اختصاصی بسپار/ حضور بازدارنده‌های شعله برم‌دار در پلاستیک‌های سیاه و وسایل مصرفی آشپزخانه: خطرات پنهان برای مصرف‌کننده
بسپار/ایران پلیمر پلاستیک‌های سیاه که در آشپزخانه و در دماهای بالا استفاده می‌شوند، اغلب برای کاربردهایی مانند ظروف آشپزی، پوشش‌های نچسب، ابزار آشپزی (مانند کفگیر یا قاشق) و حتی ظروف نگهداری غذا طراحی می‌شوند. در سطح جهانی، نبود شفافیت در مورد مواد شیمیایی موجود در محصولات و محدودیت‌های اندک برای استفاده از مواد ضدآتش در لوازم الکترونیکی باعث استفاده گسترده و انتشار این مواد مضر شده است. با وجود کمبود شفافیت و محدودیت‌های استفاده از پلاستیک‌ها و بسپارها، پلاستیک‌های حاصل از محصولات الکترونیکی اغلب بازیافت شده و در تولید وسایل خانگی که به ضدآتش بودن نیازی ندارند، مورد استفاده قرار می‌گیرند. این امر منجر به مواجهه غیرضروری و بالقوه‌ی خطرناک با این مواد می‌شود. مواد ضدآتش برم‌دار (BFRs) و مواد ضدآتش آلي‌‌فسفاتی (OPFRs) به طور معمول در محصولات الکتریکی و الکترونیکی با غلظت‌های بالا استفاده می‌شوند تا از آتش‌سوزی جلوگیری کنند یا آن را به تأخیر بیندازند. مانند هر وسیله پلاستیکی آشپزخانه دیگر، زمانی که از یک کفگیر پلاستیکی سیاه در آشپزی استفاده می‌شود، گرما می‌تواند باعث شود که هر بازدارنده شعله‌ای که در کفگیر موجود است، از آن بیرون آمده و به غذا منتقل شود. این به این دلیل است که بازدارنده‌های شعله به‌طور واقعی به زنجيرهايي بسپاری پلاستیکی که به آن‌ها افزوده می‌شوند متصل نیستند؛ آن‌ها یک افزودنی هستند و گرما می‌تواند مهاجرت مواد شیمیایی را از محصولات تسهیل کند. نگرانی‌های بهداشتی مرتبط با این مواد شامل سرطان‌زایی، اختلال در عملکرد غدد درون‌ریز، سمیت عصبی، و تأثیرات منفی بر باروری، آسیب به مغز و سامانه عصبی می‌باشد. نکته نگران‌کننده در مورد این مواد این است که این محصولات یک بازه‌ی استفاده‌‌ي طولانی‌مدت دارند، به این صورت که استفاده روزانه از یک محصول پلاستیکی سیاه می‌تواند منجر به افزایش مواجهه با مواد شیمیایی سمی در طول زمان شود. برآوردها نشان می‌دهد که از طریق ظروف آشپزخانه آلوده، کاربران به طور میانگین 34,700 نانوگرم در روز از این ماده دریافت می‌کنند که بیشتر از مقادیر تخمینی مواجهه از طریق گرد و غبار و رژیم غذایی است. کارگزار حفاظت از محیط زیست ایالات متحده (EPA) استفاده از دکابرمو دیفنیل اتر (دکا-BDE) را در سال ۲۰۲۱ ممنوع کرد، زیرا این ماده با سرطان، اختلالات غدد درون‌ریز، مشکلات تیروئیدی و بسیاری از بیماری‌های دیگر مرتبط است. با وجود این ممنوعیت‌ها، دکا-BDE در ۷۰ درصد از نمونه‌های آزمایش‌شده یافت شد و غلظت آن بین ۵ تا ۱۲۰۰ برابر حد مجاز اتحادیه اروپا (۱۰ قسمت در میلیون) بود. براساس میزان تماس با ظروف پلاستیکی سیاه‌رنگ آشپزخانه مانند کفگیرها و قاشق‌های شیاردار، محققان تخمین زدند که یک فرد ممکن است به طور میانگین روزانه در معرض ۳۴.۷ قسمت در میلیون از دکا-BDE قرار گیرد.
ماهیت و استفاده از پلاستیک‌های سیاه
برای تأمین نیاز به مواد اولیه برای تولید کالاهای جدید، اغلب از پلاستیک سیاه حاصل از زباله‌های الکترونیکی بازیافتی، مانند رايانه‌‌ها، تلویزیون‌ها و لوازم خانگی استفاده می‌شود. این پلاستیک‌های حاوی مواد شیمیایی مضر هستند که ذوب شده و با پلاستیک‌های گونه غذایی مخلوط می‌شوند و به محصولات استفاده شده در آشپزخانه و در تماس با غذای گرم مانند ظروف یک‌بار مصرف، همزنهای قهوه، درپوش‌های فنجان داغ، ابزارهای آشپزی تبدیل می‌شوند. بازیافت این زباله‌های الکترونیکی می‌تواند مواد شیمیایی سمی، از جمله مواد بازدارنده شعله، فتالات‌ها، و فلزات سنگین از جمله کادمیم، سرب، نیکل، کروم و جیوه را به پلاستیک منتقل کند. برخی از این مواد توسط کارگزار حفاظت از محیط زیست (EPA) ممنوع شده‌اند. این مواد شیمیایی می‌توانند در پلاستیک سیاه بازیافتی که برای استفاده در ظروف غذایی به کار می‌رود، ظاهر شوند، بنابراین، وجود مقادیر بالای مواد شیمیایی سمی که در لپ‌تاپ یا گوشی و سایر وسایل الکترونیکی ممنوع است، در چنگال، کفگیر، قاشق مشبک یا درپوش فنجان داغ پلاستیکی مشکی کاملاً قانونی است. مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۸ توسط دانشگاه پلیموث انجام شد، نشان داد که در ۴۰ درصد از فلاسک‌ها، همزنهای نوشيدني و ظروف آزمایش‌شده آشپزخانه‌ای که در تماس مستقیم با غذای گرم هستند، مواد شیمیایی سمی تا ۳۰ برابر بالاتر از سطوح ایمن وجود دارند. پلاستیک مشکی همچنین در بسیاری از ظروف غذاخوری و سینی‌های بیرون‌بر استفاده می‌شود و در کنار سایر وسایل آشپزخانه به کار می‌روند [1, 2].
نویسنده: دکتر الهام سبزی ([email protected])
(ادامه دارد …)
متن کامل این مقاله را در شماره 271 ماهنامه بسپار که در نیمه اردیبهشت ماه 1404 منتشر شده است، می خوانید.
در صورت تمایل به دریافت نسخه نمونه رایگان و یا دریافت اشتراک با شماره های ۰۲۱۷۷۵۲۳۵۵۳ و ۰۲۱۷۷۵۳۳۱۵۸ داخلی ۳ سرکار خانم ارشاد تماس بگیرید. نسخه الکترونیک این شماره از طریق طاقچه و فیدیبو قابل دسترسی است.
