اختصاصی بسپار/ گفت و گو با دکتر بهرام رمضانزاده، عضو هیات علمی پژوهشگاه رنگ: بسته های حمایتی برای تقویت ارتباط صنایع و دانشگاه ها و مراکز پژوهشی تعریف شود

بسپار/ایران پلیمر

بسپار- آقای دکتر اجازه بدهید از فعالیت های پژوهشکده روکش های سطح و فناوری های نوین شروع کنیم. این پژوهشکده با چه اهداف و رویکردهایی تاسیس شده و تا امروز چه دستاوردهایی داشته است؟
رمضانزاده: پژوهشکده روکش های سطح و فناوری های نوین به عنوان یکی از سه پژوهشکده پیشگام پژوهشگاه رنگ، شامل سه گروه پژوهشی 1- پوشش های سطح و خوردگی، 2- نانو مواد و نانوفناوری و 3- رزین و افزودنی ها با هدف برقراری ارتباط موثر با صنایع مختلف مرتبط با رنگ در کشور، انجام فعالیتهای پژوهشی، فناورانه و صنعتی و ارائه خدمات فنی، آزمایشگاهی و آموزشی ایجاد شده است.

این پژوهشکده با برخورداری از 18 عضو هیات علمی با مرتبه های علمی مختلف استاد، دانشیار و استادیار با انجام فعالیت های پژوهشی مختلف در راستای رفع نیازهای صنعت و حرکت در مرزهای دانش به منظور ارتقای سطح دانش در حوزه علوم و فناوری رنگ فعال است. حوزه های فعالیت پژوهشکده پوشش های سطح و فناوری های نوین مواد اولیه (شامل رزین، نانومواد، افزودنی ها و سایر اجزا)، فرمولاسیون پوشش های سطح، خواص و کاربرد است. به طور خاص ماموریت گروه پوشش های سطح و خوردگی شامل (1) طراحی فرمولاسیون انواع پوشش های سطح (تزیینی، حفاظتی، موظف)، مهندسی معکوس انواع رنگ ها و پوشش ها، بررسی خواص انواع پوشش های سطح (تزیینی، حفاظتی، موظف) شامل خواص ضدخوردگی، فیزیکی- مکانیکی، الکتریکی، گرمایی و …است.

ماموریت گروه پژوهشی نانومواد و نانوفناوری سنتز انواع نانومواد معدنی، هیبریدی، نانوپوشش ها و نانوکامپوزیت های پلیمری است. ماموریت گروه پژوهشی رزین و افزودنی ها شامل ساخت و طراحی فرمولاسیون انواع رزین های آب پایه از نوع امولسیونی، رزین های تابش پز بر پایه اکریلاتی، رزین های اپوکسی پلی سولفاید یورتان، بهینه سازی رفتار پلیمریزاسیون، ساخت افزودنی ها در رنگ و همچنین مطالعه رفتار پخت و گرمایی، رفتار رئولوژیکی و مکانیکی، هویت شناسی شیمیایی و مطالعه رفتار سطح و کلوئیدی انواع رزین ها و افزودنی ها است.
این پژوهشکده با برخورداری از آزمایشگاه های تخصصی رنگ، رزین و پوشش و همچنین تجهیزات کامل و به روز آماده ارائه خدمات آزمایشگاهی و فنی، صدور گواهینامه فنی تائیدیه محصولات حوزه رنگ و پوشش، و انجام پروژه های نظارتی (انتخاب نوع پوشش، اماده سازی و اعمال) است. همچنین برگزاری دوره های آموزشی در راستای ارتقاء سطح دانش افراد مرتبط به حوزه رنگ و پوشش از دیگر اهداف این پژوهشکده است.

بسپار- شما البته یکی از اساتید بسیار فعال به لحاظ علمی و پژوهشی هستید. بفرمایید چالش های پژوهش در کشور چیست؟ و خصوصا اگر در صنعت رنگ و رزین با سایر حوزه ها تفاوت هایی در این خصوص هست بفرمایید.
رمضانزاده: چالش مهم پژوهش در کشور، حمایت های مالی بسیار کم، و نبود تقاضا و نیاز به خروجی های کار تحقیقاتی از سوی صنایع است. در دانشگاه ها و مراکز پژوهشی تحقیقات بسیار خوب و به روزی در بخش های مختلف در حال انجام است اما یا صنایع از این تحقیقات بی اطلاع هستند و یا به دلایل مختلف از آن استقبال نمی کنند. به نظر من نزدیک شدن نیاز های پژوهشی صنایع به تحقیقات مراکز پژوهشی می تواند به کاربردی شدن آنها بسیار کمک کند.
در این راستا می توان موضوعات بسیاری از پروژه های دانشجویی خصوصا در مقطع دکتری را با توجه به اعلام نیاز های صنعت تعریف و علاوه بر کاربردی کردن خروجی های پژوهشی نیاز های صنعت نیز حل شود. در حال حاضر این موضوع در ایران متاسفانه مورد کم توجهی قرار می گیرد و مراکز پژوهشی بدون توجه به نیاز های صنعت پروژه های پژوهشی را تعریف می کنند که بعضا موازی کاری نیز مشاهده می شود. از طرف دیگر صنایع نیز به ندرت نیاز های خود را با مراکز پژوهشی درمیان می گذارند.

