اختصاصی بسپار/ گفت و گو با شهرام یزدی، کارشناس ارشد صنایع رنگ و رزین در رابطه با آینده نگری و آموزش و پژهش: مدیران ما اهمیت فناوری را دست کم گرفته اند!

گروه ترجمه و تولید محتوا در بسپار/ایران پلیمر

بسپار_ آقای یزدی به عنوان یکی از فعالین صنعت رنگ و رزین و آشنا به مسایل تخصصی این حوزه، بفرمایید به نظر شما آینده فناوری این صنعت چی هست؟
یزدی: طبق برآوردهایی که از منابع بین‌المللی به دست آوردم تولید جهانی رنگ ۴۰ -۴۱ میلیون تن در سال است و همواره حدود ۵۰ تا ۵۲ درصد این تولیدات رنگهای ساختمانی است. نحوه تفکیک صنایع و رنگ های مختلف در ایران با دنیا فرق می‌کند.

در جداول بین‌المللی رنگ های ساختمانی، صنعتی، حمل و نقل (شامل رنگ های خودرویی، قطار، هواپیما، کشتی و …) است.

بسپار_ ارزش بازار رنگ و رزین ایران 560 میلیون دلار تخمین زده می شود که 58 درصد آن در بخش ساختمانی، 16 درصد در پوشش های حفاظتی، 6 درصد دریایی و … است. آیا این نسبت در دنیای پیشرفته هم همین هست؟ (البته تقریبا تمامی ارزش این بازار در اختیار تولیدکنندگان داخلی قرار دار)
یزدی: بر اساس برآوردهایی که در گذشته انجام داده ام که البته این برآوردها مقداری به دلیل رشد اقتصادی و ترکیب تولید در ایران تغییر کرده اند، می‌توانم بگویم که ایران همچنان ۵۶۰ هزار تن تولید دارد و حدود ۳۲۰ تا ۳۳۰ هزار تن آن ساختمانی است. فقط نسبت تولید رنگ ها جابجا شده است. با توجه به تغییرات تکنولوژی در دنیا و ایران بدیهی است که نسبت ها در حال تغییر است.
در مورد ارزش این موارد من برآورد دقیقی ندارم چون ارزش رنگ ساختمانی با ارزش رنگ دریایی و خودرویی قابل قیاس نیست. اما به طور کلی، میزان تولید رنگ ساختمانی در دنیا بیش از همه رنگ های دیگر است ولی به لحاظ ارزش، ارزش آن کمتر از رنگهای دیگر است. بازیگران بیشتری هم دارد یعنی رقابت در رنگ ساختمانی بیشتر است. چون سطح تکنولوژی آن پایین تر است.
در بازار ایران هم عیناً می‌توان این مساله را دید وقتی می‌گوییم رنگ دریایی حداکثر ۵ شرکت وجود دارد. رنگ هواپیما، دو شرکت و رنگ خودرو جمعاً به ۱۰ مورد هم نمی رسد. رنگ صنعتی حدودا ۷۰/ ۸۰ رقیب دارد اما به رنگ ساختمانی که می رسد ۴۰۰ رقیب وجود دارند و تنوع بازیگران موجب تنوع تولید است.

ازار رنگ‌ها و پوشش‌ها بر اساس رزین (رزین‌های ساختمانی و سایر رزین‌ها)، فناوری ( محلول در آب، حلالی، پوشش پودری و پوشش خشک شونده با اشعه ماورای بنفش)، صنعت مصرف‌کننده نهایی (ساختمان، خودرو، چوب، پوشش محافظ) و صنایع عمومی، حمل و نقل و بسته بندی) تقسیم بندی می شود و البته جغرافیا ( آسیا-اقیانوسیه، آمریکای شمالی، اروپا، آمریکای جنوبی، و خاورمیانه و آفریقا).
ارزش بازار رنگ و پوشش در سال 2020 برابر با 162468.23 میلیون دلار ( یا ۱۶۲.۵ میلیارد دلار ) بود و پیش‌بینی می‌شود که بازار در دوره پیش‌بینی (2021-2026) CAGR رشدی بیش از ۳ ٪ را ثبت کند.

