اختصاصی بسپار/ بازار در حال رشد: آخرین پیشرفت‌ها در زمینه‌ی زیست‌پلاستیک‌ها
بسپار/ایران پلیمر با افزایش سرمایه‌گذاری در حوزه‌ی زیست‌پلاستیک‌ها و ظرفیت‌های تولیدی، به بررسی کاربردهای اخیر از جمله پیشرفت‌های پلی‌هیدروکسی آلکانوات (PHA)، سلولز و خصوصا گونه‌هایی از جنس پلی‌لاکتیک اسید (PLA) می‌پردازیم.
تولید زیست‌پلاستیک‌ها )موادی که از منابع زیست‌پایدار به‌دست می‌آیند، اما می‌توانند جایگزین پلاستیک‌های معمولی شوند.) هم‌چنان در حال افزایش است. با این حال، تولید زیست‌پلاستیک‌ها هنوز فاصله‌ی زیادی با تولید مواد نفت‌پایه دارد.
گزارش جدیدی از موسسه‌ی Nova بیان می‌کند که تقاضا برای بسپارهای زیست‌پایه از هم‌اکنون تا سال 2028 هر سال 17 درصد افزایش می‌یابد. این گزارش می‌گوید که تقاضا در آسیا و ایالات متحده محرک رشد خواهد بود، در حالی که تقاضا از سمت اروپا عقب خواهد ماند.
در سال 2023، ظرفیتPLA نزدیک به 50 درصد افزایش یافت. پلی‌اتیلن زیست‌پایه و حجم پلی‌اتیلن (PE) و پلی‌پروپیلن (PP) ساخته شده از نفتای (naphtha) زیست‌پایه نیز افزایش داشت. اگرچه تولید پلی‌اتیلن‌ترفتالات (PET) زیست‌پایه تا 50 درصد در سال 2023 کاهش یافت، برای توسعه‌ی ظرفیت PHA برنامه‌ریزی شده است.
کل تولید بسپارهای زیست‌پایه در سال گذشته، 4/4 میلیون تن بود؛ یعنی چیزی در حدود 1 درصد حجم بسپارهای نفت‌پایه. بیش از نصف تولید (حدود 54 درصد) به استات سلولز (با محتوای زیستی 50 درصد) و رزین‌های اپوکسی (با محتوای زیستی 45 درصد) اختصاص داشت که به دنبال آن پلی‌لاکتیک اسید 100 درصد زیست‌پایه با سهم 11 درصد، پلی‌آمیدهای (PA) 60 درصد زیست‌پایه با سهم 8 درصد و پلی‌یورتان های 30 درصد زیست‌پایه با 7 درصد از سهم کل قرار گرفتند.
PE (با 100 درصد و 30 درصد محتوای زیست‌پایه) و PTT (با 31 درصد محتوای زیست‌پایه) به ترتیب 6 درصد و 5 درصد سهم داشتند، سهم پلی‌بوتیلن ادیپات ترفتالات (PBAT)، PET، PHA و آمیزه‌های بسپاری حاوی نشاسته (SCPCs) زیر 5 درصد بود (شکل1).
آسیا بزرگ‌ترین ظرفیت راه‌اندازی شده‌ی تولید مواد زیست‌پایه را با سهم 55 درصد در اختیار دارد که شامل بیش‌ترین ظرفیت برای PLA و PA می‌شود. آمریکای شمالی با سهم 19 درصد دارای ظرفیت‌های بزرگ راه‌اندازی شده برای PLA و PTT است. درحالیکه آمریکای جنوبی سهم 13 درصدی دارد و عمده‌ی آن برای PE است. از سال 2022، سهم اروپا از ظرفیت‌های بسپار زیست‌پایه به 13 درصد کاهش یافته است. با پیش‌بینی نرخ رشد مرکب سالانه (CAGR) حدود 35 درصد تا سال 2028، آسیا بیش‌ترین رشد را در ظرفیت‌های بسپار زیست‌پایه خواهد داشت که عمدتا به دلیل ظرفیت‌های توسعه‌یافته برای PA، PHA و PLA است.
شکل 1: ظرفیت‌های بسپار زیست‌پایه، در سراسر جهان، 2023، منبع: موسسه Nova
در اروپا که تا‌کنون تنها سوخت‌های زیستی و انرژی زیستی حمایت شده است، در‌خصوص پلاستیک‌های زیست‌پایه کمبود حمایت سیاسی وجود دارد. هم‌چنین در این گزارش بیان شده است که بر خلاف اروپا، قوانین حمایتی در آسیا و به ویژه ایالات متحده، تقاضا را افزایش می‌دهند.
سرمایه‌گذاری در کارخانه
نمونه‌ی اخیر سرمایه‌گذاری در آسیا از سوی تولیدکننده‌ی شکر هندی Balrampur Chini Mills است که 20 میلیارد روپیه‌ی هند (حدود 225 میلیون دلار آمریکا) را برای ساخت کارخانه‌ای یکپارچه برای تولید PLA هزینه خواهد کرد. گفته می‌شود این کارخانه با ظرفیت 75000 تن در سال، اولین پایگاه تولید زیست‌پلاستیک‌ها در مقیاس صنعتی در کشور هند خواهد بود که تولید آن در سال 2027 آغاز می‌شود. این شرکت مکان تاسیسات جدید را تعیین نکرده است، اما اعلام کرده است که در یک مکان سرسبز در کنار یکی از 10 کارخانه‌ی قند موجود، با ظرفیت خرد کردن نیشکر به میزان 80000 تن در روز ساخته خواهد شد که می‌تواند از زیرساخت‌های محلی موجود استفاده کند.
