سازگاری پلیمرهای مختلف را بشناسید
بسپار/ ایران پلیمربعضی مواد هنگام اختلاط، با هم مخلوط نمی شوند. بنابراین بهتر است آنها را با هم مخلوط نکنید. در این مقاله، برخی از دستورالعملهای مرتبط آورده شده است.
با توجه به رشد صنعت پلاستیک، در طول چند سال اخیر، تعداد افراد استخدام شده برای فراورش پلاستیکها افزایش یافته است. با کارکنان جدید، نه تنها در مورد آموزش، بلکه برای ایمنی نیز چالش وجود دارد. موضوع اختلاط پلیمرهای مختلف در سیلندر، راهگاه ها (runner) و سَریهای (tip) گرم است. در حقیقت این موضوعی است که اکثر ما تمام جزئیات موردنیاز را نداریم. جستجو در اینترنت نیز کافی نیست.
این مسئله هر زمان که در یک قالب جدید بسپار را تغییر دهید، وجود دارد. آیا دو بسپار سازگار هستند یا با یکدیگر واکنش نشان میدهند؟ مهم نیست چقدر سعی میکنید که بسپار قبلی را از سامانه تخلیه کنید، باز هم مقادیر کمی در پرههای ماردان باقی میماند. تخلیه آمیزه ممکن است کمک کند، اما حتی یک مقدار باقی مانده کم از بسپار قبلی میتواند اثر یاریگری (catalytic) ایجاد کند. برای مثال، اگر به طور اتفاقی استال (POM) با PVC را مخلوط کنید، شما و بقیه افراد حاضر در سالن کارخانه تجربه حسی و فیزیکی بسیار ناخوشایندی را خواهید داشت. مقدار کمی از هر دو بسپار، موجب تجزیه بسپار دیگر به گاز میشود که بوی ناخوشایندی ایجاد میکند. کسی را پیدا کنید که تجربه فراورش PVC یا استال داشته باشد، درباره تجارب وی بپرسید.
شما داستان واقعی قیفهایی را خواهید شنید که باد کردهاند. گازهایی که پس از تجزیه بسپار تولید میشوند، فشارهای شدیدی ایجاد میکنند که میتوانند سیلندرهای دستگاه قالبگیری تزریقی را به صورت یک گلوله انفجاری باد کنند. شکل 1، ناحیه جلوی یک سیلندر را نشان میدهد که به قطعات ریز منفجر شده است. تصور کنید که اگر این آسیب به کسی ضربه وارد کند چه رخ میدهد! این ممکن است اغلب اتفاق نیافتد، اما اگر اتفاق بیافتد، باید از احتمال وقوع آن مطلع شوید. سوال مربوط به سازگاری بسپارها به خوبی آشکار نیست و به ندرت در محیط کارخانه پرسیده میشود. بنابراین، هر زمان که بخواهید بسپارها را تخلیه کنید، باید این سوال را بپرسید که آیا این بسپارها با هم سازگار هستند یا مانند PVC و استال واکنش نشان میدهند؟
در ادامه فهرستی از پلاستیکهایی را که میتوانند با یکدیگر واکنش نشان دهند، آورده شده است:
- استال با PVC یا CPVC.
- یونپار (ionomer) با استال، PVC یا CPVC.
- TPV با استال، PVC یا CPVC.
اگر سیلندر و ماردان یک دستگاه باید هر دوی این بسپارها را فراورش کند، قبل از شروع مجدد فراورش، آنها را به طور کامل جدا و پاکسازی کنید. حتی مقدار کوچک بسپار باقی مانده میتواند خطرناک باشد.
البته بحث ایمنی در قالبگیری تزریقی فراتر از سازگاری مواد با یکدیگر است. دماها و فشارهای زیاد از psi 20،000 تا psi 45،000 برای ذوب و تزریق پلاستیک به شکلهای پیچیده موردنیاز است. با اینکه این ماشینآلات به طور محکم ساخته شدهاند تا بتوانند این دماها و فشارها را کنترل کنند، بهتر است به طور منظم نگاهی به این تجهیزات انداخته شود و فرض نکنید که همه چیز درست کار میکند. آیا دستگاه یا قالب را پس از راهاندازی یا در حین تولید بررسی میکنید تا مطمئن شوید که این فشارها و دماها خارج از حد مجاز نیستند؟ برای مثال، آیا سَری افشانک (نازل) به درستی به پوسته (bushing) مخروطی (sprue) چسبیده است؟ آیا ناحیه دمایی خارج از محدوده نیست؟ آیا مطمئن هستید که همه چیز درست کار میکند پیش از اینکه به قیف نگاه کنید؟ شما مسئول امنیت خود هستید.
برگردان: دکتر فاطمه خودکار
(ادامه دارد…)
متن کامل این مقاله را که در شماره 194ام ماهنامه بسپار که در نیمه آبان ماه منتشر شده است بخوانید.
در صورت تمایل به دریافت نسخه نمونه رایگان و یا دریافت اشتراک با شماره های 02177523553 و 02177533158 داخلی 3 سرکار خانم ارشاد تماس بگیرید. امکان اشتراک آنلاین بر روی صفحه ی اصلی همین سایت وجود دارد.
