در دنیا در رشته پلیمر چه تدریس می کنند؟ / آموزش بسپارها در استرالیا

بسپار/ ایران پلیمر  در این مطالعه، حوزه گسترش علوم و مهندسی بسپار در دانشگاه‌های استرالیا از طریق تماس با اساتید و جویا شدن نظر آن‌ها پیرامون محتوا و سرفصل‌های درسی مربوط بررسی شده‌است. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که گستردگی و حجم آموزش مهندسی بسپار در مقطع کارشناسی با سابقه پژوهشی دانشگاه در حوزه بسپارها هم‌بستگی قابل توجهی ندارد و تنها تعدادی از دانشگاه‌ها به صورت نظام‌مند به علوم بسپار متعهد هستند. آموزش بسپار در میان دانشکده‌های مهندسی نسبت به دانشکده‌هایی که درجه علوم ارائه می‌کنند، گستردگی بیشتری دارد؛ به نحوی که عمده دانشجویان بسپار در مقطع کارشناسی در رشته‌های مهندسی بسپار ثبت نام کرده‌اند. عمده شرکت‌کنندگان در این مطالعه کاهش در آموزش بسپار را در دهه‌های اخیر، به واسطه کاهش تعداد واحدهای درسی بسپار ارائه شده و کاهش محتوای مربوط به بسپارها در سایر واحدهای درسی را تأیید کرده‌اند. به این ترتیب برآورد می‌شود که سالانه دست کم 700 دانشجو که به صورت قابل توجه در حوزه بسپارها توانایی دارند، از رشته‌های مهندسی بسپار فارغ از تحصیل شوند.

در نهایت با توجه به حجم کوچک صنعت بسپار در استرالیا و همچنین نیروی کار متخصص خارجی، که بخش زیادی از نیروی کار است، میزان آموزش بسپار در استرالیا با توجه به نیازهای کشور کافی است.

 

مقدمه

استرالیا کشوری با پیشینه تاریخی در پژوهش در حوزه علوم و مهندسی بسپارهاست. با این حال این سابقه تاریخی به شدت از صنعت مجزاست. این شکاف عمیق و غیرمعمول، همزمان با کاهش صنایع کوچک بسپاری (و صنایع مرتبط) در استرالیا به واسطه جهانی‌شدن، در حال افزایش است. سنت پژوهش در استرالیا نیز تنها به واسطه آموزش بسپار و با فرصت‌های محدود برای دانش‌آموختگان خارج از دانشگاه زنده نگه داشته شده اما این وضعیت بی‌ثبات، آینده پژوهش در استرالیا را نیز به خطر انداخته است. این گزارش آموزش دانشگاهی مهندسی بسپار در استرالیا را بررسی می‌کند، اهداف فعلی در آموزش بسپار را در نظر می‌گیرد و نشان می‌دهد مهندسی بسپار چگونه این اهداف را به سرانجام رسانده و در آینده چگونه تغییر می‌کند.

تاریخچه

استرالیا کشوریست با پایه‌های صنعتی کوچک اما با این حال مدت‌هاست که به عنوان یک مرکز مهم در پژوهش بسپارها و بسپارش شناخته شده است. در شکل 1 تعداد مقالات منتشر شده که شامل واژه بسپار و بسپارش بودند (به ازای هر یک میلیون فرد ساکن در کشور) بر اساس SciFinder و Scholar™ در دوره زمانی 1991 تا 2000 و 2005 تا 2014 در تعدادی از کشورها نمایش داده شده است. همان‌طور که مشخص است استرالیا در دهه 1990 در مقایسه با بسیاری از کشورها جایگاهی قدرتمند در پژوهش در حوزه بسپارها داشته است و این جایگاه نسبی در طول زمان تقویت شده است.