مدیر اجرایی در کارخانه‌ی Chini اظهار کرد: ما استفاده از شکر را به‌عنوان ماده‌ی خام در تولید PLA، محوری برای آینده‌ای پایدار می‌دانیم. این شرکت هندی از تخصص شرکت Konkan Specialty Polyproducts (Konspec) استفاده خواهد کرد که تولیدکننده‌ی بسپارهای تخصصی، زیست‌بسپارهای، واسطه‌ها (intermediaries) و مواد شیمیایی (با کم‌ترین سهام مالی) است.
علاوه بر این، NatureWorks، به‌عنوان تولیدکننده‌ی پیش‌گام PLA، برای کارخانه‌ی تولید PLA که قصد دارد آن را در تایلند بسازد، بودجه‌ی تضمین‌شده‌ی 350 میلیون دلاری را از بانک Krungthai در این کشور دریافت کرده است، این بودجه از ساخت کارخانه و عملیات در حال پیشرفت آن حمایت خواهد کرد.
رئیس و مدیر عامل NatureWorks گفت: «این بودجه برای ما امکان گسترش دسترسی مشتریان بین‌المللی به مواد زیستی کاملا زیست‌پایه و کم‌کربن را فراهم می‌کند.»
این تاسیسات به گونه‌ای طراحی شده است که یک مجتمع PLA کاملا یکپارچه، شامل واحد‌های تولید لاکتیک‌اسید، لاکتید و بسپار باشد. این شرکت مجموعه‌ی کاملی از گونه‌های Ingeo PLA را با ظرفیت سالانه 75000 تن تولید خواهد کرد (در فرایند بسپارش، حلقه‌‌های لاکتید باز می‌شوند و با اتصال به یکدیگر زنجیره‌ی بلند بسپار پلی‌لاکتیدی را به نام Ingeo تشکیل می‌دهند که از دانه‌های آن در تولید محصولات نوآورانه بهره برده می‌شود_مترجم). زیست‌بسپارهای ساخته شده در این کارخانه از نیشکر حاصل از مزارع در شعاع 50 کیلومتری Nakhon Biocomplex Sawan ساخته خواهد شد و برنامه‌ریزی شده است که در سال 2025 به تولید کامل برسد.
آشنایی با بازار
طبق گزارش اخیر انجمن صنعت پلاستیک در مورد این صنعت، آشنایی مصرف‌کنندگان با زیست‌پلاستیک‌ها در ایالات متحده هم‌چنان در حال افزایش است. اقتصاد‌دان ارشد این سازمان گفت: «تولید زیست‌پلاستیک‌ها در حال رشد است و آشنایی مصرف‌کنندگان با آن‌ها افزایش یافته است.» به طور کلی، چشم‌انداز این صنعت مثبت است.
بر اساس این گزارش، پیش‌بینی می‌شود که درامد تولید زیست‌پلاستیک‌ها تقریبا 2 درصد در سال رشد کند و تا سال 2028 به 2/1 میلیارد دلار برسد. در این گزارش آمده است که اندازه‌ی بازار زیست‌پلاستیک‌ها در ایالات متحده بسته به نحوه‌ی کمّی‌سازی آن هم‌چنان متفاوت خواهد بود. به طور کلی، تولید زیست‌پلاستیک‌ها در آمریکای شمالی که عمدتا در ایالات متحده متمرکز شده است، تقریبا 19 درصد از ظرفیت جهانی را تشکیل می‌دهد.
درحالیکه درک مصرف‌کنندگان از زیست‌پلاستیک‌ها هم‌چنان در حال تکامل است، آشنایی با زیست‌پلاستیک‌ها در یک دوره‌ی پنج ساله افزایش یافته است. در نظرسنجی سال گذشته، 68 درصد از مصرف‌کنندگان اعلام کردند که با این مواد آشنایی کامل دارند و 14 درصد اعلام کردند که آشنایی ندارند. در نظرسنجی سال 2018، میزان آشنایی خالص 63 درصد و میزان عدم آشنایی 31 درصد اعلام شده بود.
افزایش بودجه
مهندس سیده سحر میرپنهان
saharmirpenhan1@gmail،com
(ادامه دارد …)
متن کامل این گفت و گو را در شماره 268 ماهنامه بسپار که در نیمه بهمن ماه 1403 منتشر شده است، می خوانید.
در صورت تمایل به دریافت نسخه نمونه رایگان و یا دریافت اشتراک با شماره های ۰۲۱۷۷۵۲۳۵۵۳ و ۰۲۱۷۷۵۳۳۱۵۸ داخلی ۳ سرکار خانم ارشاد تماس بگیرید. نسخه الکترونیک این شماره از طریق طاقچه و فیدیبو قابل دسترسی است.
