اختصاصی بسپار از ایران پلاست/ گفت و گو با امید کوشکی، رییس هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان مستربچ و آمیزه های پلیمری: از صادرات مواد با ارزش افزوده بالاتر دفاع می کنیم

بسپار/ ایران پلیمر ایران پلاست هجدهم از 18 تا 21 شهریورماه در محل دایمی نمایشگاه های بین المللی تهران برپاست. گفت و گوی همکاران این گروه رسانه ای را با برخی مشارکت کنندگان در نمایشگاه می خوانید. 

نمایشگاه ایران پلاست برای سه دوره مجوز برگزاری خود را از شرکت سهامی نمایشگاه های بین المللی  دریافت کرده است. در اولین دوره از این سه دوره یعنی امسال، دقیقا مشابه وضعیت سال گذشته و کمی بیشتر در تعامل با تشکل ها نسبت به واگذاری و جانمایی سالن ها اقدام کرد. مدیر نمایشگاه ادعا می کند که صد در صد واگذاری ها یا به طور مستقیم از سوی انجمن ها به اعضای تحت پوشش انجام شده و یا با نظر مشورتی آنها. این کار البته به مذاق خیلی ها خوش آمد و به مذاق برخی نه. شاید اگر برگزاری نمایشگاه در فضایی شفاف و شیشه ای که همه مدعی آن هستیم، پیش می رفت، شاهد دردسرهای کمتر و دستاوردهای بیشتری می بودیم.

امیدکوشکی، رییس هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان مستربچ و کامپاند به عنوان یکی از پایه های اصلی نمایشگاه ایران پلاست در گفت و گویی روشن از برنامه های این انجمن برای ایران پلاست و دیگر موارد گفت. در ادامه می خوانید.

بسپار- در آستانه نمایشگاه هیجدهم ایران پلاست، مایل هستیم بدانیم برنامه های انجمن تولیدکنندگان مستربچ و کامپاند برای این رویداد چه خواهد بود؟

کوشکی:

در دوره گذشته نمایشگاه ایران پلاست، رینگ شرقی سایت نمایشگاه یعنی سالن ۸/9 از جنوب و بعد سالن های 5 و 6و 7 به مواد اولیه (پتروشیمی ها) و مستربچ و کامپاند اختصاص پیدا کردند. بازدیدکنندگان پس از ورود از درب جنوبی نمایشگاه در مسیری قرار می گرفتند که تمامی نیاز آنان به مواد اولیه صنعت پلاستیک، تحت پوشش این سالنها قرار داشت. خوشبختانه امسال این سیاست تداوم یافت.

پس از پایان ایران پلاست هفدهم، طی نامه نگاری و جلسات با متولیان برگزاری نمایشگاه، تصمیم گرفته شد تا در هجدهمین نمایشگاه ایران پلاست به عنوان معتبرترین نمایشگاه پلاست کشور و منطقه، به عنوان یکی از ارکان سیاست گذاری، جانمایی مناسبی برای سالن‌های مستربچ و کامپاند انجام دهیم.

در دوره‌های قبل تر به واسطه پراکندگی گروه بندی کالایی سالن ها و حتی عدم یکپارچگی تخصصی در داخل سالن ها و گاها تصمیم های عجیب در جانمایی از جمله رقابت در سرعت کلیک کردن برای اخذ غرفه بهتر، جانمایی مناسبی انجام نمی شد و در ذهن غرفه گذار و بازدیدکننده متخصص، تشتت و آشفتگی را دامن می زد.

ما در راستای سیاست‌های انجمن و نمایشگاه از دوره گذشته ایران پلاست، به دنبال آن بودیم که اگر بازدیدکننده ای با هدف بازدید از گروه کالایی مواد اولیه قدم به ایران پلاست گذاشت، از درب جنوبی وارد شده و از درب شمال نمایشگاه خارج شود، بدون اینکه الزامی به تردد بی دلیل در سایر سالن های نمایشگاه داشته باشد.

در سال جاری تلاش کردیم تا یک پاویون بزرگ دانش بنیان با حضور نزدیک به ۵۰ شرکت دانش بنیان عضو انجمن تولیدکنندگان مستربچ و آمیزه های پلیمری در یکی از سالن های تحت پوشش صنعت مستربچ و کامپاند، تشکیل دهیم. اما به واسطه عدم توازن در ابعاد شرکت های دانش بنیانِ عضو و توان بسیار محدود معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و بودجه اندک صندوق نوآوری و شکوفایی در حمایت از این پاویون دانش بنیان، امکان اجرای این ایده فراهم نشد. با این حال امیدوار هستیم سال آینده با تمهیدات گسترده و فراهم کردن زیر ساخت های لازم، پیاده سازی این ایده را دنبال کنیم.