چالش های مهم صنعت رنگ از نظر من عبارتند از:
چالش تولید:
1- کمبود مواد اولیه و دسترسی سخت: به دلیل مسئله تحریم واردات بسیاری از مواد اولیه مرتبط با حوزه رنگ و پوشش در کشور به سختی انجام می شود. همین مسئله دسترسی آسان و سریع به مواد اولیه را برای مصرف کنندگان سخت و در بسیاری از موارد قیمت تمام شده آن را که منجر به افزایش قیمت محصول نهایی می شود را منجر می شود.
2- وابستگی به خارج: بسیاری از مواد اولیه ساخت رنگ در داخل کشور قابل تامین است. اما همچنان در زمینه تولید بسیاری از مواد در داخل کشور با دلیل مشکلات متعدد سخت افزاری (نبود امکانات) و نرم افزاری (نبود فناوری) دچار مشکل هستیم. در زمینه تولید رزین در سال های اخیر پیشرفت های خوبی اتفاق افتاده است. اما این مسئله جای کار فراوانی دارد و هنوز در تامین بسیاری از رزین ها وابستگی 100 درصدی به خارج از کشور وجود دارد. در زمینه هاردنر های پخت پوشش ها وابستگی شدید به خارج وجود دارد و نیاز است تا در زمینه تولید آنها در داخل کشور فکر و برنامه ریزی شود. بسیاری از افزودنی های رنگ در داخل کشور تولید نمی شوند و وابستگی بالایی به واردات از خارج از کشور است.
چالش کیفیت:
1- با توجه به گستردگی کاربرد پوشش و رنگ در صنایع مختلف نظیر حمل و نقل، نفت، گاز و پتروشیمی، ساختمان، دریایی، دفاعی و .. همچنان مشتریان نهایی رنگ که صنایع مختلف هستند از کیفیت رنگ ها و پوشش های داخلی رضایت نداشته و طول عمر و کیفیت این پوشش ها فاصله زیادی با نیاز صنعت و همچنین نمونه های مشابه خارجی دارد که در زمان غیر تحریم در ایران مورد استفاده قرار می گرفته. نبود مواد اولیه مناسب، فرمولاسیون های قدیمی و نامناسب و همچنین اسپک های رنگی تاریخ گذشته و به روز نبودن تکنولوژی ساخت و اعمال پوشش ها در کنار رعایت نکردن دستورالعمل های آماده سازی و اعمال رنگ و دانش و آموزش ناکافی کارشناسان در صنایع از دلایل مهم به وجود آمدن این چالش محسوب می گردد.
2- با توجه به پیشرفت سریع علم و توسعه سریع مواد خصوصا نانومواد و بهره گیری آنها در پوشش های مدرن و جدید در دنیا چالش کیفیت پوشش ها تا حدود زیادی برطرف شده است. در ایران به دلیل اینکه بسیاری از تولید کنندگان رنگ و پوشش به صورت سنتی سالیان گذشته تولید پوشش داشته اند و ارتباط محدودی با مراکز پژوهشی و دانشگاهی داشته اند نتواستند در بخش تحقیق توسعه محصولات جدید با هدف رفع نیاز های صنعت گام های موثری بردارند.
3- موضوع محیط زیست چالش مهم دیگر صنعت پوشش در ایران است. در دنیا توسعه رنگ های با VOC کم و همچنین فاقد ترکیبات سمی و مضر محیط زیست روز به روز در حال گسترش است. در ایران به دلیل ضعف و یا نبود قوانین سختگیرانه و نیز دسترسی سخت به مواد و تکنولوژی های پاک این موضوع کمتر مورد توجه قرار گرفته است. در سال های اخیر توسعه دانش در زمینه تولید پوشش های پودری، پوشش های اب پایه و فاقد حلال در دستور کار شرکت های تولیدکننده و صنایع قرار گرفته است اما این بخش نیازمند توجه و توسعه بیشتر است و عقب ماندگی زیادی نسبت به دنیا وجود دارد. همچنین پساب های کارخانجات تولید رنگ معضل مهم دیگری است که هنوز رفع نشده است.

بسپار- به نظر می رسد اخیرا رغبت و تمایل دانشگاه و اساتید برای همکاری با پروژه ها و طرح های صنعتی افزایش داشته است. به نظر شما دلیل این امر چیست و آیا نشانه خوبی است؟

(ادامه دارد …)

متن کامل این گفت و گو را در شماره 263 دوماهنامه پوشرنگ از گروه مجلات بسپار که در نیمه شهریور ماه 1403 منتشر شده است، می خوانید.

در صورت تمایل به دریافت نسخه نمونه رایگان و یا دریافت اشتراک با شماره های ۰۲۱۷۷۵۲۳۵۵۳ و ۰۲۱۷۷۵۳۳۱۵۸ داخلی ۳ سرکار خانم ارشاد تماس بگیرید. نسخه الکترونیک این شماره از طریق طاقچه  و  فیدیبو  قابل دسترسی است.