اختصاصی بسپار/گفت و گو با دکتر هادی مقصودی، مدیرعامل رایان پودر: تولید سیلیس رسوبی با فناوری بومی در کشور

بسپار/ایران پلیمر گفت و گو با دکتر مقصودی با بازگویی بخشی از سوابق تحصیلی وی آغاز شد: پس از اتمام دوره کارشناسی‌ام در دانشگاه صنعتی شریف در رشته مهندسی و علم مواد، موفق به دریافت بورسیه دکترای دانشگاه کالیفرنیا ریورساید شدم. پس از بازگشت به ایران، متوجه شدم که در زمینه تولید مواد شیمیایی، فرصت‌های بسیاری وجود دارد. به دلیل علاقه‌ام به عنصر سیلیسیم (Silicon) در دوران تحصیل، دریافتم که سیلیس رسوبی (Precipitated Silica) در صنعت کاربردهای گسترده‌ای دارد. با توجه به منابع غنی سیلیس در کشور، تصمیم گرفتم دانش خود را در این زمینه به کار ببرم و با اشتیاق به کارآفرینی، شرکت رایان پودر را با هدف بومی‌سازی سیلیس رسوبی و محصولات مرتبط تأسیس کردم.

بسپار- چرا تولید سیلیس رسوبی را به‌عنوان حوزه اصلی فعالیت انتخاب کردید؟
دکتر مقصودی: سیلیس رسوبی نوعی ماده شیمیایی سنتتیک (synthetic) است که در صنایع مختلفی از تایر تا خمیردندان کاربرد حیاتی دارد. در سال 1402، بیش ۷ هزار تن از این محصولات با کد تعرفه 28112200 به ارزش حدود ۲۵ میلیون دلار به کشور واردات شده است (طبق آمار اتاق بازرگانی ایران). خوشبختانه مواد اولیه لازم برای تولید این محصولات، شامل آب شیشه (Water Glass) و سولفوریک اسید، به وفور در کشور ما موجود است. ما تنها به فناوری تولید این مواد در کشور نیاز داشتیم که با استفاده از دانش مهندسی مواد خود که در آمریکا کسب کرده‌ام، تصمیم به بومی‌سازی این تکنولوژی گرفتم.

در حال حاضر، ما علاوه بر تولید گریدهای مختلف سیلیس رسوبی، به تولید سیلیکات آلومینیوم رسوبی و زئولیت سنتتیک نیز مشغول هستیم. این محصولات در صنایع گوناگونی مانند پلیمر، رنگ، خوراک دام و طیور، و محصولات آرایشی و بهداشتی کاربرد گسترده‌ای دارند. از جمله کاربردهای این مواد می‌توان به استفاده به عنوان مات‌کننده، قوام‌دهنده، غلظت دهنده، آنتی بلاکینگ، آنتی کیکینگ، مکمل تیتان، بوگیر و رطوبت‌گیر اشاره نمود. این ویژگی‌ها باعث می‌شود محصولات ما در بهبود کیفیت و کارایی فرآیندها و محصولات نهایی در این صنایع نقش مهمی ایفا کنند.

بسپار- سیلیس رسوبی چه ویژگی‌هایی دارد؟
دکتر مقصودی: سیلیس رسوبی با توجه به ویژگی‌های متنوع خود، در صنایع و کاربردهای تجاری مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرد. شرکت اوانیک، یکی از پیشروان تولید سیلیس رسوبی در جهان، بیش از 50 گرید مختلف از این ماده را ارائه می‌دهد. این ماده به دلیل قابلیت تغییر و بهینه‌سازی ویژگی‌هایش در فرآیند تولید، می‌تواند به‌طور خاص برای نیازهای هر صنعت یا کاربرد خاص طراحی شود.
ویژگی‌های مهم سیلیس رسوبی شامل سطح ویژه، توزیع اندازه ذرات، خلل و فرج، سختی، جذب روغن، میزان اسیدی یا بازی، ضریب شکست نور و هدایت الکتریکی و گرمایی است. به عنوان مثال، در کاربردهایی مانند آنتی بلاکینگ برای فیلم‌های پلیمری، سطح ویژه بالا و جذب روغن پایین مورد نیاز است. در مقابل، برای غلظت دهندگی محصولات آرایشی و بهداشتی، سطح ویژه پایین و جذب روغن بالا مطلوب است. با توانایی تولید انواع سیلیس رسوبی با ویژگی‌های متنوع، می‌توان به نیازهای مختلف صنایع پاسخ داد.