بسپار_ آیا در سالهای اخیر سرمایه گذاری جدید در این صنعت بوده؟ یا این صنعت به دلیل اینکه جزو صنایع اشباع وزارت صمت هست سرمایه جدیدی جذب نکرده؟ در خصوص توسعه چه طور؟
یزدی: در صنعت رنگ سرمایه‌گذاری بزرگی نداریم. برخی شرکت ها به طور طبیعی از مدار تولید خارج می شوند به دلیل فوت و یا پیری سهامداران یا انتقال سرمایه سهامداران از یک صنعت به صنعت دیگر به دلیل صرفه اقتصادی یا خروج و مهاجرت سهامداران از کشور … در بقیه بخش های صنعت هم به همین منوال است. ما عملا با تعطیلی صنایع مواجهیم که بخشی از آن طبیعی است و بخشی از آن هم ناشی از فشارهای اقتصادی است که در این سالها داشته‌ایم. رقبایی که در گذشته فعال بودند با بازیگران جدید که بخش بزرگی از آنها شرکت‌های فناوری محور یا دانش بنیان هستند جایگزین می شوند. البته شرکتهای دانش بنیان هنوز نتوانسته اند سهم بزرگی از بازار را بگیرند ولی به تنوع و کیفیت تولید افزوده اند، یعنی حجم کمی تولید می‌کنند اما محصولاتشان فناور است. عمده سرمایه‌گذاری‌ها در صنعت ما از این جنس است. بخشی هم مربوط به ارتقای کیفیت است مثلاً شرکتی که ۱۰۰ تن تولید داشته همان ۱۰۰ تن را با کیفیت بالاتر تولید می‌کند یا ۱۰۰ تن را به ۱۵۰ تن تبدیل کرده است. به این موارد هم نمی‌توان به چشم یک سرمایه‌گذاری بزرگ نگاه کرد. این ارتقاها در هر شرایطی وجود دارد خصوصاً از زمان تحریم و مشکلات واردات، تولید در کشور جان دوباره ای گرفته ولی در بخش‌هایی مثل هایتک رزین های تخصصی و رنگ های برتر، کارهای نو در ایران هنوز آنچنان که باید رخ نداده است.
صنعت رنگ در زمینه ماشین آلات هم تغییر و تحولاتی در سال‌های اخیر داشته است. برخی ماشین آلاتی که در داخل اصلاً ساخته نمی شد یا اندک تولیدکنندگانی داشت، بازیگران بیشتری پیدا کرده است.مثلا آسیاب‌های التراسونیک مراحل ابتدایی تکامل را طی می‌کند. بدیهی است که نواقص و محدودیت هایی داشته باشد که به سرعت در حال برطرف شدن است و ورود این ها به صنعت اتفاقات بزرگی را رقم خواهد زد.

بسپار_ یکی از مسایل صنعت ما تامین مواد اولیه ست. چه از پتروشیمی ها و پالایشگاه ها و چه واردات. چه طور می شود این مسایل بحرانی را حداقل کرد؟
یزدی: در زمینه تامین مواد اولیه توسط پتروشیمی ها، بخش عمومی و دولتی یا شرکت‌های خصوصی پتروشیمی کاستی‌هایی وجود دارد. بدیهی است که صنعت پتروشیمی ما دارد صنعت خوبی می شود و رشد می‌کند اما به همه نیازها نمی‌تواند برسد و سیاست‌گذاری‌ها هم موجب شده که در بخش‌هایی مازاد تولید پیدا کنیم و در بخش‌هایی مانند های تک اصلا وارد نشده‌ایم. ما دومین تولید کننده متانول دنیا هستیم در اوره و چند محصول دیگر جزء اولین های دنیا هستیم اما در محصولاتی مثل پروپیلن، استایرن ها، حلال های حلقوی و وینیل استات دچار کمبود هستیم. رفع این بی نظمی، نیازمند سیاست‌گذاری در شرکت ملی صنایع پتروشیمی است. باید از صنایعی که تاکنون سرمایه‌گذاری کمی در آنها شده است حمایت کنند و موانع را برای حل مسائل آنها بردارند و ثبات سیاسی وجود داشته باشد که بتوانیم سرمایه خارجی جذب کنیم. در بخش پتروشیمی بدون سرمایه‌گذاری خارجی نمی‌توانیم اقدامات گسترده انجام دهیم. تمام پتروشیمی‌های که الان در ایران کار می‌کنند یا دانش فنی آنها آمده است مربوط به دورانی است که تنش سیاسی ما با دنیا حداقل بود. یعنی سرمایه گذاری در پتروشیمی با میزان تحریم‌های بین‌المللی و تنش سیاسی خارجی ارتباط دارد. های تک هایی هم که به ایران آمده اند یا مربوط به قبل از تحریم اند یا بعد از برجام. چون نمی توان تکنولوژی دنیا را بدون کار با بانکهای خارجی و شرکت های چند ملیتی وارد کرد و باید شرایط مبادلات سیاسی اقتصادی فراهم باشد که جهان بتواند با ما همکاری کند. پس تنش زدایی در سیاست خارجی به تولید پتروشیمی و شرکتهای زیر گروه آن تسری پیدا می کند.

بسپار_ تحریم به نظر شما در این سالها هدایت کننده تولید بومی بوده یا به قدر کافی نه؟ و چرا؟
یزدی: تحریم‌ها باعث شده است ما در زمینه ی مواد و محصولات با تکنولوژی پایین فعال بشویم ولی در هایتک ها دستمان را از بازار جهانی و تکنولوژی کوتاه کرده است. تحریم‌ها باعث شده است ما در زمینه تکنولوژی رزین های جدید، پلی اورتان و آب پایه های جدید، عقب‌تر از بازارهای جهانی باشیم و همه این موارد وارداتی باشد.

بسپار_ دنیا در فناوری صنعت رنگ و رزین به چه سمتی می رود و ایران به چه سمت و سویی؟

(ادامه دارد …)

متن کامل این مقاله را در شماره 234 دوماهنامه پوشرنگ از گروه مجلات بسپار که در پایان اسفند ماه ۱۴۰۰ منتشر شده است بخوانید.

در صورت تمایل به دریافت نسخه نمونه رایگان و یا دریافت اشتراک با شماره های ۰۲۱۷۷۵۲۳۵۵۳ و ۰۲۱۷۷۵۳۳۱۵۸ داخلی ۳ سرکار خانم ارشاد تماس بگیرید. نسخه الکترونیک این شماره از طریق طاقچه  و  فیدیبو  قابل دسترسی است.