حمید میرزاده: وضعیت سرعت اینترنت ایران در عصر هوش مصنوعی

بسپار/ایران پلیمر ضریب نفوذ و کیفیت اینترنت از جمله شاخص‌های کلیدی توسعه‌یافتگی کشورها به‌شمار می‌رود. بر اساس آمار منتشرشده در وب‌سایت جهانی Speedtest، میانگین سرعت اینترنت موبایل ایران در بازه زمانی سومین ماه سال ۲۰۲۴ تا سومین ماه سال ۲۰۲۵ میلادی، ۵۲.۷۹ مگابیت بر ثانیه و میانه‌ی سرعت اینترنت ثابت در همین بازه ۱۷.۴۶ مگابیت بر ثانیه بوده است. ایران در رده‌بندی جهانی سرعت اینترنت موبایل، در جایگاه ۶۸ از میان ۱۰۲ کشور قرار گرفته و در بخش اینترنت ثابت، در رتبه ۱۴۰ از میان ۱۵۴ کشور جهان جای دارد.

در مقایسه، کشورهای منطقه‌ای همچون امارات، قطر، بحرین، کویت و عربستان و همچنین کشورهایی چون سنگاپور، بلغارستان، ایرلند، فرانسه، ایالات متحده آمریکا، شیلی، کره‌جنوبی، برزیل، هنگ‌کنگ، سوئیس، دانمارک و چین، در میان ۱۰ کشور نخست جهان از نظر سرعت اینترنت (ثابت و سیار) قرار دارند.

بر پایه اعلام وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در دولت روحانی ، صد درصد شهروندان شهری و ۹۸.۵ درصد از ساکنان روستایی کشور به اینترنت دسترسی دارند. همچنین طبق گزارش پاییزی سال ۱۴۰۳ سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، تعداد مشترکان اینترنت سیار به بیش از ۱۵۹ میلیون و مشترکان اینترنت ثابت به ۱۱ میلیون نفر رسیده است.
با وجود این ضریب نفوذ بالاکه یک نقطه قوت است ، واقعیت آن است که سرعت اینترنت در ایران همچنان در زمره‌ی پایین‌در سطح جهانی قرار دارد. کندی اینترنت در کشور، حاصل مجموعه‌ای از عوامل ساختاری و بیرونی از جمله ضعف زیرساخت‌ها، تحریم‌های بین‌المللی، وجود فیلترینگ چندلایه، حملات سایبری و سیاست‌گذاری‌های شورای عالی فضای مجازی و مشکل مزمن تقابل سنت با مدرنیته است. این چالش‌ها پیامدهای منفی قابل توجهی برای بخش‌های اقتصادی، تجاری، بانکی، آموزشی، پژوهشی، فرهنگی و حتی ارتباطات بین‌المللی به همراه داشته‌اند.

برای درک بهتر اثرات این کندی، فرض کنیم روزانه دست‌کم ۱۰ میلیون کاربر ایرانی، صرفاً ۲ دقیقه از زمان خود را در بارگذاری یا بارگیری فایل‌ها از دست بدهند؛ در این صورت، حدود ۳۸ سال از عمر مفید این افراد در هر روز به هدر می‌رود!این تنها نمونه‌ای از ابعاد اتلاف منابع انسانی و زمانی در کشور است.

با توجه به تحولات شتابان جهانی در حوزه هوش مصنوعی و نیاز فزاینده به زیرساخت‌های ارتباطی پرسرعت، شایسته است که سیاست‌گذاران کشور، در کنار مسائل فرهنگی و اجتماعی، به ارتقاء کیفی اینترنت نیز توجهی ویژه داشته باشند. احترام به وقت و منابع مردم، ایجاب می‌کند که در چنین عصری، بهبود کیفیت و سرعت اینترنت در دستور کار جدی قرار گیرد.

دکتر حمید میرزاده/ عضو هیات علمی دانشکده مهندسی پلیمر و رنگ دانشگاه صنعتی امیرکبیر