اخبار

اختصاصی بسپار/ گفت و گو با دکتر کمال الدین قرنجیک، عضو هیات علمی پژوهشگاه رنگ: دروس باید بازنگری و وزنه کاربردی بودن آنها سنگین تر شود

بسپار/ ایران پلیمر پژوهشگاه رنگ وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری یک مرکز تحقیقی پژوهشی در کشور است که در زمینه رنگ، رزین و پوشش‌های سطحی فعالیت می‌کند. این پژوهشگاه در سال ۱۳۷۷ هجری خورشیدی به منظور ایجاد قطبی علمی در علوم و صنایع رنگ‌، تربیت نیروی انسانی متخصص و کارآمد، انجام طرح‌های پژوهشی بنیادی، کاربردی و توسعه‌ای در زمینه‌های مختلف علوم و فناوری رنگ تأسیس شده است.
گفت و گوی زیر با دکتر کمال الدین قرنجیک استاد نمونه کشوری و عضو هیات علمی پژوهشگاه رنگ انجام شده است که حاوی نظرات وی در خصوص آموزش و پژوهش در علوم و مهندسی پلیمر و رنگ است.

بسپار- آقای دکتر قرنجیک بحث آموزش و پژوهش مهندسی از جمله در پلیمر همواره چالشی بوده است. مراکز آموزشی و پژوهشی همواره درصدد تربیت دانش اموختگان و پژوهشگرانی با بالاترین استانداردها بوده اند که در طرف مقابل در صنعت و یا مراکز تولید نوآوری و فناوری نتایج و خروجی ایده آل نداشته اند. اصولا تعریف و متری هم به نظر می رسد که وجود ندارد. نظر شما در این خصوص چیست؟ آیا به عنوان یکی از مراکز پژوهشی کشور نقدها را وارد می دانید؟ آیا دروس را بیش از اندازه تئوری و غیر کاربردی می دانید؟
قرنجیک: بحث آموزش و پژوهش در کشور یک مساله اساسی است که نیاز به برنامه ریزی دقیق دارد. باید ساعتها، روزها و سالها وقت گذاشته شود تا نقاط ضعف، نقاط قوت، فرصتها و تهدیدها شناسایی شده و سند راهبردی برای چندین سال آینده تهیه شود. قطعاً این سند حاوی مطالب ارزشمندی خواهد بود که در آن اهداف راهبردی، چشم انداز، برنامه و راهکارهای اجرایی و برنامه زمان بندی اجرای برنامه ها مشخص می شود. قطعاً این سند شامل تعریف شاخص هایی خواهد بود که می¬توان از طریق آنها اهداف راهبردی را پایش کرد. البته آنچه مسلم است داده های دقیق از سوابق آموزش و پژوهش، نرخ رشد، اسناد بالادستی و نیاز کشور در بخش آموزش و پژوهش مورد نیاز است.
هدف از تربیت متخصص توسط دانشگاه‌ها و پژوهشگاه ها برطرف کردن نیازهای کشور و توسعه کشور است. بنابراین دانش آموختگان باید توانایی حل مشکلات صنعتی جامعه را داشته باشند. از طرف دیگر وظیفه دانشگاهیان تولید علم و فناوری است که معمولاً بخش علمی آن از طریق حرکت در مرزهای دانش حاصل می شود و منجر به چاپ مقاله در نشریات و کتب خواهد شد. کشور ما در این بخش موفقیت های چشم گیری به دست آورده است که جای تقدیر دارد. به نظر من این بخش باید همچنان به حرکت و پیشرفت خود ادامه دهد. ارتباط با جامعه بین المللی، تبادل دانشجو و استاد می تواند در این بخش کمک شایانی به پیشرفت کند. در حوزه علوم و فناوري رنگ، كشور داراي مقالات علمي متعدد داخلي و بين المللي است و اتفاقا كيفيت مقالات چاپ شده در سطح بالايي قرار دارد.
مشکلات در بخش فناوری بسیار پیچیده است. به هرحال نباید حل مشکلات صنعت و جامعه توسط دانشگاهیان و پژوهشگران را فراموش کرد. آنچه به نام اثرگذاری علم معرفی می کنیم در این بخش مشهودتر است. تولید علم بسیار خوب و کار ارزنده ای است ولی این علم باید در جهت رشد مقام انسانیت و رفع مشکلات کشور به کار گرفته شود. سطح زندگی انسان را ترقی دهد و رفاه و آسایش ایجاد کند. قطعاً در این مسیر ضعف¬های فراوانی داریم. ضمن اینکه در زمینه تولید فناوری و بکارگیری آن تجربه کمتري داریم.
قطعاً مشکلات صنعت و جامعه توسط اساتید، پژوهشگران و دانش آموختگان حل خواهد شد. بنابراین هم اساتید، هم پژوهشگران و هم دانش آموختگان باید اطلاعات کافی در زمینه صنعت مربوط به خود داشته باشند. آنچه مسلم است بین دروسی که آموزش داده شده است و نیازهای کشور ارتباط کاملی وجود ندارد. آموزش در بخش رنگ اگرچه مطابق بالاترین استانداردهای دنیا ممکن است نباشد به هرحال کیفیت آموزشی در کشور به خصوص در برخی از دانشگاه ها و پژوهشگاه ها بالا است. اگر با صنعت گران صحبت شود آنها مشکلات مربوط به خود را بیان می کنند که حاکی از عدم تطابق مناسب دروس با نیازهای آنها است. برای حل این مشکلات نیاز به بازنگری دروس است. من اعتقاد دارم که دروس و سرفصل ها باید بازنگری شوند و وزنه بخش کاربردی سنگین تر شود.