بسپار- فرآیند تولید این ماده چگونه است و چه فناوری‌هایی در آن به‌کار می‌رود؟
دکتر مقصودی: به‌طور خلاصه، سیلیس رسوبی از خنثی‌سازی سیلیکات سدیم (آب شیشه) با یک اسید، معمولاً سولفوریک اسید، ایجاد شده و سپس طی چند مرحله آبگیری، شستشو و خشک می شود تا به یک محصول پودری سفید رنگ تبدیل شود. در این فرآیند، شرایط خنثی‌سازی شامل دما، فشار، pH و پارامترهای دیگر باید به‌گونه‌ای تنظیم شوند که ویژگی‌های مورد نظر از جمله سطح ویژه و توزیع اندازه ذرات قابل کنترل باشد. این دانش از طریق سال‌ها تحقیق و توسعه در شرکت ما به‌دست آمده است. همچنین، دستگاه‌های لازم برای تبدیل این مواد شیمیایی از حالت سوسپانسیون به محصول پودری با خلاقیت‌های مهندسی در خط تولید ما ساخته شده‌اند. دستگاه‌های اصلی مورد نیاز برای تولید این محصول در ایران توسط مهندسان داخلی طراحی و ساخته شده‌اند.

بسپار- کنترل کیفیت در تولید سیلیس رسوبی چه اهمیتی دارد و شرکت شما چگونه این کنترل را انجام می‌دهد؟
دکتر مقصودی: از آنجا که سیلیس رسوبی به‌عنوان افزودنی در محصول نهایی در مقادیر کم ولی با اثردهی بالا استفاده می‌شود، پایداری ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی این ماده از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این ویژگی‌ها با استفاده از دستگاه‌های اندازه‌گیری پیشرفته بررسی می‌شوند.
ما با شرکت‌ها و مؤسسات مختلفی در ایران که این آزمون‌ها را با دستگاه‌های به‌روز دنیا انجام می‌دهند، همکاری داریم. در این شرکت، تمامی آزمون‌های سطح ویژه، اندازه و حجم حفرات و توزیع اندازه ذرات به طور مستمر اندازه‌گیری می‌شوند و برخی آزمون‌های ساده‌تر مانند جذب روغن، رطوبت و چگالی نیز در آزمایشگاه کنترل کیفیت شرکت با بهره گیری از استاندارهای بین المللی بررسی می شوند.

بسپار- عمده مشتریان شما در کدام صنایع فعال هستند و بازار هدف شما بیشتر داخلی است یا صادراتی؟
دکتر مقصودی: سیلیس رسوبی به عنوان یکی از مواد اولیه مهم در صنعت، به ویژه در تولید تایر، نقش برجسته‌ای ایفا می‌کند. علاوه بر صنعت تایر، کاربردهای گسترده‌ای در حوزه‌های پلیمر، رنگ و رزین، محصولات آرایشی و بهداشتی، داروسازی و حتی خوراک دام و طیور دارد. یکی از چالش‌های مرتبط با سیلیس رسوبی، وزن مخصوص پایین آن است که موجب افزایش هزینه‌های حمل و نقل می‌شود. این مسئله سبب شده تا تمرکز اصلی ما بر بازار داخلی باشد تا بتوانیم به طور مؤثر هزینه‌ها را مدیریت کنیم. با این حال، در راستای توسعه بازار و افزایش ظرفیت فروش، به بازارهای اطراف نیز توجه ویژه‌ای داریم تا بتوانیم فرصت‌های جدیدی را شناسایی و بهره‌برداری کنیم..

