اخباراخبار ویژه

اختصاصی بسپار/ گفت و گو با شهاب الدین جعفرزاده، معاونت توسعه گروه صنایع ورق ایران: اقتصاد غیرقابل پیش بینی بزرگترین چالش تولیدکنندگان کشور است

بسپار/ایران پلیمر مهندس شهاب الدین جعفرزاده، دانشجوی دکترای مهندسی پلیمر دانشگاه صنعتی امیرکبیر و معاون توسعه گروه صنایع ورق ایران است که از سال 1385 حضور در صنایع پلیمر را آغاز کرده.
این مجموعه در سال 1364 توسط بیژن امینی از پیشکسوتان نام آشنای صنعت پلیمر کشور تاسیس و در طی سالها توسعه یافته است.
این گفت و گو با تمرکز بر محصولات تولیدی این گروه در صنعت کشاورزی انجام شد.

جعفرزاده: آقای بیژن امینی در سال 1364 گروه صنایع ورق ایران را به عنوان اولین تولیدکننده ورق های پلیمری در ایران و در غرب آسیا پایه گذاری کردند.
این گروه تولیدکننده ورق های گروه PVC شامل ورق های سخت برای مصارف دکوراتیو و ورق های نرم برای آب بندی مخازن شیمیایی و ضداسید، ژئوممبرن های PVC برای ایزولاسیون مکان های Indoor که تحت تابش مستقیم نور خورشید نیستند مثل تونل ها و گودهای ساختمانی و … است. همچنین ژئوممبرن های اکسپوز یا Outdoor از HDPE را با عرض 2.16 تولید می کند که به زودی و در طرح های توسعه عرض های بزرگتر را هم در دست تولید خواهد داشت.
ورق های فوم برد PVC که در بازار با عنوان سلوکا شناخته می شوند، گروه دیگری از محصولات است که جایگزین MDF در مصارف دکوراتیو و ساختمانی هستند. این ورق ها در مقایسه با MDF به محیط زیست آسیب کمتری می رسانند (چون نیازی به قطع درختان نیست)، ضد آب هستند و مقاومت شیمیایی خیلی خوبی هم دارند.
بعدتر شرکت پارس نسیم گیلان برای تامین مواد اولیه و سپس شرکت دن پلیمر با هدف تولید کامپاندهای پلیمری و مستربچ ها در گروه ایجاد شدند.
کامپاندهای تخصصی بر پایه پلیمرهای PE، PP، PS، ABS، PC، PA و EVA در مجموعه تولید می شود که بخش کوچکی از آن در خود مجموعه به مصرف می رسد و مابقی صادر می شود.

بسپار- با توجه به دوره های خشکسالی در کشور و اهمیت نگهداشت و حفظ بهینه از منابع آبی، استفاده از ژئوممبرن ها در این شاخه تا چه حد اثربخش هستند؟
جعفرزاده: سوال بسیار خوبی است. ایران در تنش شدید آبی به سر می برد و طی سالهای آینده این روند در ایران و خاورمیانه تشدید خواهد شد. چندین روش برای حفظ منابع آبی متصور است. یکی استفاده از ظرفیت های فصلی آبی است به گونه ای که هدررفت آب کم شود.
در روش سنتی کشاورزان از چاه های آبی استفاده می کردند که امروزه تقریبا کارکرد خود را از دست داده است. دیگری ایجاد استخرهای ذخیره آب در فصول آبی و استفاده در سایر فصل ها بوده. استخرهای قدیمی عایق نبودند و حجم زیادی از آب جذب خاک می شد و از بین می رفت. حتی عایق بندی سنتی که بعدها رایج شد، هم جذب آب زیادی داشتند و هم تخریب می شدند.
سالها گذشت تا جامعه کشاورزی به ژئوممبرن های HDPE اکسپوز رسید که ماده ای ذاتا خنثی است و حتی در PH غیر 7 هم می تواند به راحتی مورد استفاده قرار گیرد. پلیمرها نفوذپذیری حداقلی دارند و با اصلاح فرمولاسیون هم againg و پیرشدگی آنها بهبود داده شد. ژئوممبرن ها یک محصول تخصصی و مهندسی با خواص فیزیکی مکانیکی استاندارد هستند. معروفترین استاندارد این محصول که توسط انجمن ژئوممبرن امریکا تدوین شده یعنی GM13، با تلاش من و سایر همکاران، در ایران بومی سازی شده است. جا دارد اینجا از همراهی آقای دکتر نازکدست در تدوین این استاندارد در کشور تشکر کنم.
ژئوممبرن محصولی است که باید کیفیت خود را در طولانی مدت حفظ کند، بنابراین تولید استاندارد آن اهمیت زیادی دارد.

