اختصاصی بسپار/ چالش‌ها و راه‌حل‌های بازیافت پلاستیک از وسایل نقلیه در پایان عمر
گروه ترجمه و تولید محتوا در بسپار/ایران پلیمر در خصوص پلاستیک‌های مورد مصرف در وسایل نقلیه، در حالی که نرخ بازیافت ممکن است بالا به نظر برسد، اغلب چالش‌های اساسی نیز وجود دارد. به عنوان مثال، یورو استات گزارش داد که در سال 2021، نرخ استفاده‌ی دوباره و بازیافت اتحادیه اروپا برای وسایل نقلیه در پایان عمر (ELV) 88 درصد بود.
این رقم چشمگیر نشان می‌دهد که بازیافت وسایل نقلیه در مسیر درستی قرار دارد. با این حال، نگاهی عمیق‌تر نشان می‌دهد که این ارقام اساسا بر اساس وزن مواد بازیافتی است که عمدتا شامل فلزات سنگین است و توجه محدودی به پلاستیک‌های سبک‌تر می‌شود.
علاوه بر این، تعریف اتحادیه اروپا از “استفاده‌ی دوباره و بازیافت” شامل سوزاندن برای بازیافت انرژی نیز می‌شود به این معنی که پلاستیک‌های سوزانده شده در نرخ کل بازیافت محاسبه می‌شود.
در اروپا، تنها 19 درصد از پلاستیک‌های ELV هر سال بازیافت می‌شوند، در حالی که 41 درصد برای انرژی سوزانده می‌شوند و 40 درصد به محل‌های دفن زباله می‌روند. هر ساله بیش از شش میلیون وسیله‌ی نقلیه در اروپا به پایان عمر خود می‌رسند و سالانه میلیون‌ها تن مواد با ارزش اقتصادی هدر می‌رود.
چالش در افزایش نرخ بازیافت
قوانین به روز شده ELV در اتحادیه اروپا، استفاده‌ی دوباره و استفاده‌ی کارآمد از منابع را تشویق می‌کند و تمام جنبه‌های چرخه عمر خودرو را پوشش می‌دهد. هدف پیش‌نویس دستورالعمل جدید اتحادیه اروپا برای ELV این است که 25 درصد پلاستیک مصرفی در خودروهای جدید بازیافتی باشد و حداقل 25 درصد آن باید از ELVها تهیه شود (به این معنی که حدود 6 درصد کل پلاستیک مصرفی باید “حلقه بسته و چرخشی” باشد).
اکثر پلاستیک‌های بازیافتی در وسایل نقلیه در حال حاضر از بازیافت مکانیکی به دست می‌آیند و تقریباً 80 درصد آن از زباله‌های پسا صنعتی حاصل می‌شود که همگن‌تر و بازیافت آن آسان‌تر است. در مقابل، پلاستیک پس از مصرف به دلیل چالش‌هایی که در جمع‌آوری، جداسازی، دسته‌بندی و کنترل کیفیت دارد، به مراتب کم‌تر بازیافت می‌شود.
انواع پلاستیک‌ها که هر کدام به دلیل ویژگی‌های منحصر به فرد خود انتخاب شده اند، به زیبایی خودرو، عملکرد و کارایی سوخت کمک می‌کنند. بسپارهای مختلفی برای اجزای مختلف خودرو، مانند داشبورد، لامپ، روکش صندلی و اسفنج استفاده می‌شود.
بازیافت پلاستیک ELV دو چالش اصلی را به همراه دارد:
1. وسایل نقلیه حاوی ترکیب پیچیده ای از بسپارها و اجزای چند ماده ای هستند.
2. هنگامی که ELVها اسقاط و خرد می‌شوند، پلاستیک‌هایی که در ابتدا جدا نشده بودند مخلوط می‌شوند و هزینه جداسازی را پیچیده‌تر می‌کنند و افزایش می‌دهند.
در نتیجه، تنها بخش کوچکی از پلاستیک بازیافتی در وسایل نقلیه جدید از ELVها سرچشمه می‌گیرد و دستیابی به هدف 6 درصد پلاستیک‌های حلقه بسته را چالش برانگیز می‌کند.
پتانسیل فناوری‌های نوظهور
برخی از بسپارها مانند پلی‌اتیلن ترفتالات (PET) با بازیافت مکانیکی سازگارتر هستند، در حالی که برخی دیگر نیاز به بازیافت شیمیایی دارند. پلی‌پروپیلن (PP)، که بزرگترین جزء پلاستیکی در وسایل نقلیه است، در حال حاضر مشمول استانداردهای بازیافت بالاتری است.
تمرکز بر بسپارهای سبک و مدیریت پایدار از طریق روش‌های نوآورانه، مانند مرتب‌سازی، انحلال/رسوب، رانشگری، تجزیه در اثر حرارت و یاریگر و بهبود پلاستیک، می‌تواند نرخ بازیافت را به میزان قابل توجهی بیافزاید.
رویکردهای جدید این پتانسیل را دارند که میزان بازیافت پلاستیک ELV سالانه را از 3 درصد به 50 درصد افزایش دهند و سهم پلاستیک‌های ارسال شده برای سوزاندن یا دفن را بکاهند.
بازیافت موادی مانند پلی‌یورتان (PUR) و اجزای چند ماده ای در صندلی‌ها و لاستیک‌ها هنوز در مرحله آزمایشی است و نیاز به پژوهش بیشتر دارد.
همکاری صنعت
برای افزایش محتوای حلقه بسته و پلاستیک بازیافتی در وسایل نقلیه جدید، تعامل با سازندگان خودرو (OEM) بسیار مهم است. دبا پذیرفتن مسئولیت تولیدکننده، OEMها انگیزه پیدا می‌کنند تا با تامین کنندگان و بازیافت کنندگان همکاری کنند تا هر دو کیفیت و کمیت مواد بازیافتی را افزایش دهند و به بستن حلقه نزدیک تر شوند. ذی‌نفعان صنعت می‌توانند تخصص خود را به اشتراک بگذارند، در فناوری‌های حیاتی سرمایه‌گذاری کنند و توافق‌نامه‌هایی را برای ایجاد تغییرات در مقیاس بزرگ ایجاد کنند.
بهبود جداسازی و مرتب‌سازی با هدف افزایش کل زنجیره ارزش بازیافت پلاستیک ELV، گامی مهم در جمع‌آوری پلاستیک‌های ELV مورد نیاز برای رسیدن به اهداف اتحادیه اروپا و درک ارزش بسیاری از بسپارهای موجود در وسایل نقلیه برمی دارد.
