اختصاصی بسپار/ رشد بازار پلی‌اتر اتر کتون (PEEK): ماده‌ای با عملکرد فوق‌العاده در شرایط سخت
گروه ترجمه و تولید محتوا در بسپار/ایران پلیمر در دنیای مواد مهندسی، پلی‌اتر اتر کتون (PEEK) به عنوان محصول گرمانرمی شناخته می‌شود که به دلیل خواص استثنایی‌اش، در محیط‌های سخت و چالش‌برانگیز عملکردی بی‌نظیر از خود نشان می‌دهد. این ماده که ابتدا برای کاربردهای دفاعی و نظامی توسعه یافت، امروزه در صنایع مختلفی مانند هوافضا، پزشکی، نفت و گاز و حتی محصولات مصرفی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ماده با داشتن مقاومت زیاد در برابر دما، مواد شیمیایی و سایش، به عنوان جایگزینی ایده‌آل برای فلزات و سرامیک‌ها مطرح شده است.
ویژگی‌های منحصر به فرد PEEK
در شرایطی که بسیاری از بسپارهای با عملکرد بالا نمی‌توانند نیازهای فنی محیط‌های سخت را برآورده کنند، PEEK با ترکیبی منحصر به فرد از مقاومت مکانیکی، پایداری گرمایی و مقاومت شیمیایی، به ماده‌ای ایده‌آل تبدیل شده است. این ماده نه تنها در برابر دمای بالا (تا ۳۴۳ درجه سلسیوس) مقاوم است، بلکه در برابر مواد شیمیایی خورنده نیز عملکردی قابل توجه دارد. علاوه بر این، PEEK دارای خواص دی‌الکتریک عالی و مقاومت در برابر خزش است، که آن را برای استفاده در شرایط تحت بار طولانی‌مدت ایده‌آل می‌کند.
کاربردهای گسترده PEEK
PEEK به دلیل انعطاف‌پذیری در فرایندهای تولیدی مانند قالب‌گیری تزریقی، قالب‌گیری فشاری، چرخشی، چاپ سه‌بعدی و ماشین‌کاری CNC، در صنایع مختلفی کاربرد دارد. در صنعت پزشکی، از این ماده برای ساخت کاشتینه‌های جمجمه، قلاب بخیه و ابزارهای جراحی استفاده می‌شود. در صنعت نفت و گاز، PEEK در ساخت قطعاتی که در معرض فشار و دمای بالا قرار دارند، به کار می‌رود. حتی در محصولات مصرفی مانند ماشین‌های قهوه‌ساز و سوئیچ‌های نازل سوخت نیز از این ماده استفاده می‌شود.
یکی از نوآوری‌های اخیر در این زمینه، تولید PEEK پیش‌رنگ‌شده توسط شرکت Avient است. این محصول با نام Colorant Chromatics™ Transcend™، ترکیبی از عملکرد فنی عالی و گزینه‌های زیبایی‌شناختی پیشرفته را ارائه می‌دهد و هم‌چنین نیازهای صنعت پزشکی را به طور کامل برآورده می‌کند.
رهبران صنعت و چشم‌انداز بازار
PEEK برای اولین بار در دهه ۱۹۷۰ توسط شرکت Imperial Chemical Industries (ICI) توسعه یافت و در دهه ۱۹۹۰، شرکت بریتانیایی Victrex این فناوری را خریداری کرد و به یکی از پیشگامان این حوزه تبدیل شد. امروزه شرکت‌هایی مانند Evonik، Solvay، SABIC و Caledonian Industries نیز در بازار PEEK فعال هستند. ارزش بازار PEEK در سال ۲۰۲۳ به ۷۹۹ میلیون دلار رسید و پیش‌بینی می‌شود که این بازار با نرخ رشد مرکب سالانه ۸ درصد از سال ۲۰۲۴ تا ۲۰۳۰ به رشد خود ادامه دهد. این رشد نشان‌دهنده افزایش تقاضا برای مواد با عملکرد بالا و پایدار در صنایع مختلف است.
پایداری و آینده PEEK
اگرچه هزینه تولید PEEK نسبت به سایر بسپارها بالاتر است، اما ترکیب منحصر به فرد عملکرد و دوام آن، این ماده را به گزینه‌ای مقرون‌به‌صرفه برای کاربردهای خاص تبدیل کرده است. علاوه بر این، قابلیت بازیافت PEEK باعث افزایش زیست‌پایداری آن شده و آن را به ماده‌ای دوستدار محیط‌زیست تبدیل کرده است.
این ماده با توجه به چالش‌های روزافزون در صنایع مختلف، از جمله نیاز به مواد سبک‌تر، مقاوم‌تر و پایدارتر، به عنوان یک ماده پیشرو در آینده صنعت مواد مهندسی مطرح شده است. پژوهش‌ها و توسعه‌های آینده در این زمینه می‌توانند به بهبود عملکرد و کاهش هزینه‌های تولید این ماده کمک کنند و راه را برای کاربردهای نوآورانه‌تر هموار سازند.