با فرصت محدودی که از زمان اعلام رسمی آغاز فرآیند برگزاری تا تاریخ برگزاری نمایشگاه، وجود داشت، تلاش کردیم تا بازدیدکنندگانی در قالب هیات های تجاری به طور ویژه از تشکل‌های صنعت پلاستیکِ کشورهای هم‌جوار دعوت شوند. لیستی توسط انجمن تهیه شده است تا با دعوت از آنان و حضورشان در جلسات B2B همزمان با روزهای برگزاری نمایشگاه، امکان مذاکرات تجاری و عقد قراردادهای همکاری فراهم گردد. در دوره‌های گذشته، متاسفانه نظارتی بر هیات های خارجی وجود نداشت و مشخص نبود که هیات های تجاری حاضر در نمایشگاه با این صنعت آشنا باشند. علاوه بر حضور هیات های خارجی، تلاش شده است تا با برگزاری تورهای فناورانه در iHit دانشگاه ها و موسسه های آموزش صنعت پلیمر با چالش ها و فضای صنعت مستربچ و کامپاند بیشتر آشنا شوند. تورهای فناورانه تدارک دیده شده، فرصت مغتنمی ست که شرکت ها می توانند با علاقمندان و دانشجویان برتر صنعت پلیمر آشنا شوند و خلا کمبود نیروی انسانی صنعت را مرتفع سازند.

همینطور مقرر شده که طی جلساتی با حضور نمایندگان دولت، مسایل و مشکلات صنعت مستربچ و کامپاند تشریح شود.

در برنامه های تدارک دیده شده برای هجدهمین ایران پلاست، موقعیت های تجاری، علمی و فنی بسیار مناسبی ارائه خواهد شد. از تمامی دوستان و همکاران خود دعوت می کنم که با هماهنگی انجمن، در این برنامه ها حضور فعال داشته باشند تا بتوان به طور جامع و کامل از حضور در این رویداد بزرگ بهره برداری نمود.

چنانچه گفته شد، سالن های 5 و6 و 7  در اختیار صنعت مستربچ و کامپاند قرار گرفته و برنامه های گسترده ای برای معرفی غرفه داران این سالن ها در میدان ها، پارکینگ ها و درب های ورودی و خروجی نمایشگاه برای راهنمایی بازدیدکنندگان مهیا شده است. رادیو نمایشگاه به طور مرتب سالن های انجمن را معرفی خواهد کرد، همچنین خودروهایی برای تردد آسان تر بازدیدکنندگان به سالن های مورد اشاره پیش بینی شده است.

در تبلیغات محیطی هجدهمین ایران پلاست در سطح شهر، انجمن تولیدکنندگان مستربچ و آمیزه های پلیمری ایران با همکاری برگزارکننده، حضوری پر رنگ خواهد داشت تا اطلاع رسانی مطلوبی برای بازدید از سالن های این صنعت صورت پذیرد.

امیدواریم با تمامی این تلاش‌ها، واحدهای تولیدی و بازرگانی حاضر در سالن های صنعت مستربچ و کامپاند، به چشم انداز و اهداف متعالی خود برای حضور در نمایشگاه دست پیدا کنند.

بسپار- ارزیابی شما از نقش نمایشگاه های تخصصی خصوصا ایران پلاست بر توسعه تولید و صادرات صنعت پلیمر چیست؟

کوشکی: یک نمایشگاه تخصصی همچون ایران پلاست، زمانی بر توسعه تولید و صادرات موثر خواهد بود که برگزار کننده آن، با یک استراتژی توسعه محور که ریشه در شناخت عمیق از یک صنعت و برآمده از نیازهای صنعت گران باشد، گام در برگزاری یک رویداد نهاده و آن را به درستی پیاده سازی کند. برای مثال در نمایشگاه توانمندی‌های صادراتی (ایران اکسپو) که ابتدای امسال برگزار شد، کل سفارت خانه‌ها دست به دست هم دادند و گروه‌ها و تیم‌هایی را به صورت هدفمند به ایران اکسپو دعوت کردند. مشارکت کنندگان ایران اکسپو، بعضا اعلام می کردند که این نمایشگاه آنقدر دستاورد داشته که گاها مسیر کاری آنان را به کلی تغییر داده است.