بسپار- دوران کرونا شیوه های آموزشی را در همه شاخه ها تا حدودی تغییر داد. این آموزش های مجازی چه مزیت ها و چه مخاطراتی داشته و دارند؟ در کوتاه و میان مدت؟ آیا فکر می کنید این روند همچنان به صورت ترکیبی حفظ شود؟
در بحث پژوهش چه طور؟ چه قدر این شاخه در دوران کرونا دچار رکود احتمالی شد؟
قرنجیک: کرونا یک بحران جدی بود برای کل جهان. کشور ما نیز از این قاعده مستثنی نیست. به هرحال علاوه بر سلامت جامعه، بر بخش آموزش کشور نیز تاثیر گذاشت. آموزش ها به صورت مجازی صورت گرفت. آموزش مجازی بدون زیرساخت ها می تواند لطمات جبران ناپذیری را وارد کند و اتفاقاً می-تواند بیشترین اثر منفی در ارایه دروس آزمایشگاهی و کارگاهی داشته باشد. در رشته رنگ که دارای تعداد قابل ملاحظه ای واحدهای عملی است می تواند اثر منفی بیشتری بگذارد. بنابراین در بسیاری از بخش های آموزش و پژوهش نیاز به تشکیل کلاس ها به صورت حضوری تاثیر مثبت بیشتری دارد. سامانه های مجازی در برخی موارد مثبت بودند. بنابراین من فکر می کنم در آینده این دو سامانه با هم دیگر مورد استفاده قرار خواهند گرفت.
کرونا در بخش پژوهش و فناوری نیز تاثیرهای منفی زیادی به جا گذاشت. برخی از صنایع با رکود جدی مواجه شدند. برخي از پایان نامه ها و رساله ها در این دوران از کیفیت مناسبی برخوردار نبودند. امکان انجام پژوهش در دانشگاه ها و مراكز پژوهشي با محدودیت هایی روبرو بود و نیروهای دانشجویی نسبت به قبل فعالیت کمتری داشتند. اين وضعيت براي رشته پليمر و رنگ هم وجود دارد. به هرحال نظر من این است که میزان فعالیت و کار باید هنگامی که کشور دچار مشکلات می شود افزایش یابد تا مشکلات حل شوند. در غیر این صورت مشکلات و گرفتاری ها به صورت تصاعدی افزایش می یابند.

بسپار- آیا آماری از ادامه تحصیل و یا کار دانش آموختگان مقاطع تحصیلات تکمیلی پژوهشگاه در خارج کشور موجود است؟
قرنجیک: تعداد دانشجويان در پژوهشگاه رنگ كم است. تعداد دانشجويان در آخرين ورودي حدود 10 نفر بوده كه در مقاطع كارشناسي ارشد و دكتري جذب شده اند. هدف ما بيشتر بر روي كيفيت متمركز است. ما امروزه با مهاجرت افراد نخبه به كشورهاي ديگر روبرو هستيم. دانش آموختگان پژوهشگاه هم براي كسب و كار و ادامه تحصيل به خارج رفته اند. حدود 22% دانش آموختگان دكتري پژوهشگاه رنگ به خارج از كشور رفته اند و بقيه يا در مراكز صنعتي جذب شده اند و يا خودشان شركت تاسيس كرده اند و در قالب شركت هاي توليدي يا خدماتي در بخش رنگ كشور فعاليت مي كنند.

بسپار- طی چند سال گذشته گرایش رنگ از مهندسی پلیمر (در مقطع کارشناسی) به مفهوم مشخص قبلی حذف شده. این اتفاق چه اثراتی روی این رشته داشته است؟
قرنجیک: متاسفانه گرایش رنگ در مقطع لیسانس و دکتری حذف شده است. البته من در مورد این مساله نقدهای فراوانی دارم. محدود کردن رشته رنگ آن هم فقط در پلیمر نمی تواند صحیح باشد. رشته رنگ بسیار گسترده است و کابردهای متفاوتی در صنعت و جامعه دارد. رنگ می تواند در صنایع مختلفی از قبیل نساجی، غذایی، دارویی، آرایشی، بهداشتی، خودروسازی، کشتی سازی، کاشی و سرامیک، پوشش های سطح، ساختمان و غیره کاربرد داشته باشد و دانش آموختگان آن می تواند برای کشور مفید باشند. امروزه دانش آموختگان رنگ تقريبا در تمامي صنايعي كه به آنها اشاره كردم فعال هستند. بنابراین اعتقاد دارم که بخش های مختلف صنعت و جامعه می توانند از دانش آموختگان رنگ استفاده کنند. حذف گرایش رنگ قطعاً در سالهای آتی بر روی به کارگیری و جذب دانش آموختگان این رشته اثر منفی خواهد گذاشت.

(ادامه دارد …)

متن کامل این مقاله را در شماره 231 دوماهنامه پوشرنگ از گروه مجلات  بسپار که در نیمه دی ماه ۱۴۰۰ منتشر شده است بخوانید.

در صورت تمایل به دریافت نسخه نمونه رایگان و یا دریافت اشتراک با شماره های ۰۲۱۷۷۵۲۳۵۵۳ و ۰۲۱۷۷۵۳۳۱۵۸ داخلی ۳ سرکار خانم ارشاد تماس بگیرید. نسخه الکترونیک این شماره از طریق طاقچه و فیدیبو قابل دسترسی است.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا