اختصاصی بسپار/ بازیافت پسماندهای پلاستیکی ساختوساز، نوسازی و تخریب: بررسی وضعیت موجود، چالشها و فرصتها (بخش اول)
بسپار/ایران پلیمر چکیده
آمایش (treatment) پسماند پلاستیکی ناشی از ساختوساز، نوسازی و تخریب (صنعت ساخت و ساز) در صنعت ساختوساز، در صورت عدم مدیریت صحیح می‌‌تواند بر محیط‌‌زیست اثر منفی بگذارد. پرداختن به این موضوع با توجه به نرخ فزاینده بی‌سابقه فعلی استفاده از پلاستیک در صنعت ساختوساز در سراسر جهان بسیار مهم است. در سطح جهانی، عمدتا به دلیل دستورکار‌‌ها و استانداردهای ناکافی، اجتناب از خطر، و عدم دانش و تجربه در بازیافت پسماندهای پلاستیکی صنعت ساخت و ساز، گزینه فعلی برای مدیریت پسماند پلاستیکی صنعت ساخت و ساز خاکچال (landfill) است. این روند با تلاش‌ها برای اقتصاد چرخشی و استقلال نفت خام مقابله میکند. بنابراین، توسعه فناوری‌های بازیافت محصولات در پایان مصرف که از نظر تجاری امکان‌پذیر است، برای تضمین آینده‌ای زیست‌‌پایدار برای پلاستیکهای مورد استفاده در بخش ساختوساز ضروری است. به رغم بازیافت‌‌پذیری زیاد پلاستیکها، بازیافت پسماند پلاستیکی صنعت ساخت و ساز از نظر اقتصادی جذابیتی ندارد، زیرا مواد آلوده هستند و جداسازی و سواکردن آنها دشوار است. علاوه‌‌بر این، به دلیل ارزش پایین مواد، هزینه بازیافت به سختی بازیابی می‌‌شود.
این مقاله به بررسی وضعیت موجود، فناوری‌ها، چالشها، موانع، فرصتها و ابتکارات اخیر در بازیافت پسماند پلاستیکی صنعت ساخت و ساز می‌پردازد. این مقاله چارچوب و اصلاحات فناوری موردنیاز برای غلبه بر موانع فعلی برای اجرای بازیافت در مقیاس تجاری را شناسایی میکند. این بر اهمیت ایجاد یک شبکه جمع‌‌آوری کارآمد، تحمیل علامت‌‌های قیمتی توسط مقامات برای تحت فشار قرار دادن خاکچال کردن پسماندهای پلاستیکی صنعت ساخت و ساز و توسعه سیاست‌‌ها و مقررات برای وادار کردن تولیدکنندگان به مسئولیت‌‌های پایان‌‌عمر با طراحی جدید محصول با در نظر گرفتن بازیافت تسهیل شده تاکید میکند. این مقاله با تمرکز بر بررسی اقدامات پیشرفته جهانی اخیر برای مقابله با موانع در برابر بازیافت پسماند پلاستیکی صنعت ساخت و ساز به پایان می‌رسد. این مطالعه به تولید، بازیافت، سیاست‌‌گذاری، اهداف معیار و پیاده‌‌سازی پلاستیکهای مصرفی در بخش ساختوساز با در نظر گرفتن مزایای زیست‌‌محیطی و اقتصادی کمک خواهد کرد.
وضعت فعلی پسماند پلاستیکی صنعت ساخت و ساز
پسماند صنعت ساخت و ساز توسط سازه‌‌های ساختمانی در هنگام ساخت، بازسازی (به‌‌سازی/نوسازی) یا تخریب ایجاد می‌‌شوند. آنها هم‌‌چنین می‌‌توانند به جای یکدیگر به عنوان پسماندهای ساختوساز و تخریب (C&D) نامیده شوند. در سطح جهانی، پسماندهای صنعت ساخت و ساز مهم‌‌ترین جریان پسماند از نظر حجم هستند. در بخش مسکونی، نوسازی بیش‌‌ترین سهم را در تولید پسماند دارد و پس از آن تخریب و ساختوساز. در مورد غیرمسکونی، بیش‌‌ترین سهم را تخریب و به دنبال آن نوسازی و ساختوساز دارد.
در کانادا، بخش قابل‌‌توجهی از جریان پسماند جامد از پسماندهای صنعت ساخت و ساز تشکیل شده است و صنعت ساختوساز مسئول تولید 9 میلیون تن پسماند صنعت ساخت و ساز در سال است. انتظار می‌رود که حجم پسماندهای صنعت ساخت و ساز در آینده به دلیل قوانین سخت‌گیرانه‌تر اعمال‌شده در مورد سواچینی، آمایش، استفاده مجدد و بازیافت آنها به رشد خود ادامه دهد. شهرنشینی و رشد صنعت ساختوساز در کشورهای در حال توسعه نیز ممکن است به رشد حجم پسماند صنعت ساخت و ساز کمک کند.
