گفت و گوی اختصاصی بسپار با دکتر محمد متقی، مدیر صنایع پایین دستی پتروشیمی در NPC: سرعت تحول فناوری پاشنه آشیل صنایع پایین دستی پتروشیمی در عرصه بین المللی است/ و اخباری از ایران پلاست

بسپار/ ایران پلیمر در جهان امروز، پلاستیک دیگر تنها یک ماده خام نیست؛ بلکه به یک کالای استراتژیک در شکل دهی آینده تبدیل شده است. زنجیره ارزش آفرین صنعت پتروشیمی پیشران توسعه در جهان است و خوشبختانه این صنعت در کشور ما هم از مزیت نسبی برخوردار است. از نقش پلیمرها در خودروسازی سبک وزن، فناوری پزشکی، صنعت دارو، تجهیزات انرژی‌های نو و تجدیدپذیر‌ تا بسته‌بندی هوشمند و مواد زیست‌سازگار، پلیمر در مرکز تحولات صنعتی، فناورانه و زیست محیطی قرار دارد.

در چهارمین و پنجمین انقلاب صنعتی (Industry 4.0 ,5.0) پلیمرها در تعامل با فناوری‌هایی مانند هوش مصنوعی، نانو، چاپ سه بعدی، اینترنت اشیاء و دوقلوهای دیجیتال، ماهیتی نوین یافته‌اند.

در واقع پلیمرها دیگر صرفاً مواد مصرفی نیستند بلکه می‌توان آن‌ها را «ناحیه‌ای از هم‌پوشانی فناوری، زیست‌بوم نوآوری و سیاست‌گذاری صنعت» دانست. به عبارتی زنجیره ارزش مذکور از طراحی و فورمولاسیون مواد، تا تولید، توزیع، مصرف و بازیافت، اکنون در حال باز تعریف از طریق دیجیتال‌سازی است؛

• طراحی دیجیتال مواد پلیمری

پلتفرم های هوش مصنوعی(Al-driven materials discovery) در شرکت‌های BASF، IBM Materials lab به کمک مدل سازی داده محور طراحی پلیمرهای مقاوم‌تر، سبزتر و سبک‌تر را سرعت بخشیده‌اند.

• تولید هوشمند(smart manufacturing) کارخانه‌های DOW در ایالات متحده و Covestro در آلمان با بهره‌گیری از فناوری Digital Twin کنترل هم‌زمان عملیات و پیش‌بینی خطا را فراهم کرده‌اند. در عربستان مجتمع‌های SABIC با کمک زیرساخت IOT و ERP یکپارچه بهره‌وری انرژی و کیفیت محصول را بهینه‌سازی کرده‌اند.
• بلاک‌چین در رهگیری زنجیره بازیافت

در پروژه circularis Plastics اروپا، فناوری بلاک‌چین برای شفاف‌سازی اصالت مواد بازیافتی، از مبداء تا محصصول نهایی در حال توسعه است. برای ایران در مسیر حرکت به سمت Circular Economy یک الگوی قابل انتقال است.

 

پیش از این و در سال 1401 در اولین دوره حضور دکتر محمد متقی در دفتر وقت توسعه صنایع پایین دستی پتروشیمی با وی گفت و گویی داشتیم که وی در آن تاکید کرد که منافع مجتمع های پتروشیمی نیز باید در ارتباط میان صنایع بالادستی و پایین دستی، به عنوان بنگاه های بزرگ اقتصادی در کشور مورد توجه قرار گیرد.

او یک بار دیگر به بخشی از ساختار شرکت ملی صنایع پتروشیمی بازگشته که نام، ارتباط و توسعه صنایع پایین دستی را قرار است مدیریت کند.

گفت و گوی ما با دکتر محمد متقی را در ادامه می خوانید:

 

بسپار- بفرمایید برای دور جدید حضور خود و خصوصا برای سال جاری چه برنامه‌هایی را دنبال خواهید کرد؟

دکتر متقی: به صورت تیتروار مجموعه‌ای از اقدامات و برنامه‌های مندنظر اعبارتند از:

• پیگیری و همکاری با مجتمع های پتروشیمی در جهت تولید و توسعه محصولات و گریدهای جدید
• پیگیری افزایش عرضه و معاملات محصولات پتروشیمی در بورس
• برنامه ریزی واردات محصولات پتروشیمی دارای کمبود و تعیین قیمت تلفیقی
• ارتباط مؤثر با معاونت برنامه ریزی و امور زیربنایی ریاست جمهوری در جهت راه اندازی واحد های راکد و نیمه راکد
• تعیین و پایش مقادیر کف عرضه محصولات پتروشیمی
• بازدید های مستمر و موردی برای رفع مشکلات موجود در مجتمع های پتروشیمی ها و صنایع پایین دستی
• پیشبرد پروژه سامانه بروزرسانی مشخصات فنی محصولات پتروشیمی(سماپ) به منظور راه اندازی و بهره برداری از آن
• مطالعه زنجیره ارزش محصولات پتروشیمی و روندهای نوین سرمایه‌گذاری‌های جهانی در حوزه تولید و توسعه محصولات پتروشیمی
• انجام بازدیدهای دوره‌ای از مجتمع ها و صنایع پایین دستی به منظور شناخت بیشتر با شرایط تولید، طرح‌های توسعه ‌ای و زنجیره‌های تأمین
• حضور فعال در نمایشگاه ها و سمینارهای علمی مرتبط
• حضور و حمایت از نمایشگاه‌های داخلی از قبیل فارمکس، نفت و گاز و پتروشیمی، مشهد پلاست، شیراز پلاست، اصفهان پلاست، نمایشگاه شوینده‌ها و آرایشی و بهداشتی، اوراسیاپلاست، سموم و کودهای شیمیایی و … همچنین حضور برخی نمایشگاه‌های بین المللی جهت کسب تجربه و انتقال تجارب به کشور
• رصد فروش اعتباری و تلاش برای عرضه اعتباری هدفمند محصولات و همچنین افزایش تنوع گریدی محصولات عرضه شده به صورت اعتباری با توجه به شرایط عرضه‌ها توسط مجتمع‌های پتروشیمی و امتیازبندی شرکت‌ها
• جلسات منظم با تشکل‌ها و انجمن‌ها و تعاونی‌ها و برگزاری نشست‌های تخصصی با حضور صنایع پایین دست و بالادست
• جلسه با بانک‌ها در خصوص نحوه ارائه خدمات تامین مالی و اعتباری به صنایع پایین دست و بالادست در جهت تقویت جریان گردش نقدینگی و کمک و تسهیل در نهادهای تولید
• ارتباط مؤثر با متولیان ذیربط در جهت راه اندازی واحدهای راکد و نیمه راکد و فعال کردن ظرفیت‌های خالی صنایع (یک نوع سرمایه‌گذاری در تولید)
• همکاری موثر با سازمان منطقه ویژه اقتصادی ماهشهر در خصوص طراحی و تخصیص زمین و زیرساخت و تشخیص فرصت‌های ایجاد و توسعه صنایع پایین دستی در زنجیره ارزش واحدها و طرح‌های فعال منطقه برای اجرا در فاز 1 و 2

 

بسپار- جایگاه ایران در زنجیره ارزش پتروشیمی منطقه و جهان را چگونه ارزیابی می‌کنید و چه برنامه‌هایی برای ارتقای این جایگاه در دست اقدام است؟

دکتر متقی: حدود 19درصد ارزش افزوده کل صنعت و 26 درصد صادرات غیر نفتی  کشور متعلق به صنعت پتروشیمی است .حدود ۷۵ میلیون تن محصول پتروشیمی در سال ۱۴۰۳ در ظرفیت نصب شده حدود ۹۷ میلیون تنی صنعت پتروشیمی تولید شد. در این میان شاهد اختلاف حدود ۲۰ میلیون تنی بین ظرفیت و تولید واقعی صنعت هستیم (همانند سال ۱۴۰۲ ) که به‌طور کلی حدود ۲۲ درصد از ظرفیت نصب‌شده صنعت پتروشیمی به دلایل مختلف ازجمله کمبود خوراک، ناترازی انرژی در فصول سرد و محدودیت دریافت خوراک مجتمع‌ها و دلایل تعمیراتی و فرآیندی، خالی است. صادرات محصولات پتروشیمی در سال ۱۴۰۳ از این ۷۵ میلیون تن نسبت به پارسال افزایشی بوده و در مجموع ارزشی معادل ۱۳.۵ میلیارد دلار داشته ‌است. حدود ۱۰ میلیارد دلار محصول نیز به بازار داخلی عرضه شده است.

صنعت پتروشیمی ایران یکی از ارکان توسعه اقتصاد کشور به‌شمار می‌آید و نقش راهبردی در زنجیره ارزش منطقه‌ای و جهانی بازی می‌کند. ایران به دلیل دسترسی به منابع اولیه نفت و گاز، توانسته طی سالیان گذشته با بهره‌گیری از اشتغال نیروهای متخصص و ایجاد مجتمع‌های یکپارچه پتروشیمی، در مراحل اولیه تولید مواد شیمیایی مانند اتیلن، پروپیلن، متانول، آمونیاک/ اوره و مشتقات آن‌ها، جایگاهی قابل توجه به دست آورد. این مزیت‌ها، همراه با حمایت‌های دولتی و اقدامات تنظیم‌گری پتروشیمی، زمینه‌های رقابتی مناسبی در بازارهای داخلی و بین‌المللی ایجاد کرده است.

از منظر منطقه‌ای، ایران به عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان پتروشیمی در خاورمیانه شناخته می‌شود؛ جایی که در کنار کشورهایی نظیر عربستان سعودی، قطر و امارات، سعی در توسعه و بهبود فناوری‌های پیشرفته دارند. با وجود چالش‌هایی نظیر تحریم‌های بین‌المللی، ایران با بهره‌مندی از هزینه‌های تولید پایین‌تر و دسترسی نسبتا آسان به منابع، قابلیت رقابت و حضور قوی در زنجیره ارزش را داراست. ایجاد مجتمع‌های شیمیایی در استان‌هایی مانند بوشهر، خوزستان و آبادان، پلی برای اتصال به بازارهای جهانی محسوب می‌شود.

در سطح جهانی، جایگاه پتروشیمی ایران همچنان با چالش‌های عمده‌ای مانند محدودیت‌های فناورانه، نیاز به بهبود زیرساخت‌ها و جذب سرمایه‌های نوین همراه است. با این وجود، روند حرکت به سمت تقویت فعالیت‌های عملیاتی در حوزه‌های پایین‌تر و تولید محصولات با ارزش افزوده بالا، نشانگر پتانسیل بالای ایران در ارتقای سطح فناوری و همگرایی با استانداردهای بین‌المللی است. اگر ایران بتواند با سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین و بهبود کارایی و کیفیت محصولات خود، زنجیره ارزش را از مرحله استخراج تا تولید نهایی یکپارچه کند، می‌تواند به یک بازیگر برجسته در بازار جهانی تبدیل شود.

 

بسپار- به نظر شما چرا توسعه صنایع پایین‌دستی در شرایط فعلی کشور اهمیت راهبردی دارد؟

دکتر متقی: سود آوری،  رشد اقتصادی، کاهش خام فروشی، تولید محصولات راهبردی و به تبع آن اشتغال‌زایی از جمله دلایل اصلی برای توسعه صنایع پایین دستی پتروشیمی است. هزینه پایین سرمایه‌گذاری در صنایع پایین دستی یکی از پارامترهای جذاب برای توسعه است.  به عنوان مثال می‌توان با سرمایه گذاری چند هزار دلاری یک شغل در صنایع پایین دستی می توان ایجاد کرد ولی برای سرمایه‌گذاری صنایع بالادستی سرمایه‌ای بالغ بر چند ده میلیون/ و بعضا میلیارد دلار نیاز است. این صنعت هرچه بیشتر توسعه یابد کمتر تحریم‌پذیر و توان تاب آوری بالاتر را به ارمغان خواهد آورد.

 

بسپار- مهم‌ترین چالش‌های پیش‌روی توسعه صنایع پایین‌دستی را در چه می‌دانید؟

دکتر متقی: کلا در این صنعت چهار رکن مواد اولیه، تامین مالی، فناوری و بازار همراه با یک پلاتفرم تنظیم‌گری مناسب نقش کلیدی توسعه را رقم می‌زند. در سال‌های اخیر تأمین برخی مواد اولیه و تأمین مالی، مهم‌ترین عوامل توسعه صنایع بوده اند که البته سرعت تحول فناوری پاشنه آشیل این صنایع در عرصه رقابت‌های بین المللی بوده و هست. به نحوی که کیفیت و هزینه‌های تولید مبتنی بر این فناوری‌ها فضای رقابت‌پذیری را از این صنایع کشور ربوده است.

تحریم‌ها و محدودیت‌های فناوری یکی از اصلی‌ترین موانع است که دسترسی صنایع به فناوری‌های نوین، تجهیزات پیشرفته و سرمایه‌های خارجی را دشوار می‌کند. این محدودیت‌ها نه تنها موجب عقب‌ماندگی از استانداردهای جهانی در حوزه تولید می‌شود، بلکه مانعی برای انتقال فناوری و نوآوری به داخل کشور نیز است.

فناوری‌های قدیمی و کمبود سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه بسیاری از تأسیسات پایین‌دستی با بهره‌گیری از فناوری‌های منسوخ کار می‌کنند و سرمایه‌گذاری کمتری در حوزه تحقیق و توسعه (R&D) صورت می‌گیرد. این امر منجر به کاهش توان رقابتی، عدم بهبود مستمر فرایندهای تولید و عدم توانایی در ارائه محصولاتی با ارزش افزوده بالا می‌شود.

عدم ثبات در سیاست‌های صنعتی و مدیریتی عدم ثبات در سیاست‌گذاری‌های دولتی، تغییرات مکرر در رویکردهای مدیریتی و ناهماهنگی در تدوین برنامه‌های بلندمدت صنعتی، از دیگر چالش‌های اصلی هستند. این عدم انسجام سبب می‌شود تا ظرفیت‌های فنی و اقتصادی کشور به‌طور بهینه بهره‌برداری نشود و جذب سرمایه‌های داخلی و خارجی دچار مشکل گردد.

چالش‌های زیست‌محیطی و سازگاری با استانداردهای بین‌المللی با افزایش آگاهی جهانی نسبت به مسائل زیست‌محیطی و تغییر استانداردهای محیط زیست، صنایع پایین‌دستی نیازمند سرمایه‌گذاری در فناوری‌های پاک و به‌روزرسانی فرآیندهای تولید خود هستند. عدم تطبیق با این استانداردها می‌تواند مانعی برای توسعه صادرات و رقابت در بازارهای بین‌المللی ایجاد کند.

در مجموع، رفع این چالش‌ها نیازمند یک رویکرد جامع است؛ رویکردی که ترکیبی از تغییرات ساختاری، اصلاح سیاست‌های دولتی، سرمایه‌گذاری در فناوری و آموزش و ارتقای زیرساخت‌ها را در بر گیرد.

 

بسپار- چرا تامین مواد اولیه به رغم توسعه صنایع پتروشیمی در کشور و تولید حدود 7 میلیون تن انواع پلیمرها، همچنان چالش مهم تولیدکنندگان پایین دست است؟

دکتر متقی: این معضل از جنبه‌های مختلف قابل بحث و بررسی است یکی از موارد عدم سرمایه‌گذاری در بخش بالادستی صنعت نفت و گاز و پالایش و یا زمانبر بودن آن به دلیل تحریم‌هاست که عملا پروژه‌ها را متوقف و یا با کندی و عدم دسترسی به فناوری‌های مناسب است. کمبود خوراک مجتمع‌های پتروشیمی به خصوص استایرن، پی وی سی، دواتیل هگزانول و یا پروپیلن که به تبع آن باعث عدم استفاده از ظرفیت نصب شده، اورهال‌های پیش‌بینی نشده و عواملی از این قبیل باعث کاهش تولید محصولات پتروشیمی و افزایش رقابت بر روی آنها می‌گردد.

دلیل دیگر عدم توجه وزارت صمت نسبت به صدور مجوزهای صادر شده برای صنایع پایین دستی و ایجاد ظرفیت‌های تولید بیش از میزان بهره‌برداری و جذب مواد اولیه در مسیر تولید است. به نحوی که به زحمت 40 تا 50 درصد ظرفیت نصب شده و سرمایه‌گذاری شده در مدار تولید است و هر روز به دلیل جذابیت دریافت سهمیه بر تعداد صدور این مجوزها افزوده می‌شود. تلاش‌ها و اقدامات برای تخصیص به واحدهای تولیدکننده واقعی نیز تا کنون انچنان موثر واقع نشده است. این بخش صنعت نیز همانند موضوع انرژی در کشور بخش مدیریت تقاضا با مدیریت عرضه در دو دنیای متفاوت زیست می‌کنند.

دریافت سهمیه به منظور صادرات و نوسانات نرخ ارز (اختلاف نرخ ارز مرکز مبادله و ارز بازار آزاد) موجب جذابیت بازار صادرات و قاچاق و … گردیده که این امر باعث  نرسیدن مواد اولیه به دست تولیدکنندگان واقعی شده است.

 

بسپار- در بخش توسعه و تنوع گریدها چه برنامه‌های مشخصی در دست دارید؟

دکتر متقی: کلا تولید و بقاء این صنعت در نوآوری است. برنامه‌های توسعه و تنوع گریدهای جدید در صنعت پتروشیمی ایران، بخشی از یک رویکرد جامع جهت افزایش ارزش افزوده و رقابت‌پذیری محصولات در بازارهای داخلی و بین‌المللی محسوب می‌شود. بر اساس این رویکرد، تلاش بر این است که با به‌روزرسانی فناوری‌های تولیدی، مدرن‌سازی خطوط تولید و استفاده از سیستم‌های پیشرفته کنترل کیفیت، بتوان گریدهای جدید و تخصصی را با خصوصیات فیزیکی و شیمیایی منحصربه‌فرد ایجاد نمود. هدف از این اقدامات، انتقال صنعت از محصولات پایه به محصولات تخصصی و مهندسی است که می‌تواند ارزش افزوده بالاتری را ایجاد کند.

از سوی دیگر، برنامه‌های توسعه و تنوع گریدها با محوریت سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه (R&D) و ایجاد شبکه‌های نوآوری، به‌منظور بهره‌گیری از دانش و تجربه دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی داخلی و بین‌المللی شکل گرفته است. این برنامه‌ها شامل راه‌اندازی مراکز پژوهشی تخصصی مخصوصا شرکت پژوهش و فناوری با سه مرکز فعال در تهران، اراک و ماهشهر کمک و راه‌اندازی انستیتوهای مختلف و همچنین با همکاری‌های استراتژیک با بخش خصوصی، و تشویق پروژه‌های نوآورانه در راستای تولید محصولات با استانداردهای جهانی می‌شود. علاوه بر این، سیاست‌های حمایتی دولت که شامل تسهیلات مالی، مشوق‌های اعتباری و حمایت از سرمایه‌گذاری‌های مشترک می‌باشد، زمینه‌های مورد نیاز برای تنوع‌بخشی به گریدهای مختلف را فراهم می‌آورد.

همچنین برگزاری نشست‌های هم اندیشی پیرامون برنامه‌ریزی برای ساخت داخل پلیمرهای مهندسی، کامپاندها و فیلرها، شناسایی حلقه های مفقوده زنجیره ارزش محصولات پتروشیمی، احصاء نیازها و شناسایی مواد استراتژیک و حساس صنایع پایین دست و همفکری با مراجع مربوطه به منظور بررسی و امکان سنجی تولید داخل محصولات و تسریع فرآیند بررسی و تأییدگریدهای جدید، پشتیبانی از مجتمع‌های پتروشیمی تولیدکننده  از طریق برگزاری جلسات معارفه محصولات و گریدهای جدید به صنایع پایین دستی از برنامه‌های این مدیریت است.

 

بسپار- بحث ناترازی انرژی در سال جاری، چه قدر روی تولید پتروشیمی‌ها و نهایتا زنجیره پلیمر اثر خواهد داشت؟ راهکارها و پیش بینی‌های صورت گرفته چه هستند؟

دکتر متقی: با وجود ناترازی‌های انرژی در سال ۱۴۰۳ و ایجاد محدودیت در تأمین خوراک پتروشیمی‌ها به‌دلیل سرمای بی‌سابقه و افزایش مصرف گاز در بخش خانگی و تجاری، اما ارزآوری صنعت پتروشیمی نسبت به سال ۱۴۰۲ کاهش نیافت. صنعت پتروشیمی تقریباً از آبان درگیر ناترازی‌ها شد، که بخش عمده‌ای از گازی که صنعت پتروشیمی باید در پاییز مصرف می‌کرد، به نیروگاه‌ها اختصاص داده شد.

مدیریت انرژی شرکت ملی صنایع پتروشیمی با طرح‌های متنوع بهینه‌سازی اعم از طرح‌های قیمتی و غیر قیمتی تا حدودی از زیان ایجاد شده به شرکت‌های پتروشیمی که در طرح‌ها سرمایه‌گذاری کردند کاسته شد.  این مدیریت در راستای تامین خوراک پایدار، کاهش مصرف سوخت و انرژی و دسترسی مطلوب به واحدهای یوتیلیتی به سرمایه گذاران پیشنهاد می‌کند که که واحدهای خود را در  شهرک‌های صنعتی و مجاور مجتمع‌های تولید کننده احداث نمایند. همچنین شرکت در طرح‌های بهینه‌سازی که در دسترس و ارائه به صنایع مربوطه هست.

 

بسپار- پیشنهاد شما برای صنایع پایین دستی در راستای مدیریت شرایط چیست؟ توسعه در کدام مسیرها باشد؟

دکتر متقی: برای مدیریت شرایط متغیر و توسعه صنایع پایین‌دستی در زمینه پتروشیمی ایران، توصیه می‌شود از یک رویکرد جامع و چندبعدی استفاده کرد که هم‌زمان به چالش‌های فنی، مدیریتی، زیست‌محیطی و اقتصادی پاسخ دهد. در ادامه چند مسیر کلیدی ارائه می‌شود:

سرمایه‌گذاری در پژوهش و انتقال فناوری با توجه به نیاز به به‌روزرسانی فرآیندها و استفاده از فناوری‌های نوین، افزایش سرمایه‌گذاری در پژوهش و توسعه (R&D) و ایجاد مراکز نوآوری می‌تواند به انتقال تکنولوژی و بهبود فرآیندهای تولید کمک شایانی کند. این امر موجب کاهش هزینه‌های تولید، افزایش کیفیت محصولات و حرکت از تولید مواد اولیه به محصولات تخصصی با ارزش افزوده بالا می‌شود.

هماهنگی و یکپارچگی زنجیره ارزش ایجاد مجتمع‌های یکپارچه و تقویت ارتباط میان بخش‌های بالا و پایین دستی، شرایط مدیریت و هماهنگی بهینه را فراهم می‌کند. با یکپارچه کردن زنجیره تأمین، از دریافت مواد اولیه تا تولید محصولات نهایی، امکان پاسخگویی سریع به تغییرات بازار و بهبود کارایی عملیاتی مهیا می‌شود.

همکاری‌های بین‌المللی و جذب سرمایه‌های نوین در مواجهه با محدودیت‌های بین‌المللی و تحریم‌ها، تشکیل مشارکت‌های استراتژیک با بنگاه‌های خارجی و استفاده از تجربیات آن‌ها در زمینه انتقال فناوری و مدیریت صنعتی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این همکاری‌ها می‌تواند زمینه‌های دستیابی به سرمایه‌های نوین و بهره‌برداری از تکنولوژی‌های پیشرفته را فراهم کند.

پذیرش استانداردهای زیست‌محیطی و استفاده از فناوری‌های پاک با توجه به تغییرات روزافزون در مقررات زیست‌محیطی، استفاده از فناوری‌های پاک و تلاش برای بهبود فرایندهای تولید از منظر محیط زیست، می‌تواند نقش مهمی در اعتبار محصول و گسترش بازارهای صادراتی داشته باشد. این امر همچنین موجب ایجاد نوسازی در زیرساخت‌های انرژی و مصرف بهینه منابع طبیعی خواهد شد.

تقویت نیروی انسانی و توسعه مهارت‌های تخصصی سرمایه‌گذاری در آموزش‌های عالی و دوره‌های تخصصی، به همراه همکاری نزدیک با دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی، از الزامات کلیدی در ایجاد نیروی انسانی متخصص است. این نیرو با آشنایی کامل با فناوری‌های نوین و کاربرد روش‌های مدیریتی مدرن، بتوانند نقش مؤثری در پیشرفت صنایع پایین‌دستی ایفا کنند.

استفاده از مدل‌های مدیریت ریسک و انعطاف‌پذیری توسعه و اجرای مدل‌های مدیریتی پیشرفته جهت تحلیل روندهای بازار، شناسایی ریسک‌های احتمالی و طراحی راهکارهای انعطاف‌پذیر برای مقابله با چالش‌های اقتصادی و تحریم‌های بین‌المللی، از دیگر ضرورت‌های بهبود شرایط مدیریت است. طراحی استراتژی‌های بلندمدت با تأکید بر انعطاف‌پذیری به صنایع پایین‌دستی این امکان را می‌دهد تا در مواجهه با نوسانات بازار و تغییرات محیطی، به سرعت واکنش نشان دهند.

این رویکردهای چندجانبه می‌توانند نقش مهمی در تقویت رقابت‌پذیری صنایع پایین‌دستی ایران ایفا کنند و زمینه تحول از تولید انبوه مواد اولیه به تولید محصولات ارزش افزوده بالا را فراهم آورند. استفاده هم‌زمان از این مسیرها، علاوه بر بهره‌برداری بهینه از ظرفیت‌های موجود، خود را در سطح بازیگران جهانی با جایگاهی استراتژیک ثبتی خواهد کرد.

 

بسپار- آیا حمایت‌های خاصی در NPC از شرکت‌های دانش بنیان پایین دستی وجود دارد؟

دکتر متقی: تحریم‌ها سبب شده تا فرصت برای شرکت‌های دانش‌بنیان جهت دستیابی به موفقیت‌های مطلوبی در فناوری‌های تولید همسو با تکمیل زنجیره ارزش محصولات پتروشیمی فراهم شود. هم‌اکنون فناوری تبدیل محصولات پایه به میانی در کشور توسعه پیدا کرده است و سند توسعه زنجیره صنعت پتروشیمی تدوین شده است. در توسعه زنجیره ارزش باید همزمان به محصول و نیاز بازار توجه کنیم تا بتوانیم به سمت خودکفایی در این بخش گام برداریم. بسیاری از کشورهایی که دارای فناوری هستند ترجیح می‌دهند مواد خام را دریافت کرده و به کالای نهایی تبدیل کنند، هم‌اکنون در دنیا نیز ایران را به عنوان کشوری که بیشتر به صادرات محصولات خام می‌پردازد می‌شناسند، با این حال در طی سال‌های اخیر، به دلیل تشدید تحریم‌ها، شرکت‌های دانش بنیان در بخش پتروشیمی فعال شدند به نحوی که قادر شدند زنجیره‌های فناوری را در تولید برخی مواد مثل متانول ایجاد کنند. مدیریت پژوهش و فناوری به تازگی شکل گرفته است و این مدیریت با بازوی اجرای خود شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی برنامه‌های متنوعی را در این خصوص دارد.

 

بسپار- در خصوص ایران پلاست چه اخبار تازه‌ای برای خوانندگان ما دارید؟

دکتر متقی: کمیته سیاست‌گذاری این نمایشگاه با محوریت مدیریت توسعه صنایع پایین دستی به دستور معاون محترم وزیر و مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی تشکیل شده است. دو جلسه اکثر ذینفعان را دعوت کرده و دیدگاه‌ها و نظرات آنها را جویا شده است و در همین راستا سه کارگروه مواد اولیه و تامین، ماشین آلات و تجهیزات تولیدو صنایع تولیدی نهایی تشکیل شده است. با این کارگروه‌ها جلسه‌های مرتب در حال برگزاری است. تمام اخبار از طریق وب سایت این نمایشگاه به مخاطبین اطلاع‌رسانی خواهد شد.

 

متن کامل این  مقاله را در شماره 271 ماهنامه بسپار که در نیمه اردیبهشت ماه 1404 منتشر شده است، می خوانید.

در صورت تمایل به دریافت نسخه نمونه رایگان و یا دریافت اشتراک با شماره های ۰۲۱۷۷۵۲۳۵۵۳ و ۰۲۱۷۷۵۳۳۱۵۸ داخلی ۳ سرکار خانم ارشاد تماس بگیرید. نسخه الکترونیک این شماره از طریق طاقچه  و  فیدیبو  قابل دسترسی است.