بسپار- طول عمر مفید این محصول اصولا چند سال تعهد می شود؟
جعفرزاده: البته PE در شرایط مطلوب کاربری و در صورتی که آسیب مکانیکی نبیند، دیرتخریب است ولی تضمین و تعهد ما برای این محصول 10 تا 15 سال است.

بسپار- آقای جعفرزاده، یکی از حوزه های تمرکز صنایع پلیمر در دنیا اقتصاد چرخشی، تولید محصولات پایدار و توجهات زیست محیطی است. آیا دولت در این بخش حمایت هایی از تولیدکنندگانی همچون شما دارد؟
جعفرزاده: همانطور که اشاره کردید، امروز در تعریف جهانی توسعه، حفظ محیط زیست بسیار حایز اهمیت است. برای حفظ منابع و مخازن آبی دو راه حل استفاده بهینه از منابع قابل برداشت و آلوده نکردن این منابع وجود دارد.
کشور ما با دارا بودن مقادیر عظیم منایع هیدروکربوری، استخراج نفت، پالایشگاه ها و پتروشیمی ها و … که همگی آنها دارای پساب هستند، لازم است تدبیری برای تصفیه این پساب ها داشته باشد، که لازمه آن جمع آوری این پساب ها در مخازن قبل از ورود به چرخه تصفیه است. یکی از بهترین عایق ها برای ایزولاسیون این مخازن هم پلی اتیلن ها هستندو ذات خنثی این ماده و عدم واکنش پذیری و عدم خوردگی آن می تواند بسیار کارآمد باشد. متاسفانه دولت در این بخش حمایتی که لازم است را ندارد.
مورد دوم هم در کشاورزی است. همانطور که روشن است، کشاورزان دارای درآمدهای فصلی هستند. ذخیره آب هم در فصل غیربرداشت باید انجام شود که درآمدی در آن برهه زمانی نیست. اینجا نیاز به حمایت دولت و تسهیلات کم بهره هست. قبلا وزارت جهادکشاورزی در این خصوص کمک هایی می کرد. الان سیاست به سمت حمایت از کشت گلخانه ای تغییر جهت داده است. در حالیکه حمایت از ایجاد مخازن آبی با ایجاد گلخانه ها مغایرتی ندارد! در هرحال هر نوع کشت نیازمند منایع آبی است. تغییر نگاه و دید دولت در حمایت کشاورزان از تجهیز استخرهای ایزوله با ژئوممبرن ها به سمت حمایت صرف از کشت گلخانه ای به نظرم دید درستی نیست.

بسپار- آیا روش دنیا در انبارش و نگهداشت آب به همین شیوه است؟ با مساله تبخیر چگونه مواجه می شوند؟ راه حل چیست؟
جعفرزاده: بله روش ها مشابه است. در استفاده از ژئوممبرن ها نفوذ آب به زمین و خاک صفر است و در بحث تبخیر هم با روش های نوین مثل استفاده از گوی ها و ورق ها مانع تبخیر می شوند و از منابع آب به صورت 100 درصد استفاده حداکثری می شود.

بسپار- در تولید ژئوممبرن ها چه طور؟ آیا روش های تولید ما بهینه و پربازده هستند؟
جعفرزاده: ببینید در بحث تولید محصول نهایی دو عامل اصلی تعیین کننده وجود دارد. یکی ماده اولیه و فرمولاسیون و دیگری فرآیند تولید و ماشین آلات. البته نیروی انسانی متخصص هم نقش دارد ولی عمده تاثیر مربوط به دو ابزاری است که اشاره کردم. استاندارد ملی ایران استفاده از کامپاندهای Onepack را برای تولید ژئوممبرن توصیه کرده است. با توجه به اینکه گروه صنایع ورق ایران دارای واحد کامپاندینگ است، در این حوزه به خوبی عمل کرده ایم. در مورد دستگاه ها هم از معدود شرکت هایی هستیم که ماشین آلات اروپایی در خطوط تولیدمان مشغول به کار هستند. واقعیت این است که در تولید ورق های ژئوممبرن تلورانس ضخامت حایز اهمیت است که معمولا با ماشین های چینی نمی شود این تلورانس را حداقل کرد و در دامنه استاندارد نگه داشت.
این ورق ها بر حسب درخواست مشتری از 0.7 یا 700 میکرون تا 3 میلی متر ضخامت تولید می شوند.

