اختصاصی بسپار/ افزایش قیمت نفت در پی حملات رژیم اسرائیل و پاسخ ایران / تاثیرات احتمالی بر صنعت پلیمر
بسپار/ ایران پلیمر با بالا گرفتن تنش‌های نظامی میان رژیم اسرائیل و ایران و تبادل موشکی گسترده در روزهای اخیر، بازار جهانی انرژی با شوک تازه‌ای مواجه شد. در روز جمعه ۲۴ خرداد ۱۴۰۴ (14 ژوئن 2025)، قیمت نفت خام جهش چشم‌گیری را تجربه کرد و موجب نگرانی‌های جدی درباره اختلال در عرضه انرژی از منطقه خاورمیانه شد؛ منطقه‌ای که نقش کلیدی در تامین خوراک صنایع بسپار در سطح جهانی ایفا می‌کند.
جهش بی‌سابقه قیمت‌ها در بازارهای جهانی
بر اساس داده‌های Polymerupdate Research، قیمت معاملات آتی نفت خام برنت (Brent) برای تحویل ماه نزدیک در بازار بین‌المللی (ICE) با رشد ۷.۰۲ درصدی معادل ۴.۸۷ دلار به ۷۴.۲۳ دلار در هر بشکه رسید، در حالی‌که روز پیش از آن در سطح ۶۹.۳۶ دلار قرار داشت. این افزایش، بالاترین سطح قیمت از ۷ بهمن ۱۴۰۳ (27 ژانویه 2025) تاکنون است. به‌صورت هفتگی نیز نفت برنت رشد ۱۲.۵ درصدی را ثبت کرد.
هم‌زمان، نفت خام تگزاس غربی (WTI) نیز در بورس نیویورک (Nymex) با رشد ۷.۶۲ درصدی به ۷۲.۹۸ دلار در هر بشکه رسید که از رشد هفتگی ۱۳ درصدی حکایت دارد. در معاملات درون‌روزی، نفت WTI تا ۷۷.۶۲ دلار هم پیش رفت که بالاترین رقم از ۱ بهمن ۱۴۰۲ (21 ژانویه 2025) محسوب می‌شود. این میزان نوسان روزانه، بی‌سابقه‌ترین مورد از زمان حمله روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲ بوده است.
شوک جغرافیا-سیاسی و تبعات احتمالی بر صنایع بسپار
تنش‌های نظامی اخیر، تهدیدی جدی برای زنجیره تامین جهانی خوراک صنایع بسپار به شمار می‌روند. بسیاری از مواد اولیه‌ی بسپاری مانند اتیلن (Ethylene)، پروپیلن (Propylene) و بنزن (Benzene) وابسته به مشتقات نفتی هستند. افزایش قیمت نفت می‌تواند به رشد بهای تمام‌شده محصولات گرمانرم، لاستیک، زیست‌بسپار و دیگر زیرگروه‌های صنعت بسپار منجر شود.
با توجه به اینکه منطقه خلیج فارس حدود ۳۰ درصد از کل عرضه نفت خام جهان را تامین می‌کند و سهم این منطقه همراه با اعضای متحد OPEC مانند روسیه به بیش از ۴۰ درصد می‌رسد، هرگونه اختلال در تولید یا صادرات، تاثیر قابل توجهی بر صنایع پایین‌دستی از جمله پوش‌رنگ، رانشگری، چندسازه‌ها و گرماشکل‌دهی خواهد داشت.
واکنش بازارها و تشدید نگرانی‌ها
در پی حملات متقابل موشکی میان تهران و تل‌آویو، مقامات نظامی ایران، ده‌ها موشک بالستیک به سمت تل‌آویو و بیت‌المقدس شلیک شد. بر اساس گزارش رسانه‌های ایرانی، در پی حملات اسرائیل، ۷۸ نفر کشته و بیش از ۳۲۰ نفر زخمی شده‌اند.
این بحران به سرعت به مرزهای سایر کشورها سرایت کرده است؛ به‌طوری‌که اردن چندین پهپاد و جنگنده ایرانی را در مسیر اسرائیل رهگیری کرد. هم‌زمان، کشورهای هم‌پیمان ایران نظیر سوریه، فلسطین و گروه‌هایی مانند حزب‌الله و حماس، حمایت خود را از تهران اعلام کرده‌اند.
هشدار درباره تنگه هرمز و پیامدهای جهانی
یکی از مهم‌ترین نگرانی‌ها برای صنعت جهانی بسپار، احتمال بسته شدن تنگه هرمز است؛ آبراهی که روزانه حدود ۱۹ میلیون بشکه نفت و فرآورده‌های نفتی از آن عبور می‌کند و معادل یک‌پنجم مصرف جهانی نفت محسوب می‌شود. هرگونه انسداد یا محدودیت در این مسیر حیاتی می‌تواند عرضه جهانی را مختل کرده و به جهش مضاعف قیمت‌ها منجر شود.
اثرات جانبی بر تراز تجاری، موجودی و تقاضا
اداره اطلاعات انرژی آمریکا (EIA) در تازه‌ترین گزارش خود اعلام کرده است که موجودی تجاری نفت خام این کشور (به‌جز ذخایر راهبردی) در هفته منتهی به ۱۷ خرداد ۱۴۰۴ (6 ژوئن 2025) به میزان ۳.۶ میلیون بشکه کاهش یافته و به ۴۳۲.۴ میلیون بشکه رسیده است؛ این رقم حدود ۸ درصد کمتر از میانگین پنج‌ساله است.
در همین بازه، واردات نفت آمریکا با کاهش ۱۷۰ هزار بشکه در روز به میانگین ۶.۲ میلیون بشکه در روز رسید که نسبت به سال گذشته ۱۳.۳ درصد کاهش را نشان می‌دهد. در مقابل، ورودی نفت به پالایشگاه‌ها به ۱۷.۲ میلیون بشکه در روز افزایش یافته و پالایشگاه‌ها با ۹۴.۳ درصد ظرفیت فعالیت می‌کنند. تولید بنزین به ۹.۷ میلیون بشکه در روز رسید، در حالی‌که تولید سوخت گازوئیل با کاهش ۹۷ هزار بشکه در سطح ۴.۹ میلیون بشکه قرار گرفت.
آینده چه می‌گوید؟ فرصت یا تهدید؟
کارشناسان معتقدند که در صورت ادامه‌ی بحران، قیمت نفت ممکن است به سطوح فراتر از ۸۰ دلار نیز صعود کند؛ مسأله‌ای که می‌تواند حاشیه سود شرکت‌های بسپاری را به‌شدت تحت فشار قرار دهد. از سوی دیگر، ممکن است باعث افزایش جذابیت پلیمرهای بازیافتی و تقویت مسیرهای زیست‌پایدار برای تولید محصولات نوین شود.
در حالی که برخی شرکت‌های اروپایی و آسیایی در حال بررسی راهبرد متنوع‌سازی منابع خوراک هستند، تولیدکنندگان آمریکایی نیز ممکن است با توجه به کاهش واردات و تنگ‌تر شدن موجودی‌ها، رویکرد تهاجمی‌تری در قیمت‌گذاری در پیش بگیرند. در این میان، شرکت‌هایی که بر توسعه فناوری‌ها یا استفاده از زیست‌بسپارها تمرکز دارند، ممکن است از شرایط فعلی به نفع خود بهره‌برداری کنند.