پسماندهای صنعت ساخت و ساز معمولا از مواد حجیم، سنگین و زیست‌‌تخریب‌‌ناپذیر تشکیل می‌‌شوند. این پسماندها شامل بتن، چوب، آسفالت و پلاستیک هستند. تمامی فعالیتهای ساختوساز، تخریب و نوسازی انواع مختلفی از مواد پسماند را تولید میکنند. ساختوساز جدید قطعات بریده شده، ضایعات و بسته‌‌بندی تولید میکند که نسبتا آلوده نیستند و به‌‌راحتی در سطل‌‌های زباله سوا می‌‌شوند تا بازیافت شوند. فعالیتهای تخریب، پسماندهای مخلوط تولید میکنند که معمولا آلوده هستند و ممکن است تفکیک آنها دشوار باشد. پسماند حاصل از فعالیتهای نوسازی، بین آن‌‌چه فعالیتهای ساختوساز و تخریب تولید میکنند، تلاقی ایجاد میکنند. در ایالات متحده، فعالیتهای تخریب بیش‌‌ترین پسماند صنعت ساخت و ساز را تولید کرد، در حالی که ساختوساز کمتر از 10 درصد سهم داشت. تولیدکنندگان عمده پسماند، پروژه‌‌های تخریب غیرمسکونی و به دنبال آن نوسازی سازه‌‌های مسکونی بود.
حدود 95 درصد از پسماند صنعت ساخت و ساز جهان را می‌‌توان مورداستفاده مجدد یا بازیافت قرار داد. در سطح جهانی، فلز بیش‌‌ترین ماده بازیافتی از پسماند صنعت ساخت و ساز (7/57 درصد) و پس از آن چوب (0/31 درصد) است. در نهایت، به رغم بازیافت بسیار زیاد، پلاستیکها تنها 1/5 درصد از پسماند صنعت ساخت و ساز بازیافت‌‌شده جهانی را در سال 2020 تشکیل می‌‌دهند. بسیاری از این پسماند را می‌‌توان برای چندین کاربرد مفید مانند سوخت، سنگ‌‌دانه (aggregate) و محصولات تولیدی مورد استفاده مجدد قرار داد.
شرکتFrost & Sullivan تخمین زده است که 30 درصد از پسماند صنعت ساخت و ساز در کانادا از سال 2010 تا 2020 از خاکچال‌‌ها برگردانده شده است. تنها در سال 2010، 653255 تن پسماند صنعت ساخت و ساز کانادا از خاکچال‌‌ها برگردانده شد. ایالت کبک بیش‌‌ترین پسماند صنعت ساخت و ساز را در سال 2010 (211000 تن) برگرداند و پس از آن بریتیش کلمبیا (198018 تن) و انتاریو (154722 تن) قرار گرفتند. تنها 16 درصد از کل پسماند صنعت ساخت و ساز مورد استفاده مجدد یا بازیافت قرار گرفت، که نشان‌‌دهنده زیان اقتصادی عظیم و فرصت از دست رفته کانادا برای انتقال به اقتصاد چرخشی پلاستیکها بود.
بخش ساختوساز یکی از بزرگ‌‌ترین بخش‌‌هایی است که مسئول رشد صنعت بسپار است و 8/19 درصد از کل مصرف پلاستیک در اروپا را به خود اختصاص داده است. در کانادا، این رقم حتی بیش‌‌تر است، به طوری که ساختوساز مسئول 26 درصد پلاستیک ورودی به بازار است. شکل 1 میزان مصرف و دفع پلاستیک در صنایع مختلف در کانادا را در سال 2016 نشان می‌‌دهد. سهم صنعت ساختوساز در مصرف و دفع پلاستیک به ترتیب 26 و 5 درصد بوده است.
برگردان: مهندس رویا پورشوشتر
[email protected]
(ادامه دارد …)
متن کامل این مقاله را در شماره 260 ماهنامه بسپار که در نیمه خرداد ماه 1403 منتشر شده است، می خوانید.
در صورت تمایل به دریافت نسخه نمونه رایگان و یا دریافت اشتراک با شماره های ۰۲۱۷۷۵۲۳۵۵۳ و ۰۲۱۷۷۵۳۳۱۵۸ داخلی ۳ سرکار خانم ارشاد تماس بگیرید. نسخه الکترونیک این شماره از طریق طاقچه و فیدیبو قابل دسترسی است.
