حسین دور: تبدیل بورس کالا از محلی برای شفافیت به محفلی برای دستکاری و مهندسی بازار/ ضرورت از بین بردن شیرینی سود رقابت!

ضرورت از بین بردن شیرینی سود رقابت برای عرضه‌کنندگان بورسی/ شرکت‌ها حتی با 15 درصد سود بیشتر هم قانع نمی‌شوند

رئیس هیئت مدیره اتحادیه سراسری تعاونی‌های تامین نیاز صنایع پایین دستی پتروشیمی با بیان اینکه برای آنکه رقابت را کاهش دهیم به پتروشیمی می‌گوییم بروید واردات مواد انجام دهید و دولت به شما ارز می‌دهد، گفت: به این ترتیب با مدل عرضه تلفیقی 15 درصد سود بیشتر کسب می‌کنند اما قبول نمی‌کنند چرا که از طریق رقابت سود بسیار بیشتر و ساده‌تری کسب می‌کنند. کار ما به اینجا رسیده است! بنگاه اقتصادی می‌خواهد تا جا دارد گران بفروشد و در بورس کالا به نرخ بازار آزاد محصول خود را می‌فروشد.

دولت سود حاصل از رقابت را به عنوان مالیات بر درآمد اتفاقی وصول کند

وی افزود: تولیدکننده می‌گوید به چه دلیل باید تولید کنم؟ اگر در بورس کالا رقابت ایجاد کنم سود راحت به دست می‌آورم. برای آنکه اصالت به تولید بازگردد باید بیاییم از قوانین مالیاتی(ماده 119 تا ماده 126 قانون مالیات‌های مستقیم) موجود استفاده کنیم. بر این اساس می‌توان معادل 100 درصد رقابت را به عنوان مالیات بر درآمد اتفاقی وصول کرد.

دُر تاکید کرد: باید کاری کنیم که رقابت شیرینی خود را برای تولیدکننده از دست بدهد و اگر سود بیشتر می‌خواهند به سراغ افزایش تولید و کیفیت، توسعه مدل‌های فروش و ارائه خدمات پس از فروش بهتر بروند. باید مزه رقابت در بورس کالا را از آنها بگیریم. به این معنا که یک درصد یا 100 درصد رقابت برای شرکت‌ها تفاوتی نداشته باشد.

با اخذ مالیات بر درآمد اتفاقی این اتفاق رخ خواهد داد و شرکت‌ها برای افزایش سود خود باید به سراغ مسیرهای درست آن بروند. امروز شرکت‌های بالادستی سودهای خود را در رقابت می‌بینند و محصولات را به قیمت جهانی می‌فروشند.

جزئیات روش‌های مورد استفاده شرکت‌ها برای قیمت‌سازی در بورس کالا

وی در پاسخ به سوالی در مورد روش قیمت‌سازی که در بورس کالا از آن استفاده می‌شود، گفت: به نظر می‌رسد که جریانی در بورس کالا وجود دارد و می‌خواهد دلاری شدن کشور را جلو ببرد. از یک سو نباید توزیع رانت کنیم و از سوی دیگر نیز نباید بنگاه پروری کنیم و کارتل اقتصادی به وجود بیاوریم. بزرگترین ابزار ما مالیات است.

رئیس هیئت مدیره اتحادیه سراسری تعاونی‌های تامین نیاز صنایع پایین دستی پتروشیمی با اشاره به اینکه در زمینه محصول پروپیلن (PP) ما یک میلیون تولید و حدود همان یک میلیون تقاضا داریم، گفت: اما می‌آیند در گرید‌های آن بازی می‌کنند به این معنا که یک گرید را می‌دهند اما گرید دیگر را نمی‌دهند. به طور مثال در زمینه پروپیلن بادی یک پتروشیمی به اورهال می‌رود و در همان زمان پتروشیمی دیگری نیز اعلام می‌کند که در حال خارج کردن این محصول از خط تولید است.

به این ترتیب رقابت بر روی یک محصول ایجاد می‌شود. از این مدل‌ها در بورس کالا داریم و دچار بازی شدیم که در آن به بازار شوک می‌دهند هر چند که کمبودی وجود ندارد. در حقیقت با خبرسازی شوک ایجاد می‌کنند. به دلیل همین شرایط است که اگر این حرف‌ها را در رسانه بگوییم ما را تکفیر می‌کنند.

خواسته یا ناخواسته ابزاری به وجود آمده که فشارها را بر روی زندگی مردم تعمیق می‌کند. نمی‌گوییم که بورس کالا را حذف کنیم، بلکه می‌گوییم بورس کالا یک ابزار است.

خلاء جدی قراردادهای بلند مدت در بورس کالا/ چرا کالایی که تقاضای پایینی دارد باید وارد رقابت شود؟

وی گفت: پلی اتیلن اکستروژن p80 و p100 که در لوله‌های آبیاری مورد استفاده قرار می‌گیرد را در کشور زیاد داریم و یکی از محصولات اصلی صادراتی ما است. عمدتا نیز در بورس‌های کالایی رقابت نمی‌خورد. یکی از قرارگاه‌های حوزه محرومیت‌زدایی برای تامین لوله در مناطق محروم اما نمی‌تواند مطابق قوانین بورس کالا قرارداد بلند مدت امضا کند.

دُر با بیان اینکه یا یک شرکت تولیدکننده نوشیدنی و شرکت‌های بزرگ دیگری که برند آنها مشخص است هم که می‌خواهند تولید انجام دهند نمی‌توانند قرارداد بلند مدت ببندند، گفت: 10 سال است که می‌گویند چنین امکانی وجود دارد اما اجرایی نمی‌کنند. تلاش ما این است که در کالاهای غیر ملتهب قرارداد بلند مدت امضا شود.

