آیا وزیر پیشنهادی صمت با رفع تعهد ارزی از طریق سامانه نیما موافق است؟

بسپار/ایران پلیمر وزیر پیشنهادی صمت گفت: در حال حاضر، 5 تا سامانه در حوزه ارزی داریم که یکی از آنها سامانه نیما است و اکنون بانک مرکزی به این سمت حرکت کرده است که این 5 سامانه را ادغام کرده و یکپارچه کند. به نظر می‌رسد که این ساز و کارهایی که بانک مرکزی دارد و قرار است تا پایان سال جاری سامانه‌های آنها را یکپارچه‌سازی نماید تا یک سامانه ارزی داشته باشیم، بسیار موثر و کارا است که بتوانیم سیاست‌ها را اعمال نماییم.

اکسپورتنا: سیدرضا فاطمی امین، وزیر پیشنهادی صمت در مصاحبه‌ای مفصل به تشریح دیدگاههای خود در حوزه‌های تجاری و صنعتی پرداخته است:

* شما صحبت از تقویت تجارت خارجی و صادرات کردید. اکنون ما با مشکلی مواجه هستیم به نام سامانه نیما. یکسری از تولیدکنندگانی داریم که خوراک ارزان دریافت کرده و صادرات انجام می‌دهند و ارز حاصل از آن را در سامانه نیما عرضه می‌کنند؛ از سوی دیگر گروهی را داریم که اشتغالزا بوده و صادرکننده هستند؛ اما خوراک ارزان نمی‌گیرند؛ ولی آنها هم به دلیل بسته بودن سایر روش‌های رفع تعهد ارزی، مجبور به عرضه ارز خود با ده- بیست درصد زیر قیمت در سامانه نیما هستند. علیرغم اینکه ابلاغیه خوبی را در فرودین امسال برای تغییر نگرش در رفع تعهد ارزی شاهد بودیم؛  اما آنچه که اتفاق می‌افتد، این است که ترمزی روی تجارت خارجی گذاشته شده است. دیدگاه شما بر روی ماندن یا برچیده شدن بساط سامانه نیما چیست؟

فاطمی امین: سامانه نیما، در زمانی که ایجاد شد، بحران‌های ارزی وجود داشت و در زمان خود توانست موثر باشد. قطعا اگر سامانه نیما را نداشتیم، بهم ریختگی ایجاد می‌شد؛ اما نکته اصلی این است که وقتی که یک بهم ریختگی ایجاد می‌شود، شش ماه تا یکسال قابل قبول است که مقداری محدودیت ایجاد کنیم؛ اما پس از آن ادامه مسیر با این روش فعلی امکانپذیر نیست؛ یعنی ما باید در ظرف یکسال، به این بلوغ اقتصادی می‌رسیدیم که این موانع را از سر راه برداریم تا محدودیت ایجاد نشود. در حال حاضر، 5 تا سامانه در حوزه ارزی داریم که یکی از آنها سامانه نیما است و اکنون بانک مرکزی به این سمت حرکت کرده است که این 5 سامانه را ادغام کرده و یکپارچه کند. به نظر می‌رسد که این ساز و کارهایی که بانک مرکزی دارد و قرار است تا پایان سال جاری سامانه‌های آنها را یکپارچه‌سازی نماید تا یک سامانه ارزی داشته باشیم، بسیار موثر و کارا است که بتوانیم سیاست‌ها را اعمال نماییم. گاهی اوقات ما ساختاری داریم که به ما اجازه می‌دهد قواعد را به صورت درست یا نادرست اجرایی کنیم؛ پس این ربطی به سامانه نیما ندارد. سامانه نیما با تجمیعی که صورت می‌گیرد، باید حفظ شود؛ اما اینکه چه قاعده‌هایی را بگذاریم که در سامانه نیما کارآمد باشند، باید دقت کنیم که تا حد امکان، به سمتی برویم که تجارت خارجی را کمک نماییم.

مکانیزم واردات در مقابل صادرات را قبول دارید؟

فاطمی امین: بله این مکانیزمی کاملا کارآمد است.

اما هم اکنون بسیاری از تولیدکنندگان در صف دریافت ارز نیمایی قرار دارند و بانک مرکزی به آنها اجازه واردات در مقابل صادرات را به دلیل کندی برخی مکانیزم‌های خود نمی‌دهد؛ البته بخشی از اشکال هم به وزرات صنعت، معدن و تجارت برمی‌گردد.

فاطمی امین: هم اکنون برای واردات 3300 ردیف تعرفه، امکان استفاده از روش واردات در مقابل صادرات و ارز صادراتی وجود دارد؛ اما اگر ما هم در وزارت صنعت، معدن و تجارت مستقر شدیم، یک برنامه ویژه‌ای را در 6 ماه باقیمانده تا پایان سال خواهیم داشت تا هم صادراتی را به میزان 5 میلیارد دلار بیشتر از شش ماه دوم سال گذشته در نیمه دوم سال، حاصل کنیم و هم از ارز حاصل از صادرات آن تماما برای تامین مواد اولیه و تجهیزات مورد نیاز تولید استفاده نماییم. یعنی ارزی که از صادرات حاصل می‌شود برای اطمینان از واردات مواد اولیه واحدهای تولیدی استفاده شود.

مکانیزم رفع تعهد ارزی را چطور ارزیابی می‌کنید. آیا این سیاست هم باید همچون وضعیت کنونی ادامه یابد؟

فاطمی امین: رفع تعهد ارزی در یک دورانی که ما دچار شوک اقتصادی شدیم، ایجاد شدیم ولی باید بعد از یک سال برداشته می‌شد. در کلان کار یک مانع و مشکل است؛ اما تا زمانی که نتوانیم به تعادلی در بازار ارز برسیم؛ لازم است آن را حفظ کنیم. در مجموع در یک حالت متوازن ارزی، ساز و کاری است که مانع ایجاد می‌کند؛ اما در این دوران گذر که نباید طولانی هم بشود، باید باقی بماند. یعنی به سرعت باید مشکلاتی که در عدم توازن ارزی کشور داریم، با حمایت‌ها و پشتیبانی‌ها و رفع موانعی که صورت می‌دهیم، برطرف شوند.

واکاوی کردید که چرا در روزهای گذشته آنقدر قیمت ارز بالا رفته است؟ اصولا دیدگاه شما بر روی نرخ ارز در بازار چیست؟ آیا سیاست شناور مدیریت شده را قبول دارید؟

فاطمی امین: اگر این سوال را دو تا سه هفته بعد بپرسید دقیق‌تر می‌توان پاسخ دهم. اکنون در شرایطی هستیم که در قامت یک مقام مسئول رسمی نمی‌توانم به آن پاسخ دهم. البته من دیدگاههایی هم بر روی نرخ ارز و نحوه مدیریت بازار دارم که ظرف هفته‌های آینده مطرح خواهم کرد.

این روند رو به رشد قیمت، به هر حال نگرانی‌هایی را هم ایجاد کرده است.

فاطمی امین: قطعا نرخ ارز باید مدیریت شود و ما هم برای این کار برنامه‎‌هایی داریم. یکی از این برنامه‌ها افزایش صادرات در نیمه دوم امسال به میزان 5 میلیارد دلار بیشتر از مدت مشابه سال قبل است. البته بخشی از این افزایش قیمت ارز، جنبه روانی دارد و به مسائل سیاسی برمی‌گردد؛ اما اگر ارز به میزان کافی وجود داشته باشد، شوک‌های سیاسی و روانی اثرگذار نیست.

با این برنامه 5 میلیارد دلار صادرات بیشتر، اتکای شما برای تامین ارز مورد نیاز واحدهای تولیدی بر روی صادرکنندگان خواهد بود. درست است؟ موانع را البته باید از پیش پای آنها بردارید.

فاطمی امین: ما بر روی منابع ارزی صادرکنندگان در پشتیبانی از تولید حساب کرده‌ایم.

یک سوال پرسیدم که شما خیلی سریع از روی آن رد شدید. مکانیزم‌های تنظیم بازار و ممنوعیت‌های صادراتی و کالاهایی که ممکن است در داخل، مصرف داخلی گسترده ندارد. برای رفع ممنوعیت یا وضع ممنوعیت صادراتی این کالاها مشخصا چه برنامه‌ای دارید؟

فاطمی امین: برای حمایت از صادراتی که خام فروشی است، باید با ملاحظه پیش رفت. تاکید ما این است که بر روی صادرات محصولاتی متمرکز شویم که بازار داخلی را بهم نریزد، به این معنا که در تحقق 5 میلیارد دلار صادرات بیشتر در نیمه دوم امسال نیز، بیشتر بر روی صادرات کالاهایی تمرکز کرده‌ایم که نیاز مردم در بازار نباشد نه اینکه کالایی که مورد نیاز مردم است را صادر کنیم و در مقابل خوشحال باشیم که کالا صادر می‌کنیم، ولی بازار داخلی را به هم ریخته‌ایم. محصولات زیادی هستند که می‌توان صادر کرد و خیلی هم نیاز داخلی را دچار مشکل نمی‌کنند.

اکسپورتتا