با توجه به اندازه کوچک صنعت بسپار در استرالیا، شباهت سرانه خروجی پژوهش در حوزه بسپارها میان استرالیا و زلاندنو انتظاری معقول است، اما این­که این مقدار به صورت قابل توجهی بیشتر است نشان‌دهنده آن است که پژوهش بسپارها در استرالیا به صورت تاریخی در آموزش مهندسی در دانشگاه گنجانده شده است. کمّی کردن این سنت تاریخی دشوار است اما سی سال پیش جامعه‌ای روبه‌شکوفایی از دانشگران بسپار در دانشگاه‌ها به صورت فعالانه در حال توسعه و به اشتراک‌گذاری منابع آموزشی بودند. بر خلاف وضعیتی که در آمریکا حاکم بود که در آن محتوای بسپارها در آموزش‌های دانشگاهی پیوسته توسط انجمن آموزش بسپار مورد بررسی قرار می‌گرفت، در استرالیا چنین تلاش‌های سازمان­دهی شده‌ای برای بررسی آموزش مهندسی بسپار وجود نداشته است.

[EasyDNNGallery|12951|Width|600|Height|600|position||resizecrop|False|lightbox|False|title|False|description|False|redirection|False|LinkText||]

[EasyDNNGallery|12952|Width|600|Height|600|position||resizecrop|False|lightbox|False|title|False|description|False|redirection|False|LinkText||]

شکل 1. سرانه خروجی پژوهش بسپار در کشورهای منتخب در دهه‌ 1991 – 2000 در نمودار الف و در دهه 2005 – 2014 در نمودار ب. ستون‌هایی که با رنگ روشن نمایش داده شده‌اند مربوط به مقالات منتشر شده در نشریات با جستجوی کلیدواژه “بسپار” هستند و ستون‌های تیره‌تر مربوط به جستجوی نشریات با کلیدواژه “بسپارش” هستند.

(این داده‌ها از طریق جستجو در SciFinder و Scholar™ در 19 دسامبر 2014 به دست آمده است).

 

می‌توان استدلال کرد که در ربع قرن اخیر جامعه افرادی که از آموزش بسپار در استرالیا بهره برده‌اند، کاهش یافته است. برای نمونه شرکت در نشست بسپارها که توسط موسسه سلطنتی شیمی استرالیا برگزار شد، به شدت محدود شده است: این گردهمایی اقبال بیشتری میان دانشگاهیان نسبت به فعالین حوزه صنعت داشته است و عمده شرکت‌کنندگان بیشتر متخصصین حوزه شیمی بوده‌اند تا جنبه‌های فیزیکی و مهندسی بسپارها. آموزش دانشگاهی بسپار در استرالیا در خدمت بخش کوچکی از پژوهشگران قرار گرفته که فرصت‌های شغلی محدودی دارند و به این ترتیب این پرسش که آیا چنین وضعیتی پایدار است به ذهن می‌آید.

در استرالیا 40 دانشگاه وجود دارد که رشته‌های مهندسی یا علوم را در مقطع کارشناسی ارائه می‌دهند. این عدد در دهه‌های آخر قرن بیستم به شدت افزایش یافته است که عمده آن به واسطه تلاش‌های دولت برای احداث دانشگاه در نواحی مختلف بوده‌است. بنابراین تنها تعداد اندکی از دانشگاه‌های استرالیایی هستند که کمی بیش از صد سال از زمان تاسیس آن‌ها بگذرد. از سویی با وجود آن که در استرالیا مراکز بسپار مانند مرکز پژوهش‌های مشترک برای بسپارها وجود دارند، این مراکز حوزه فعالیت‌های محدودی دارند و به صورت مستقیم دخالتی در آموزش بسپارها ندارند.

 

برگردان: مهندس بیتا کاظم نژاد
 

 

(ادامه دارد …)

 

متن کامل این مقاله را در شماره 197ام بسپار که در نیمه بهمن ماه منتشر شده است بخوانید.

در صورت تمایل به درخواست نسخه نمونه رایگان و یا دریافت اشتراک سالانه با شماره های 02177523553 و 02177533158 داخلی 3 سرکار خانم ارشاد تماس بگیرید.