کالایی که اساسا تقاضای زیادی برای آن وجود ندارد به چه دلیل باید بیاید در بورس کالا و رقابت ایجاد کند؟ سامانه‌های شفافیت‌زا مانند ثامن، جامع تجارت و افق را نیز که داریم. بنابراین شفافیت وجود دارد و نیازی به بورس کالا هم نیست.

حسین دُر رئیس هیئت مدیره اتحادیه سراسری تعاونی‌های تامین نیاز صنایع پایین دستی پتروشیمی در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، در پاسخ به سوالی در خصوص تاثیر بورس کالا بر روی شرکت‌های تولیدی و رقابت کاذب در این بازار گفت: در خصوص سیمان و فولاد هر اتفاقی که رخ داده است، چند سال قبل در حوزه پتروشیمی رخ داده است. در دولت اول روحانی، نعمت‌زاده وزیر وقت اعلام کرد که ما می‌خواهیم عرضه را آزاد کنیم. تنها کسی که از بورس کالا حکایت می‌کرد ما بودیم.

وی افزود: آن روز از بورس کالا حمایت می‌کردیم چرا که هیچ زیرساخت شفافی وجود نداشت. یعنی مشخص نبود خریدار، میزان تولید و عرضه پتروشیمی چقدر است. اما امروز سامانه‌هایی مانند سامانه جامع تجارت، افق، ثامن و … به وجود آمده است. آن زمان که ما از بورس کالا حمایت کردیم حتی خود مسئولان وقت بورس کالا جرات این کار را نداشتند.

وی تاکید کرد: بنابراین حرف ما دشمنی با بورس کالا و عدم شفافیت نیست و چنین سخنی را نمی‌توان به ما نسبت داد. حرف این است که ما یک بستر مناسب برای شفافیت و عرضه درست کالا نیاز داریم. 29 شهریور سال 1395، جلسه شماره 263 شورای رقابت برگزار شد. در این جلسه آقای شاپورمحمدی به عنوان معاون وزیر و رئیس سازمان بورس حضور داشتند. در این جلسه عرضه انحصاری در بورس کالا تصویب شد.

رئیس کل وقت بورس در این جلسه 10 قول دادند که برخی از این موارد صورت جلسه شد. در حقیقت ما بورس کالا را تحت این شرایط پذیرفتیم. از جمله این موارد ایجاد سامانه خرد، مدیریت رقابت، ایجاد پشتیبانی بورس اوراق، فراهم کردن امکان قراردادهای اعتباری و بلند مدت، راه اندازی سپرده کالایی و … بود. اما هیچ کدام از این موارد اجرایی نشد.

تبدیل بورس کالا از محلی برای شفافیت به یک حراجی بزرگ و محفلی برای مهندسی بازار

وی با اشاره به اینکه کار به جایی رسیده که ما به این نتیجه رسیدیم که بورس کالا به جای آنکه محلی برای شفافیت باشد به محلی برای حراجی تبدیل شده است، گفت: ما یک نامه هفت صفحه‌ای به رئیس جمهور ارائه کردیم و راهکار خود را نیز در آن عنوان کردیم. زمانی باید دعوا می‌کردیم تا یک عرضه کننده وارد بورس کالا شود اما امروز بورس کالا به محفلی برای مهندسی بازار تبدیل شده است.

دُر در ادامه گفت: به این معنا که ما به واسطه بورس کالا در حال اصالت دادن به مهندسی بازار هستیم. در حقیقت عرضه‌کننده بزرگ به این فکر نمی‌کند که چه کاری باید برای رشد تولید انجام دهد بلکه به این فکر می‌کند که چگونه از رقابت بهره‌مند شود و در حقیقت اصالت به تولید داده نشده و ارتباط تولیدکننده و مصرف‌کننده در بورس کالا قطع شده است. تولیدکننده می‌گوید اگر بتواند یک رقابت 100 درصدی بر روی یک کالا ایجاد کنم چرا باید بیایم این رقابت را از دست بدهم؟ این یک سود اتفاقی است و نتیجه آن مصیبتی است که ما امروز با آن مواجه هستیم.

ماجرای اعتراض سهامداران یک شرکت پتروشیمی به دلیل اقدام شرکت در جهت کاهش رقابت

وی افزود: به طور مثال سهامداران یکی از پتروشیمی‌ها نامه‌ای زدند به مدیر عامل خود و گفته‌اند شما به چه حقی 18 هزار تن واردات برای تنظیم بازار کردید و کالایی که با 100 درصد رقابت می‌فروختیم را به 40 درصد رساندید. چنین شرایطی بسیار مضحک و اسف‌بار است. این اتفاق در حالی رخ می‌دهد که ما در ستاد تنظیم بازار فشار آوردیم تا برای تعیین قیمت عادلانه واردات انجام شود. در نتیجه بورس کالا شده است ابزاری برای دستکاری بازار. چرا عرضه کننده عرضه نمی‌کند؟ در کشوری که مازاد تولید سیمان داریم و باید صادرات انجام دهیم، با مهندسی بازار، شاهد رقابت در بر روی سیمان در بورس کالا هستیم.

چگونه بورس کالا  خود به یک مشکل تبدیل شد؟ اصالت را به جای تولید به رقابت دادیم

وی تاکید کرد: با بورس کالا مشکلی نداریم و بورس کالا یک ابزار است که باید در قالب یک ابزار باقی بماند. سال 1394 این ابزار با ساز و کار مناسبی کار می‌کرد اما امروز این ابزار به جای آنکه بیاید شفافیت ایجاد کند و مشکلات را حل کند، خود به یک مشکل تبدیل شده است. ما باید مشکل را حل کنیم. مشکل این است که ما اصالت را به مهندسی بازار دادیم و اصالت به تولید نیست.