نظر شخصی من این است که غیر از دو دوره اول ایران پلاست که آقای مهندس نعمت‌زاده (معاون وقت وزیر نفت) آن را بنا نهاد و از تمامی ظرفیت های ممکن در کشور برای موفقیت این نمایشگاه بهره برد، در دوره های بعدی اراده ای برای موفقیت بیشتر و استفاده از الگوهای بین المللی برای توسعه نمایشگاه وجود نداشت. تنها راهی که می تواند این نمایشگاه را از وضعیت فعلی به یک رویداد به واقع بین المللی تبدیل کند، یک نگاه ویژه و بلند مدت در به کارگیری تمامی ظرفیت های کشور و همراهی و همکاری نزدیک تر بخش دولتی و خصوصی می باشد.

امیدواریم با یک برنامه ریزی منسجم بتوان گام های محکمی در بین المللی سازی ایران پلاست در دوره آتی برداشت .

بسپار – برای حضور واحدهای صنعتی در این رویداد چه پیشنهادهایی دارید؟ (برای دستیابی به بیشینه دستاورد از حضور و مشارکت در نمایشگاه)

کوشکی: بعضا نگرانی هایی در حضور واحدهای تولیدی در ایران پلاست وجود دارد. اول رقابت هایی است که بعضا دوستان را آزرده خاطر می‌کند. متاسفانه روی متراژهای بزرگ به طور عجیبی رقابت وجود دارد. هزینه های اجاره غرفه و ساخت غرفه، هزینه های بسیار بالا و عجیب و غریبی است. به نظر من اگر روی عرضه محصولات جدید و ارایه خدمات فنی در کنار ارایه محصول تمرکز کنیم، دستاورد بیشتری خواهیم داشت. اینکه گفته می شود اندازه شرکت ها با اندازه غرفه ی آنها در نمایشگاه نسبت مستقیم دارد، تصور درستی نیست. دلیلی وجود ندارد یک شرکت در نمایشگاهی حضور پیدا کند و این مقدار هزینه اضافی متحمل شود برای اینکه ابعاد سازمان خود را نشان دهد! در کنار هزینه های بسیار گزاف، می دانید چه مقدار متریال بعد از صرفا 4 روز از بین می رود؟!

من هم اعتقاد دارم که زیبایی بصری در سالن های نمایشگاه مهم است و فضا باید برای کسی که از نمایشگاه بازدید می کند، دلنشین باشد… ولی اگر ما دغدغه های اجتماعی و زیست محیطی داریم، باید فرهنگ سازی کنیم و از اتلاف این حجم مواد جلوگیری کنیم. این موضوع واقعا آزاردهنده است.

ایران پلاست به رویدادی تبدیل شده که به صورت سالانه همکاران را در کنار هم جمع می کند و تجدید دیداری برای اهالی یک صنعت است. تقویت دوستی و اتحاد بین تشکل ها در این فضا شکل می گیرد.

از همه دوستان دعوت می کنم که از ایران پلاست و به ویژه  غرفه انجمن  در سالن 7 بازدید کنند. همکاران ما در دبیرخانه انجمن آماده پذیرایی و دیدار با تمامی اعضای انجمن و فعالان صنعت مستربچ و کامپاند کشور خواهند بود.

بسپار- برای ادوار آینده ایران پلاست چه پیشنهادهایی دارید؟ فضای سایت نمایشگاه اگر نگوییم به دلیل بافت فرسوده رو به کاهش است، حتما یک فضای ثابتی است که باید تقاضای به شدت رو به رشد مشارکت کنندگان را برآورده کند. چه باید کرد؟

کوشکی:  در دو سال اخیر با همراهی و حمایت آقای فرید دوستی، مدیر روابط عمومی شرکت ملی صنایع پتروشیمی و مدیر ایران پلاست و آقای ابراهیم زاده، مدیرعامل شرکت راهکار تجارت مدیریت کوشا مجری نمایشگاه، ریل گزاری بسیار خوبی انجام شده که امیدواریم در دوره های بعدی  با نگاهی جامع تر و برنامه ریزی توسعه ای بلند مدت، ادامه پیدا کند.

واقعیت این است که تمام نمایشگاه های پلاست دنیا سه راس دارند. صنایع بالادستی پتروشیمی، تولیدکنندگان مواد و آمیزه ها و سازندگان ماشین آلات و تجهیزات. ما با تمام احترامی که برای دوستان تولیدکننده محصولات نهایی پلیمری و پلاستیکی قایل هستیم، باید بپذیریم که جای آنها در این نمایشگاه نیست. اساسا ارائه خدمات به این گروه ها از یک جنس نیستند. شما در نمایشگاه های پلاست با آن سه راس که عرض کردم، ماهیت جلسات و مذاکراتتان B2B است. روش های بازاریابی شما، دعوت شما در بیلبوردها  و … یک ماهیت B2B دارند با ماهیت رویدادها، جلسات و ملاقات های B2C به کلی متفاوت است!

