوصی در طرح سامانه‌های نوین آبیاری فعال هستند که شامل شرکت‌های مشاور، طراح، پیمانکار، تولیدکننده و ارزیاب هستند و به کشورهای همسایه نیز در این حوزه‌ها خدمات ارائه می‌شود. برنامه بعدی برای سامانه های نوین آبیاری، توسعه کیفی سامانه ها در کنار توسعه کمی انها است. برای این منظور برنامه های جامع اموزشی و نظارتی پیش بینی شده است. توسعه روش های با راندمان بالا از دیگر برنامه های این مجری است.

 

(ادامه دارد …)

متن کامل این مقاله را در شماره 229 ماهنامه بسپار که در نیمه آبان ماه ۱۴۰۰ منتشر شده است بخوانید.

در صورت تمایل به دریافت نسخه نمونه رایگان و یا دریافت اشتراک با شماره های ۰۲۱۷۷۵۲۳۵۵۳ و ۰۲۱۷۷۵۳۳۱۵۸ داخلی ۳ سرکار خانم ارشاد تماس بگیرید. نسخه الکترونیک این شماره از طریق طاقچه  و  فیدیبو  قابل دسترسی است.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا