راهکارهای تداوم رشد تولیدات صنعتی در سال ۱۴۰۲

یادداشت دکتر احمد تشکینی – رئیس موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی – درباره راهکارهای تداوم رشد تولیدات صنعتی به شرح زیر است:

شاخص تولید کارگاه‌­های بزرگ صنعتی (شامل کارگاه‌­های دارای ۱۰۰ نفر کارکن و بیشتر که حدود ۷۰ درصد ارزش افزوده بخش صنعت را پوشش می‌­دهد) در نه ماهه اول سال ۱۴۰۱ رشد ۸.۳ درصدی داشت. در بین زیرگروه‌های این شاخص «سایر تولید وسایل نقلیه موتوری»، «صـنایع ‌تولید وسایل ‌نقلیه ‌موتوری، تریلر و نیم تریلر»، «صـنایع‌ تولید سایرمصـنوعات ‌طبقه‌بندی نشده در جای دیگر» و «تولید محصولات رایانه‌ای، الکترونیکی و نوری» بالاترین رشد و «صنایع تولید دارو و فراورده‌های دارویی شیمیایی و گیاهی»، «صـنایع‌ تولید چرم‌ و مصـنوعات‌ چرمی ‌(کیف، کفش، چمدان و غیره)» و «صـنایع‌ تولید مواد غذایی» کمترین رشد را تجربه کردند. گفتنی است در بین ۲۴ رشته فعالیت صنعتی، ۲۳ رشته فعالیت صنعتی رشد مثبت و تنها یک رشته فعالیت با کاهش سطح فعالیت مواجه بودند. (نمودار ۱).

نمودار (۱): رشد شاخص تولید کارگاه­‌های بزرگ صنعتی در نه ماهه سال ۱۴۰۱

ماخذ: بانک مرکزی ج. ا. ا.

بررسی گروه‌های با بالاترین رشد صنعتی نشانگر آن است که بالاترین سهم از رشد مربوط به گروه‌های تولید وسایل نقلیه موتوری، تریلر و نیم تریلر (۴.۳۴ واحد درصد)، تولید فلزات اساسی (۲.۲۲ واحد درصد)، تولید مواد و محصولات شیمیایی (۱.۰۵ واحد درصد)، تولید محصولات کانی غیرفلزی (۰.۲۸ واحد درصد) و تولید مواد غذایی (۰.۱۵ واحد درصد) می­باشد. مجموع سهم از رشد این گروه‌ها معادل ۸ واحد درصد از ۸.۳ درصد رشد شاخص کل است.

جدول (۲): درصد تغییر گروه‌های مهم صنعتی در نه ماهه سال ۱۴۰۱   نسبت به دوره مشابه سال قبل

سهم از رشد	درصد تغییر	ضریب (سال پایه ۱۳۹۵)
۱.۰۵	۳.۹	۲۷	تولید مواد و محصولات شیمیایی
۲۰۲۲	۱۱.۱	۲۰	تولید فلزات اساسی
۴.۳۴	۳۲.۶	۱۳.۳	تولید وسایل نقلیه موتوری، تریلر و نیم تریلر
۰.۱۵	۱.۸	۸.۵	تولید مواد غذایی
۰.۲۸	۴.۵	۶.۳	تولید محصولات کانی غیرفلزی(سیمان، کاشی و …)

ماخذ: محاسبات براساس اطلاعات بانک مرکزی ج. ا. ا.

بررسی شاخص تولید کارگاه­های بزرگ صنعتی طی دوره ۱۴۰۰-۱۳۹۵ (براساس جدول ۲) نشانگر آن است که:

در بین ۲۴ زیرگروه صنعتی؛ سطح تولید ۱۸ رشته فعالیت صنعتی در سال ۱۴۰۰ نسبت به سال ۱۳۹۵ بالاتر و سطح تولید ۶ رشته فعالیت صنعتی پایین­‌تر است (این امر موید وجود ظرفیت­‌های بسیار خالی در این ۶ رشته فعالیت است). به­ عنوان نمونه سطح تولید صنایع تولید وسایل نقلیه موتوری، تریلر و نیم تریلر درسال ۱۳۹۵ معادل ۱۰۰ و در سال ۱۴۰۰ معادل ۷۵.۵ است که نشان می­‌دهد حدود ۷۵ درصد میزان تولید سال ۱۳۹۵ در سال ۱۴۰۰ تحقق یافته است. در نه ماهه اول ۱۴۰۱ برخی از بالاترین رشدهای مربوط به گروه‌های صنعتی از بین همین شش رشته فعالیت با ظرفیت خالی بالا بوده­‌اند.

نکات کلیدی:

در نه ماهه اول ۱۴۰۱ تمامی رشته فعالیت‌های صنعتی (به جز یک رشته) رشد مثبت داشتند هر چند توزیع رشد ۸.۳ درصدی در بین زیرگروه‌های صنعتی کاملاً نامتقارن است، به گونه­‌ای‌ که عمده رشد بر چند رشته فعالیت صنعتی متمرکز است.

با هدف شتاب­‌بخشی به رشد صنعتی کشور پیشنهادات زیر قابل ارایه است:

تحریک تقاضای رشته فعالیت­‌های صنعتی مانند کانی غیرفلزی و فلزات اساسی از طریق پیگیری سیاست تحریک بخش مسکن.

تحریک تقاضای داخلی از طریق ارایه اعتبار خریدار برای بخش­هایی مانند پوشاک، مبلمان و محصولات الکترونیک داخلی.

بهره‌برداری از تقاضای بازارهای منطقه‌­ای در صنایع صادراتی مانند کانی غیرفلزی، فلزات، صنایع غذایی، مبلمان و تولید ماشین­آلات برق و دستگاه‌های برقی و صنایع دارای بازارهای صادراتی جهانی مانند محصولات شیمیایی، لاستیکی، پلاستیکی و دارویی.

ارایه اعتبار برای نوسازی ماشین­ آلات و تجهیزات با تاکید برماشین­ آلات داخلی با هدف ایجاد تحرک در صنایع تعمیر و نصب ماشین­ آلات، محصولات رایانه­‌ای، ماشین­ آلات برق و تولید ماشین­ آلات طبقه­ بندی نشده.

برای تداوم رشد صنعتی پیگیری هفت محور شامل توسعه و تعمیق  ساخت داخل، توسعه صادرات غیر نفتی، توسعه معادن و صنایع معدنی، توسعه فناوری و شرکت‌های دانش بنیان با تغییر رویکرد از مونتاژکاری به نوآوری، مدیریت بازار و ساماندهی لجستیک تجاری، بهبود فضای کسب و کار مرتبط با بخش صنعت، معدن و تجارت و تأمین منابع مالی و توسعه سرمایه‌گذاری ضروری است.

جدول (۲): شاخص تولید کارگاه­های صنعتی بزرگ طی دوره ۱۴۰۰-۱۳۹۵

 

ایسنا