بسپار- چند خط تولید فعال دارید؟
جعفرزاده: گروه صنایع ورق ایران دارای 30 خط اکسترودر است که در دو واحد رشت در استان گیلان و در شهرک صنعتی شمس آباد مشغول به کار هستند. برخی خوراک زنجیره تامین در خود واحد و بقیه تولیدکننده محصول نهایی هستند.

بسپار- در خصوص تامین مواد اولیه امکان تامین چه میزان از مواد خود را از طریق پتروشیمی های داخلی دارید؟
جعفرزاده: متاسفانه همانطور که مطلع هستید، امکان واردات پلیمرهای تولید داخل وجود ندارد. جالب است بدانید که در دنیا پتروشیمی هایی هستند که گرید HDPE مخصوص ورق های ژئوممبرن را تولید می کنند به صورت Onepack. در ایران ولی چنین گریدی نداریم و مصرف کننده خودش باید فرمول بندی را انجام بدهد و کامپاند را تولید کند. یکی از دلایل ما برای راه اندازی واحد آمیزه سازی همین بود.
نکته دیگر این است که سهمیه اختصاص یافته به مجموعه ما نسبتی با ظرفیت تولید ندارد …

بسپار- فقط در مورد PVC؟
جعفرزاده: نه در مورد تمام مواد! حتی در مورد موادی که مازاد ظرفیت تولید در داخل هست، پتروشیمی ها صادرات دارند و مساله تامین ما کماکان دچار مشکل است. گروه صنایع ورق ایران در واحد آمیزه سازی خود 20 هزارتن ظرفیت دارد ولی فقط 6000 تن سهمیه به آن اختصاص داده شده است! در واحد رشت هم در مجموع پلیمرهای مصرفی بسیار پایین تر از ظرفیت مواد در اختیار قرار می گیرد. به این ترتیب مرتب توسعه واحد به اشکال برخورد می کند.
نکته دیگری که مایل هستم در این گفت و گو به آن اشاره کنم، مساله زمین صنعتی است. در هیچ کجای دنیا زمین صنعتی قیمت ندارد! دولت خود را موظف می داند که زمین صنعتی با زیرساخت را در اختیار تولیدکننده بگذارد. در ایران حتی بابت زمین صنعتی ما با دلالان مواجه هستیم. واسطه ها زمین را با نرخ های نجومی و چندین برابری می فروشند. این مشکل در هیچ کجای دنیا برای تولیدکننده وجود ندارد.

بسپار- در صحبت خود چند بار به صادرات اشاره کردید. در این مورد برای خوانندگان ما بیشتر بفرمایید …
جعفرزاده: ما هم در خصوص مستربچ و کامپاند و هم پروفیل و دیوارپوشهای PS و هم ورق ها صادراتی به خاورمیانه، شمال افریقا، CIS و روسیه، برخی کشورهای اروپایی و حاشیه خلیج فارس داشته ایم.
در خصوص صادرات هم مشکلی که وجود دارد این است که همه هزینه های ما با نرخ دلار آزاد است. ولی وقتی صادرات انجام می شود، دولت انتظار دارد که صادرکننده ارز خود را به نرخ نیمایی برگرداند که تفاوت قابل توجهی میان این دو هست و منطقی نیست.
اگر این سیاست ادامه پیدا کند، به محدود شدن صادرات منتهی خواهد شد.
رکود کشور خصوصا در دوران پاندمی این الزام را برای تولیدکنندگان ایجاد می کند که نگاه به بازارهای صادراتی داشته باشند و از ظرفیت سایر مناطق دنیا استفاده کنند. البته اگر سیاست های دولت اجازه بدهد.

بسپار- به نظر شما مهم ترین اشکال در اقتصاد ایران چیست؟ به عنوان یک تولیدکننده؟

 

(ادامه دارد …)

متن کامل این گفت و گو را در شماره 236  بسپار که در نیمه خرداد ماه 1401 منتشر شده است بخوانید.

در صورت تمایل به دریافت نسخه نمونه رایگان و یا دریافت اشتراک با شماره های ۰۲۱۷۷۵۲۳۵۵۳ و ۰۲۱۷۷۵۳۳۱۵۸ داخلی ۳ سرکار خانم ارشاد تماس بگیرید. نسخه الکترونیک این شماره از طریق طاقچه و فیدیبو قابل دسترسی است

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا