گفت و گوی بسپار با دکتر سعید ترکمان، رییس هیات مدیره طب پلاستیک: تا پایان سال بزرگترین هاب منطقه در تولید ظروف بسته بندی پلیمری خواهیم شد

بسپار / ایران پلیمر ساختمان جدید طب پلاستیک در پاسداران جایی ست که برای گفت و گو با دکتر ترکمان، رییس هیات مدیره این هلدینگ انتخاب شده است. چند دقیقه زودتر از ساعت 11 به دفتر وی هدایت می شویم و جلسه قبلی او در اتاق جلسات که جمعی ست، حتی دقیقه ای دیرتر تمام نمی شود. یک دفتر ساده و مرتب که یک قفسه کتاب در آن خودنمایی می کند که از تذکره الاولیا، شاهنامه، جنگ و صلح، کمدی الهی … تا  آشوب بزرگ و تفسیر نور و هویت و برندسازی و تحقیقات بازاریابی و … در آن کتاب هست. فکر می کنم چه سلیقه ی متنوعی. اما وقتی موقع خداحافظی یک کتاب “20 تغییر بزرگ تکنولوژی تا سال 2050” هدیه می گیرم و همکارم یک نسخه دیدنی های استان سمنان را، متوجه می شوم که این کتاب ها را آقای دکتر بر حسب برداشتی که از علاقه مندی های افراد دارند، به میهمانان خود هدیه می دهند. چه کار قشنگی. جالب است کتابی را که هدیه می گیرم بارها هدیه داده ام، اما نخوانده ام. این بار خواهم خواند. 
گفت و گوی ما با سخن از هر دری آغاز می شود و انتقادات صریحی را که دکتر ترکمان به ساختار گروه رسانه تخصصی ما دارند. با کمال اشتیاق می شنویم. تلاش هم می کنیم که به قدر بضاعت اموری را محقق کنیم. 
ما خبرنگاریم و پرسشگر اما گفت و گو با سوال مصاحبه شونده آغاز می شود: “چرا فضای صنعت اینقدر آرام و در حال سکون است؟” … پاسخ او را در ادامه می خوانید: 

ترکمان: من فکر می کنم سود سایر بخش های اقتصادی در کشور آنقدر در این مدت زیاد بوده از جمله ملک که دوستان دیگر انگیزه ای برای تولید با سود اندک آن ندارند. ولی خیلی خوشبین هستم که به زودی این روند تغییر کند. 
الان در بخش قطعات پزشکی که ما فعال هستیم، حتی وزارتخانه برای تولید فشار می آورد و داخلی سازی در اولویت حاکمیت است. من نگاه می کنم می بینم شرکت هایی که تا امروز در همین شاخه فعال بوده اند، به سود 300 درصد راضی نیستند! در جالیکه در شاخه تولید خود ما، سود ده درصد است و تیراژ و تداوم تولید است که به اقتصاد مجموعه ما کمک می کند… . تولید در بخش های مختلف صنایع پلاستیک ممکن است تا حدودی روی عدد سود موثر باشد ولی در حوزه ما که بسته بندی و ظروف کاتلری است متوسط سود در دنیا هم حدود 12-13 درصد است. اگر سازمان خوب اداره شود و فول ظرفیت کار کند. 
این در شرایطی هست که ظرفیت اسمی واحدهای پلیمری در کشور، آنچه ظرفیت سازی شده، بیش از 15 میلیون تن است. اما هیچگاه در این سالها بیش از 4/3 میلیون تن مواد پلیمری در بورس معامله نشده. اگر در بهترین سالها 500 هزار تن واردات را بیفزاییم و حدود 5/1 میلیون تن بازیافت را هم در نظر داشته باشیم، یعنی مجموع 5 تا 5/5 میلیون تن … این یعنی کارخانه های ما به طور میانگین با یک شیف فعال در حال کار هستند! این صنایع در دنیا طوری طراحی شده که دو شیفت هزینه های را جواب می دهد و شیفت سوم سود و سربار و R&D و … را تامین می کند. 

بسپار- این اطلاعات در مورد محصولات غیرهایتک احتمالا درست است و اتفاقا تا امروز قسمت بزرگ صنعت پلاستیک ماست. حتما هم بخشی از آن به مدیریت واحدها برمی گردد. آیا معتقدید واحدهای کوچک موفقترند یا واحدهای بزرگ؟ 
ترکمان: ببینید ما تقریبا واحدهای شاخص این صنعت را همگی می شناسیم. اما این روزها اسم واحدهایی به گوشمان می خورد که واحدهای کوچک با سایز مثلا حدود 30 نفر نیروی انسانی هستند. با مدیران جوان تحصیلکرده ای که توانمند و با انگیزه و دارای پشتکار هستند. رشد اینها را که دنبال می کنید می بینید دقیقا در همین دو سال اخیر که ما فکر می کردیم صنعت در بحران است، اینها خیلی خوب رشد کرده اند … به دلیل چابکی. 

