مرروی بر افزودنی های شیمیایی پلاستیک ها: مهاجرت، انتشار و اثرات محیطی در طول استفاده، دفع و بازیافت

بسپار/ ایران پلیمر در طول 60 سال گذشته، تولید پلاستیک ها به دلیل ارزان بودن، چند منظوره بودن، بادوام و سبک وزن بودن چند برابر افزایش یافته است. این ویژگی ها منجر به افزایش تقاضای مواد پلاستیکی شده است که طی چند سال آینده به رشد خود ادامه خواهد داد. با این حال، با افزایش تولید مواد پلاستیکی، افزایش ضایعات مواد پلاستیکی چالش ها و هم چنین فرصت هایی برای صنعت مدیریت پسماند ایجاد می کند. در این مقاله، با تاکید بر مواد شیمیایی مختلف (معروف به افزودنی ها) که برای تقویت خواص بسپار و طولانی شدن عمر آن ها در تمام محصولات پلاستیکی وجود دارد، به چالش های آلودگی و مدیریت پسماند پرداخته می-شود. به رغم این که چگونه این افزودنی ها در عملکرد محصولات بسپاری مفید هستند، پتانسیل آن ها برای آلودگی خاک، هوا، آب و غذا در سایر مقالات به طور گستردهای ثبت و در این جا شرح داده شده است. این افزودنی ها می توانند به طور بالقوه مهاجرت کنند و از طریق مواد در تماس با موادغذایی، ازجمله محصولات بسته بندی، به طور نامطلوب درمعرض انسان قرار گیرند. هم چنین آن ها می توانند، در طول فرایندهای مختلف بازیافت (recycling) و بازیابی (recovery) و از محصولات تولید شده از مواد بازیافتی آزاد شوند. بنابراین، بازیافت درست باید به روشی انجام گیرد تا اطمینان حاصل شود از انتشار مواد شیمیایی ازطریق مواد بسیار نگران کننده و آلودگی محصولات بازیافتی جلوگیری شود و درنتیجه حفاظت از محیط زیست و سلامت انسان در همه زمان ها تضمین می شود.

1. مقدمه
تولید مواد پلاستیکی در مقیاس صنعتی در دهه 1940 و 1950 شروع به رشد کرد. درطول 15 سال گذشته، تولید سالانه جهانی پلاستیک ها دو برابر شد و تقریبا به 299 میلیون تن در سال 2013 رسید. تقاضای جهانی پلاستیک توسط انواع گرمانرم های پلی پروپیلن (PP) (21%)، پلی اتیلن کم چگالی و پلی اتیلن کم چگالی خطی (LDPE و LLDPE) (18%)، پلی وینیل کلرید (PVC) (17%) و پلی اتیلن با  چگالی زیاد (HDPE) (15%) غالب است. دیگر انواع پلاستیک ها با تقاضای زیاد شامل پلی استایرن (PS) و پلی استایرن قابل انبساط (EPS) (8%)، پلی اتیلن ترفتالات (PET) (7%، به استثنای الیاف PET) و پلی یورتان گرماسخت هستند.
بسپارها نه تنها برای محصولات مصرفی بلکه هم چنین برای ساخت الیاف مصنوعی، اسفنج ها، پوشش ها، چسب ها و درزگیرها که در کاربردهای بی شماری مورد استفاده قرار می گیرند، استفاده می شوند. در اروپا، استفاده از پلاستیک ها در بسته بندی (38%)، پس از آن در ساخت وساز و ساختمان سازی (21%)، خودرو (7%)، برق و الکترونیک (6%) و دیگر بخش ها (28%) ازجمله پزشکی و سرگرمی غالب هستند.
پلاستیک ها با ایجاد طیف وسیعی از مزایا برای سلامت انسان و محیط زیست در جامعه مهم هستند. برای مثال:
• بسته بندی پلاستیکی غذا و کالاها در برابر هدررفت و یا آلودگی محافظت می کند، درنتیجه در منابع صرفه جویی می شود.
• وزن سبک بسته بندی پلاستیکی درمقایسه با دیگر مواد موجب صرفه جویی در سوخت و کاهش انتشار گاز گلخانه ای در طول حمل ونقل می شود.
• سامانه های آب رسانی پلاستیکی و ظروف و مخازن ذخیره می توانند آب تمیز را فراهم کنند.
• مواد پلاستیکی با چگالی کم، مورد استفاده به جای فلزات یا سرامیک ها در خودرو و هواپیما، باعث صرفه جویی در سوخت و کاهش انتشار گازهای گلخانه ای می شود.
• لباس های محافظ و تجهیزات ایمنی پلاستیکی (مانند مواد ضد آتش، کلاه ایمنی، کیسه های هوا) از صدمات جلوگیری می کنند.
• محصولات پلاستیکی برای کاربردهای پزشکی در بهبود سلامت نقش دارند (مانند کیسه های خون، لوله ها، سرنگ های یک بار مصرف و پروتزها.

 

برگردان: مهندس رویا پورشوشتر
[email protected]

(ادامه دارد…)

متن کامل این مقاله را در شماره ۲۱۲ ماهنامه بسپار که در نیمه خردادماه منتشر شده است، بخوانید. 

در صورت تمایل به دریافت نسخه نمونه رایگان و یا دریافت اشتراک با شماره های ۰۲۱۷۷۵۲۳۵۵۳ و ۰۲۱۷۷۵۳۳۱۵۸ داخلی ۳ سرکار خانم ارشاد تماس بگیرید. نسخه الکترونیک این شماره از طریق فیدیبو قابل دسترسی است.