آنچه در بزرگ ترین نمایشگاه های پلاست دنیا پس از سالیان دراز برگزاری نمایشگاه تجربه شده است، باید الگوی ما در برگزاری نمایشگاه ها باشد. نمایشگاه K-show در کشور آلمان، نمایشگاه ChinaPlas در کشور چین، نمایشگاه اوراسیاپلاست در کشور ترکیه و بسیاری نمایشگاه های بزرگ دیگر در دنیا، تنها میزبان فعالان صنعت پلیمر و پلاستیک در حوزه مواد و ماشین آلات هستند و تولیدکنندگان محصولات نهایی جایی در این رویدادها ندارند چرا که تولیدکنندگان محصولات نهایی همچون کشور ایران، نمایشگاه های تخصصی خود را داشته و در آن حاضر هستند.

باید همت کنیم. شما هم در قالب مدیا و مجله، در کنار صنعت بسیار تاثیرگذار خواهید بود.  به نظر من اگر این تقاضا و خواست عمومی را مطرح کنیم، فضا استانداردتر خواهد شد.

ما درخواست ها و تقاضاهای بسیاری برای حضور در ایران پلاست از سوی تولیدکنندگان و فعالان صنعت مستربچ و کامپاند داشتیم که به دلیل محدودیت فضا، امکان حضور برای آنان فراهم نشد. متاسفانه همانطور که اشاره کردید، فضای مفید نمایشگاه طی این سال ها مرتب کوچک و کوچک تر شده و بعضی سالن ها از سرویس دهی خارج شده و تبدیل به انبار شده اند. در مقابل در چند سال اخیر در صنعت مستربچ کامپاند و بسته بندی رشد شدیدی را شاهد بوده ایم. این وضعیت نیازمند تصمیم سازی و سیاست گذاری جدید است. محصولات نهایی که البته بخشی از آنها همین حالا هم در نمایشگاه های تخصصی خود (مثل لوله و اتصالات و ساختمان و لوازم خانگی و …) حضور پیدا می کنند، باید همگی به یک نمایشگاه مستقل و مختص خود هدایت شوند. امیدوارم این نمایشگاه دوم به زودی برگزار شود.

بسپار- از فعالیت های جاری انجمن مستربچ و کامپاند هم بفرمایید. خصوصا در ارتباط با ابلاغ شیوه نامه تعیین ماهیت این صنعت که اخیرا با همکاری انجمن اتفاق افتاد.

کوشکی: بیش از سه سال است که هیئت مدیره انچمن پیگیر تسهیل صادرات اعضای انجمن بوده است.  چون بر خلاف قوانین جاری کشور و اسناد بالادستی که شرکت ها را مجاز به صادرات می داند، دولت و کمیته قیمت گذاری، صادرات مواد پتروشیمی را فقط توسط پتروشیمی ها مجاز دانسته اند. اینکار ظاهرا با هدف تنظیم بازار انجام شده اما واقعیت این است که دولت برای تنظیم بازار به جای فشار روی افزایش عرضه (چون با شرکت های بزرگ و مجتمع های پتروشیمی ارزآور مواجه است)، فشار را روی صنایع کوچک می آورد و از طریق کور کردن تقاضا تلاش می کند، هدف را محقق کند. عجیب این است که گفته می شود 6 میلیون تن عرضه محصولات پلیمری پتروشیمی در بورس انجام می شود. اگر واحدی توانایی آن را دارد که به قیمت جهانی مواد را در بورس کالا، آن هم بعضا با رقابت خریداری کند و صادرات داشته باشد چرا باید مانع تراشی کرد؟! باید دستش را هم بوسید. اگر یک نفر در صنعت ما پیدا می شد، مثل صنعت فولاد و به دیوان عالی کشور شکایت می کرد، به راحتی این مصوبه کنار گذاشته می شد و مسیر صادرات هموار می شد.

البته ما معتقدیم شاید این تصمیم در یک مقطع زمانی درست بوده، اما تداوم این تصمیم طی سالیان  طولانی اشکال دارد. خیلی از شرکت های عضو انجمن با هزینه های مالی و سرمایه گذاری زیاد و با صرف وقت و استفاده از نیروی متخصص توانسته بودند مشتری خارجی پیدا کنند که ناگهان به دلایل واهی از جمله اینکه این مواد خام است، مواد را یا عودت دادند و یا به عنوان کالای قاچاق در گمرک مصادره کردند!