بسپار- ممکن است صرفا چابکی نباشد و تولید محصولات فناور هم باشد، به نوعی دانش بنیان بودن این واحدها …
ترکمان: به هر حال بیشتر چابکی است از نظر من و با شما موافق نیستم. در صنعت مواد غذایی شرکت های نوظهور  مثلا یک شرکت تولیدکننده رب گوجه فرنگی جدید می بینید که خیلی هم خوب کار خود را شروع کرده. خب این محصول که هایتک نیست! اینکه چه چیزی تولید می شود مهم نیست. چه قدر از دانش و تکنولوژی مدیریتی در اداره آن استفاده می شود مهم است. اجازه بدهید از واژه دانش بنیان استفاده نکنم چون کمی گمراه کننده است این روزها. 
اینکه مدیر یک بنگاه چه قدر حاضر است روی دانش مدیریتی سازمان خود هزینه کند، مساله است. بزرگان ما در صنعت پلیمر معتقدند از اول بوده اند، همه چیز را دیده اند و همه کار را هم بلندند! وقتی صحبت می شود هم می گویند مثلا تمام 10 دوره اخیر نمایشگاه K (معتبرترین نمایشگاه بین المللی پلاستیک و لاستیک آلمان/ بسپار) را دیده اند. خب اصلا بعضی وقتها از نظر جسمی اینها امکان ندارد که بتوانند همه نمایشگاه را بازدید کنند. اصلا دلیلی هم ندارد! من تولید کننده وقتی به یک نمایشگاه می روم یا طرح های توسعه خود را دنبال می کنم یا به دنبال تامین کننده های جدید مواد اولیه هستم. ما نیاز داریم تصویری کلی از روندهای تکنولوزیک در نمایشگاه های معتبر بین المللی داشته باشیم. ولی انگار اصلا با این مفاهیم نا آشنا هستیم. مقصر این هم شما هستید به عنوان صاحب رسانه. 

بسپار- نه اینکه نقد شما را نپذیریم ولی با جرات می گوییم که در این سالها به طور کاملا علمی به داده های نمایشگاهی پرداخته ایم. گزارش های تخصصی و تازه های آورده شده در نمایشگاه ها را با اختصاص منابع مالی که برای ما سنگین هم بوده ترجمه و منتشر کرده ایم هم در بستر مجلات و هم از طریق سایت ایران پلیمر. حالا که بحث به این سمت رفت بگذارید ما هم گله کنیم که متاسفانه خیلی از مدیران ما اخبار و داده ها را در رسانه های تخصصی دنبال نمی کنند … 
درست است که بحث ژورنالیسم علمی متاسفانه در کشور ما شاید هنوز متولد هم نشده باشد ولی دست کم در گروه بسپار/ ایران پلیمر ما آن را به طور جدی دنبال می کنیم. 
ترکمان: بله به ما هم برمی گردد. ولی بپذیرید که آن جهت گیری خبری که باید وجود داشته باشد، هنوز بسیار تا ایده آل فاصله دارد. این را البته بگویم که به نظر من رسانه های صنعت پلاستیک سه دسته هستند، رسانه های زرد که اتفاقا زیاد هستند. رسانه هایی که تولید محتوا می کنند و یکسری هم صرفا در قالب بازنشر اخبار فعالیت می کنند. اتفاقا من رسانه شما را از معدود رسانه های تولیدکننده محتوا می دانم. ولی ما نتوانسته ایم کارشناس اقتصادی پلیمر تربیت کنیم. کسانی که داده ها را رصد کنند و به نمودار و گزارش های کاربردی تبدیل کنند. این فضایی است که جای کار زیادی دارد. در صنعت خودرو شاهد هستیم که چه قدر کارشناس تربیت شده. دقت کنید که صنعت پلیمر از صنعت خودرو بزرگتر است! قبلا صحبت کردیم که حدود 5 میلیون تن پلیمر در قیف دستگاهها ریخته می شود. نرخ میانگین بازده را اگر 5/2 تا 3 در نظر بگیریم می شود 15 میلیارد دلار! این در GDP کل کشور که 400 میلیارد دلار است و بخش کوچکی از آن سهم صنعت است اصلا عدد کوچکی نیست. مگر صنعت خودرو سایزش چه قدر است؟ در بهترین سالها تا دو میلیون خودرو تولید شده که در 4000 دلار فرضی می بینید بسیار کوچکتر از صنعت پلیمر است. ما زمان آقای مهندس نعمت زاده رفتیم گفتیم صادرات صنعت پلیمر یم میلیارد دلار است. گفتند اشتباه می کنید. در این سطح دولتمردان ما سایز صنعت پلیمر را نمی دانند. ایشان نامه محرمانه زدند به رییس جمهور و صنعت پلیمر را به عنوان صنعت سوم در صادرات صنعتی کشور معرفی کردند. من نمی دانم آن دو صنعت دیگر کدامند … . از این جهت است که می گویم خبرسازی لازم است. 