بسپار- شرکت رایان پودر پیشرو چه مزیت‌های رقابتی نسبت به دیگر تولیدکنندگان این ماده دارد؟
دکتر مقصودی: در دنیای کسب ‌وکار امروز، توانایی حفظ و تقویت مزیت‌های رقابتی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. یکی از عوامل کلیدی موفقیت ما، عمل‌گرایی و توانایی در مواجهه با چالش‌های متعدد است. ما با تمرکز بر پایداری کیفیت محصولات و خدمات خود، توانسته‌ایم تولید انبوه را به شکلی کارآمد و مقرون‌به‌صرفه انجام دهیم. همکاری با سازندگان دستگاه های داخلی و بهره‌گیری از دانش بومی، نقش مهمی در کاهش هزینه‌ها و افزایش بهره‌وری داشته است. این رویکرد جامع و متعهدانه به ما امکان داده تا در مسیر رشد و توسعه پایدار گام برداریم و جایگاه خود را در بازار حفظ کنیم.

بسپار- آیا برای توسعه بازارهای صادراتی یا جذب مشتریان خارجی برنامه خاصی دارید؟
دکتر مقصودی: در حال حاضر، تمرکز اصلی ما بر روی بهبود کیفیت محصولات و خدمات جهت جلب رضایت مشتریان داخلی و تثبیت جایگاه خود در بازار داخلی است. با این حال، با توجه به ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های موجود در شرکت، برنامه‌ریزی‌های لازم برای ورود به بازارهای بین‌المللی نیز در دستور کار قرار دارد. در این راستا، کشورهای حوزه خلیج فارس به عنوان بازارهای هدف اولیه در نظر گرفته شده‌اند. امیدواریم با تلاش‌های مستمر و بهبود فرآیندهای تولید و عرضه، به زودی توانایی صادرات محصولات خود را نیز پیدا کنیم و در این بازارها حضور موفقی داشته باشیم.

بسپار- تحریم‌ها، تخصیص ارز، نوسانات قیمت مواد اولیه و… چه اثراتی بر روی فعالیت اقتصادی شما دارند؟
دکتر مقصودی: در شرایط کنونی اقتصادی کشور، ما با تکیه بر استفاده از مواد اولیه و تجهیزات داخلی، توانسته‌ایم تا حد زیادی از تأثیرات منفی مشکلات اقتصادی مصون بمانیم. در زمینه فروش نیز، با تمرکز بر تولید محصولات با کیفیت و پایدار، موفق شده‌ایم چالش‌های مربوط به تأمین برخی مواد اولیه وارداتی مورد نیاز صنعت را مدیریت کنیم. این امر با همکاری تولیدکنندگانی که با اعتماد و حسن نیت، فرصت رشد را برای ما فراهم کردند، محقق شده است. تلاش ما همواره بر این بوده است که با حفظ استانداردهای بالا و ارائه خدمات مناسب، پاسخگوی اعتماد این شرکای تجاری باشیم.

بسپار- آیا شرکت شما واحد R&D دارد؟ اگر بله، چه پروژه‌های نوآورانه‌ای در آن در حال اجراست؟

(ادامه دارد …)

متن کامل این گفت و گو را در شماره 271 ماهنامه بسپار که در نیمه اردیبهشت ماه 1403 منتشر شده است، می خوانید.

در صورت تمایل به دریافت نسخه نمونه رایگان و یا دریافت اشتراک با شماره های ۰۲۱۷۷۵۲۳۵۵۳ و ۰۲۱۷۷۵۳۳۱۵۸ داخلی ۳ سرکار خانم ارشاد تماس بگیرید. نسخه الکترونیک این شماره از طریق طاقچه  و  فیدیبو  قابل دسترسی است.