ما مسیرهای مختلفی را برای برداشتن این مانع امتحان کردیم که در هیچ کدام دولت همکاری نکرد. نهایتا قرار شد مسیر سبزی ایجاد شود که اعضا و شرکت های تولیدی با تعهد انجمن و تعهدات ویژه ای که خود باید ارائه میدادند، بتوانند صادرات کنند. از مواد صادراتی نمونه برداری شود و اگر آزمایشگاه بعد از یک تا سه هفته جواب نمونه را داد و احیانا بار مشکلی داشت، بر اساس تعهدات پاسخگو باشند. اما علیرغم همه این صحبت ها نهایتا این کار هم در دقیقه 90 انجام نشد.

سه ارگان در این موضوع دخالت داشتند، وزارت صمت، گمرک و اداره استاندارد. هر کدام به تنهایی قانع می شدند، اما مسوولیت نمی پذیرفتند، مسوولیت پر ریسکی بود. بالاخره آقای رضوانی فر، رییس کل گمرک کشور بعد از آشنا شدن با مشکل و بررسی جوانب آن، پای کار آمد و جلسات متعدد و فشرده ای انجام شد که خروجی آنها تدوین دستورالعمل شناسایی محصولات مستربچ و کامپاند برای آزمایشگاه های ادارات استاندارد بود. ابلاغیه آن هم در همین چند هفته صادر شد.

برخلاف تمام هیاهویی که علیه صنعت مستربچ و کامپاند به راه افتاد، مسیر خوبی برای تسهیل صادرات صنعت ما ایجاد شده است،. متاسفانه صنعت میان دستی مستربچ و کامپاند هم از سوی صنایع بالادستی که پتروشیمی ها هستند و هم از سوی صنایع تکمیلی تحت فشار است.

خیلی عجیب است که دوستان اعتنایی به آمار و ارقام ندارند. در سایت رسمی گمرک مشخص است که در سال 1402 چه مقدار صادرات کامپاند با چه ارزشی انجام شده است. جالب است خوانندگان شما بدانند که میانگین قیمت صادرات کامپاند در سال گذشته، 1100 دلار بوده در مقابل میانگین قیمت صادراتی 700 دلاری صنعت پتروشیمی! یعنی صنعت مستربچ و کامپاند می تواند این تفاوت معنادار را در ارزش افزوده ایجاد کند.

عده ای هیاهو می‌کنند که کم اظهاری شده است! صنعت پتروشیمی ما الان نزدیک ۲۰-30 سال است از زمان آقای نعمت‌زاده، مدیرعامل وقت شرکت ملی صنایع پتروشیمی، گریدهای مشخصی را با لایسنس های خارجی تولید کرده که هنوز هم همان گریدها تولید می شود، حتی در مجتمع های جدیدالاحداث! نهایتا سرعت تولید و افزایش تولید داشته اند.

در واقع محصولات پتروشیمی ها برای کاربرد در بسیاری از محصولات امروزی به صورت خام قابل استفاده نیست و حتما باید آمیزه سازی شود. هنر یک کامپاندر این است که موادی را به مشتری می دهد که می تواند مستقیما در قیف ماشین های فرآیندی کارخانه بریزد و محصول کارآمد و رقابتی قابل عرضه در بازار بگیرد.

در این چند هفته اخیر هجمه های زیادی به صنعت مستربچ و کامپاند وارد شده است. از آقای رضوانی فر بسیار تشکر می‌کنم که تمام حرف و حدیث‌ها را به جان خرید و به همراه انجمن کار بزرگی را به سرانجام رساندیم. انجمن آزمایشگاه های همکار آزمون کشور هم به کارشناسان فنی گمرک و وزارت صمت اضافه شدند و در کمیته های مشترک و جلسات متعدد و طولانی تدوین شیوه نامه تعیین ماهیت را عملیاتی کردند.

پیاده سازی این مطالب  در قالب یک شیوه نامه و دستورالعمل کار ساده ای نیست و زمان بسیاری کی طلبد. شیوه نامه حاضر ممکن است ایراداتی هم داشته باشد که در ورژن های بعدی با کمک همه ذی‌نفعان اصلاح و بهینه خواهد شد.

هدف این بوده که مسیر صادرات صنعت مستربچ و کامپاند به عنوان یک محصول دارای ارزش افزوده و ارزآور باز شده و از خام فروشی بیشتر جلوگیری شود.

امیدوارم در کنار این اتفاق، با کمک همه اعضا کیفیت را ارتقا داده و بازارهای هدف صادراتی بیشتری را فتح کنیم.

از پیگیری ها و فرصتی که در اختیار من گذاشتید متشکرم.

اعضای انجمن تولیدکنندگان مستربچ و کامپاند در سالن های 5 و 6 و 7 جانمایی شده اند.