گفت و گو با مهندس علیرضا صحاف امین، مدیر فنی و عضو هیات مدیره گروه صنعتی وحید/ به جای اینکه تابع ترند جهانی و منفعت ذاتی محصولات بر اساس اقلیم باشیم، تابع قدرت و تعداد تولیدکننده‌ها هستیم
بسپار/ ایران پلیمر گروه صنعتی وحید با بیش از سه دهه فعالیت در تولید و عرضه سیستم های لوله کشی پلیمری در حال حاضر متشکل از دو مجموعه تولیدی است که در شهرک صنعتی شورمست سوادکوه مازندران و شهرک صنعتی بزرگ شیراز مستقر می باشد. با علیرضا صحاف امین در ادامه مطالب این شماره مجله در خصوص آینده کاربرد لوله های پلیمری در صنعت ساختمان و سایر پروژه های عمرانی به گفت و گو نشستیم.
بسپار- بسیاری از خطوط انتقال آب در ساختمان ها و در کشاورزی و در انتقالات نفت و گاز میان شهری سالهاست که با لوله های پلیمری اجرا می شوند. در حال حاضر چه لوله های پلیمری در هر مورد استفاده می شوند و ترند آتی جهانی در این خصوص چیست؟ ایران آیا همسو با این روند است؟
صحاف امین: سلام و عرض ادب، سوال خوب و جامعی است و می توان گفت پایه ای ترین مشکل ما به این حوزه برمی گردد. به طور کلی لوله‌های پلیمری در ۵ حوزه استفاده هستند: سیستم تاسیسات ساختمان، سیستم های آبیاری و آبرسانی کشاورزی، زیرساخت(شبکه های آب و فاضلاب) ، شبکه های انتقال گاز شهری و موضوع جدید انتقال سوخت‌های جدید مثل هیدروژن که بخش آخر را فعلا در ایران اصلا نداریم.
علی رغم اینکه در کشورهای حوزه خلیج فارس سوخت‌های هیدروژنی به طور جدی در حال تولید آزمایشی است و این کشورها سندهای ملی تولید هیدروژن را بعنوان سوخت آینده ارائه نموده اند، ما به این موضوع حتی فکر هم نمی کنیم. از مزیت های بزرگ این سوخت جدید امکان تولید آن هم با استفاده از انرژی های فسیلی و هم تجدید پذیر هست و مزیت اصلی این سوخت عدم تولید فرآورده های مضر برای محیط زیست از قبیل مونواکسید کربن و اکسید نیتروژن می باشد .
در حوزه‌های دیگر هم آنچه در بازار اتفاق افتاده بیش از آنکه تابع ترند جهانی و منفعت ذاتی محصولات بر اساس اقلیم باشیم، تابع قدرت و تعداد تولیدکننده‌ها هستیم و متاسفانه هیچ نوع راهنمایی یا الگویی از سوی وزارت صمت که متولی صنعت کشور است، وجود ندارد. در حوزه ساختمان هم اگر بخواهیم صحبت کنیم، وزارت راه و شهرسازی که باید بخش بندی ها و محصولات مجاز را پیش از تولید و ورود مشخص نماید عملا الگویی وجود ندارد و نهایتا جواب سوال شما این است که بیشتر قدرت و تعداد تولیدکننده ها تعیین کننده است.
مثلاً در حوزه انتقال آب شرب که یکی از مهمترین و با اولویت ترین حوزه هاست، چیزی که دنیا دارد از آن استفاده می‌کند 2-3 نوع محصول مشخص است. در حالیکه در کشور ما بخشی بیشتر استفاده شده که تولیدککندگان آن قسمت تامین مالی برای کل پروژه انجام می دهند ، در حالیکه موضوع اصلی در این حوزه جنبه سلامت و هزینه مناسب در طول عمر محصول همچنین مناسب بودن آن با اقلیم ما که اقلیم زلزله خیزی هست می باشد . این مشکل هم به نظرم به دلیل عملکرد نامناسب در بخش سیاست گذاری است. می‌توانستیم در مقررات و استانداردهای ملی بر اساس شاخص های مورد نظر محدودیت بگزاریم، چون نه منابع و نه امکانات تولیدی ما نامحدود نیست. الگو در تمام دنیا مشخص است اما ما آن را به صورت متنوع برداشته‌ایم. مثلاً کشور زلزله خیزی هستیم پس باید خطوط لوله را متناسب با این موضوع انتخاب کنیم اما بسیاری از خطوط لوله ما اصلاً آزمایش مقاومت در برابر زلزله و مناسب بودن به جهت اثر بر اب شرب را ندارند . در ایران متاسفانه قدرت تولید کننده تعیین کننده اجناس مورد استفاده در هر کاربرد و میزان استفاده آن است.