بسپار- ممنون از توضیحات شما و انتقادهای بجا. 
اگر موافق باشید برویم به 23 سال قبل و زمانی که مجموعه طب پلاستیک قرار بود شکل بگیرد …
ترکمان: من تازه در رشته پزشکی فارغ التحصیل شده بودم. آن زمان در تجهیزات و قطعات پزشکی شعار خودکفایی مطرح بود. فقط دو سه شرکت خیلی بزرگ در کشور بودند با ساختارهای پیچیده. وقتی وارد این بخش شدیم، دیدیم چه فضای خالی بزرگی در بسته بندی های پلیمری غذایی و دارویی داریم! فرهنگ جامعه در حال تغییر بود و گسترش رستوران ها در کشور در حال شکل گیری. 
اولین فست فود زنجیره ای کشور که می خواست ایجاد بشود مشکل تامین ظروف پلیمری را داشتند. وقتی مراجعه می کردند به تولیدکننده ها و آنها با ظرفیت زیاد سفارش مواجه می شدند چون امکان تامین نداشتند، قیمت را بالا می بردند. در حالیکه این دوستان که از خارج آمده بودند دنبال متدهای کاهش هزینه های تمام شده بودند و با مفاهیمی که می شناختند این موضوعات سازگار نبود. 

بسپار- چرا استان سمنان؟
ترکمان: انتخاب ما از همان اول بر اساس مکان سنجی بود. برخی از دوستان فکر می کنند من سمنانی هستم که اینطور نیست. ما در بررسی و امکانسنجی به شاهرود به عنوان نقطه اقتصادی رسیدیم. هم به بازارهایی که می خواستیم نزدیک بود، هم دانشگاه صنعتی شاهرود می توانست نیروی کار مورد نیاز ما را تامین کند و هم چون در ایده اولیه Clean Room ها را برای تولید قطعات پزشکی در ذهن داشتیم، منطقه آب و هوای خوبی هم داشت. این انتخاب برای برخی عجیب بود چون آن را به عنوان یک منطقه صنعتی نمی شناختند که منطقه صنعتی هم نبود. به هر حال اولین واحد طب پلاستیک در شاهرود تاسیس شد و بعدها هم توسعه در همین استان سمنان ادامه پیدا کرد و متعدد شد. 

بسپار- هلدینگ طب پلاستیک چند شرکت دارد؟ و آیا فرآیندهای تولید آن همگی قالب گیری تزریقی هستند؟ 
ترکمان: بله عموما فرآیندهای تزریق را داریم. از تولید سرنگ شروع کردیم و با تولید ظروف بسته بندی ادامه دادیم. در حال حاضر هلدینگ شامل 10 شرکت و زیر مجموعه است که البته برخی از آنها در صنعت پلیمر نیستند. هر شرکتی که بزرگ می شود، آن را مستقل می کنیم و زیر نظر مدیران قدیمی خوب ما اداره می شوند. در دنیا به اینها می گویند کسب و کارهای کوچک و زیبا! 
به طور مثال واحد تحقیق و توسعه ما برون سپاری شده. به این ترتیب علاوه بر خدماتی که به مجموعه طب پلاستیک می داده، آنقدر وقت پیدا کرده که الان موادی (شیمیایی) تولید کرده اند که مورد تقاضا و نیاز مجتمع های پتروشیمی است. البته این روند گاهی ما را نگران می کند. این زیرمجموعه ها بزرگ می شوند و گاهی می گویند ارایه خدمات به طب پلاستیک دیگر برایشان به صرفه نیست. ما هم تهدید می کنیم ولی چون مدیرانشان سهامدار هم هستند، می گویند باید از تله بنیانگذار خارج شد! ما هم زورمان به ایشان نمی رسد (لبخند می زند.) 

بسپار- میزان و نوع مواد مصرفی در واحدهای شما چیست و چه قدر است؟
ترکمان: عمده مواد مصرفی ما تا پایان سال گذشته 12000 تن در سال، پلی استایرن و 9000 تن پلی پروپیلن گرید محصولات دیواره نازک بوده است. واحد R&D ما با پتروشیمی های اراک، پلی پروپیلن جم و نویدزرشیمی توانستیم PP گرید تولیدات دیواره نازک را بومی سازی کنیم. این مواد تا سه سال پیش تماما وارداتی بودند. کار مشترکی بود که با استقبال پتروشیمی ها انجام شد و به نتیجه رسید. در ابتدا گفتند که کف تولید اقتصادی آنها 2000 تن است و ما باید تجمیع تقاضا می کردیم که کار آسانی نبود. با همکاران جلسات مشترک متعددی داشتیم و به زبان مشترکی رسیدیم. خوشبختانه امروز ظرفیت تولید به 20000 تن رسیده است. با فاز توسعه ای که در طب پلاستیک داریم تا آخر سال جاری به بزرگترین هاب منطقه در تولید انواع محصولات بسته بندی تبدیل می شویم و خیلی نگاه به بازار داخلی نداریم.

 

 

(ادامه دارد …)

 

متن کامل این گفت و گو را که در شماره   203  ماهنامه بسپار در نیمه  شهریورماه  منتشر شده است، بخوانید.

در صورت تمایل به دریافت نسخه نمونه رایگان و یا دریافت اشتراک با شماره های 02177523553 و 02177533158 داخلی 3 سرکار خانم ارشاد تماس بگیرید. نسخه الکترونیک این شماره از طریق فیدیبو قابل دسترسی است.