بسپار- آیا متولی ای برای تصمیم گیری وجود ندارد که تعیین کننده انتخاب درست برای زیرساخت اقلیمی کشور باشد؟
صحاف امین: ما تا یک جایی می‌توانیم چارچوب بگذاریم اما بعد از آن برای مصرف کننده ترکیبی از عوامل کلی : کیفیت کالا ، قیمت نهایی در چرخه عمر، طول عمر محصول و شهرت برند مجموعه تولید کننده اهمیت پیدا می کند.
اگر بخواهم مثالی بزنم در حوزه تاسیسات آب سرد و گرم و گرمایشی ساختمان سه نوع لوله پلیمری در حال حاضر در کشور تولید و استفاده می‌شود : لوله های PP ، لوله های پکس و لوله های چند لایه تلفیقی در ایران بیشترین سهم متعلق به لوله های تلفیقی است بعلت تعدد تولیدکنندگان اما در این روند در دنیا و کشورهای منطقه متفاوت هست چون بازار آن باز و عوامل رقابتی در آنها بروز تر است .متاسفانه در مقررات ملی لوله های PP در کاربرد آب گرم حذف شده و لوله های C-PVC که اصلا در ایران تولید نمی شوند را اضافه کرده اند و در اینکار هیچ استدلال فنی وجود ندارد ما در تعیین الگو ها و استانداردهای مصرف میبایست خیلی دقیق تر و بروز تر عمل کنیم و گزینه ها را بر اساس مواد اولیه موجود در کشور و شرایط اقلیمی انتخاب نماییم که متاسفانه صورت نپذیرفته است . در کشورهای توسعه یافته مثل آمریکا و کانادا استانداردهای مصرف در کدهای ساختمانی مشخص است اما حق انتخاب با مشتری است.
بسپار- آنچه که کاربرد لوله های پلیمری را بی رقیب می کند، چیست؟ چه ویژگی ها و امتیازاتی؟ ما در ایران توانسته ایم تکنولوژی های روز را پیاده سازی کنیم؟
صحاف امین: باید ابتدا صفحه بازی را ببینیم. یک صفحه بازی مشخص داریم که دو المان در آن بازی می‌کنند در حوزه زیرساخت که جنبه استراتژیک دارد بحث مهمی داریم به نام مدیریت سرمایه که آن را مصرف کننده مشخص می‌کند. به این صورت که ارزان‌ترین گزینه، محصول انتخابی من نیست بلکه چیزی که در چرخه طول عمر هزینه کمتری دارد انتخاب می شود که شامل قیمت، کیفیت و حتی هزینه‌های بعد از تولید و قسمت نصب بهره‌برداری هم می‌شود. این بسیار نکته مهم و کمک کننده‌ای برای صنعت ما است چرا که برتری هایی داریم که در چرخه طول عمر مشهود است.
دومین محور مساله، اثرات محیط زیستی است که در بسیاری از کشورهای دنیا مواد با اثرات کمتر مخرب بر روی محیط زیست نمره بهتری می گیرند و وزنی برای این عامل در انتخاب تعیین می کنند متاسفانه در کشور ما هیچ بررسی و ارزشیابی فنی ای از این نظر در مناقصات خرید کالا قایل نمی شوند .
در مورد تکنولوژی‌ها شاید بتوان گفت ما ۹۰ درصد تکنولوژی‌های روز دنیا را در بیشتر حوزه‌های تولید لوله و اتصالات پلیمری در کشور داریم و در حوزه ساختمان با اروپای غربی و آمریکا هم برابری می کنیم. اما در برخی حوزه های زیرساخت، تکنولوژی‌های جدید وارد نشده چون نیاز آن مطرح نبوده است. در حوزه آبیاری و کشاورزی هم به روز هستیم اما تعداد واحدهای به روز کم است و باید تقویت در این شاخه صورت بگیرد. در مورد گازرسانی هم وضعیت خوبی داریم. در حوزه سوخت‌های جدید هم که قبل تر ذکر کردم، عملا فعالیتی نداریم. بنابراین مشکل تکنولوژی نیست و صنعت پلیمر نشان داده با هوشمندی و سرمایه‌گذاری به موقع به سمت ترندهای جدید می‌رود اما مشکل این است که سیاست‌های حمایتی وجود ندارد. ما چارچوبی در حوزه خرید تکنولوژی، اثرات زیست محیطی و انرژی مصرفی و … نداریم.
(ادامه دارد …)
متن کامل این گفت و گو را در شماره 249 ماهنامه بسپار که در نیمه تیرماه 1402 منتشر شده است، می خوانید.
در صورت تمایل به دریافت نسخه نمونه رایگان و یا دریافت اشتراک با شماره های ۰۲۱۷۷۵۲۳۵۵۳ و ۰۲۱۷۷۵۳۳۱۵۸ داخلی ۳ سرکار خانم ارشاد تماس بگیرید. نسخه الکترونیک این شماره از طریق طاقچه و فیدیبو قابل دسترسی است.
