کرونا، نگاهی به خسارات اقتصادی شیوع یک ویروس

بسپار/ ایران پلیمر دویچه وله در گزارشی می نویسد، در صورت ادامه وضعیت اضطراری ناشی از شیوع ویروس کرونا احتمال کاهش نرخ رشد اقتصادی چین به میزان یک درصد وجود دارد. دشواری‌های اقتصادی چین می‌تواند تاثیری مخرب بر اقتصاد آلمان و دیگر کشورهای جهان داشته باشد.
کشورهایی که ساختار اقتصادی‌شان وابسته به صادارت است، در اثر شیوع ویروس کرونا آسیب بیشتری می‌بینند. این امر تنها به اقتصاد چین محدود نمی‌شود. کشورهایی همچون آلمان نیز در اثر کاهش نرخ رشد اقتصادی چین و از نفس افتادن داد و ستد بازرگانی و اقتصادی با آن کشور با مشکلات حاد اقتصادی روبه‌رو خواهند شد.

سایت خبری “تاگس‌اشپیگل” وابسته به شبکه یک تلویزیون آلمان روز پنجشنبه ۱۰ بهمن (۳۰ ژانویه) با انتشار گزارشی به پیامدهای اقتصادی ناشی از شیوع ویروس کرونا پرداخته است.

پیامدهای اقتصادی تداوم وضعیت اضطراری ناشی از شیوع این بیماری را می‌توان بر اساس تجربه ۱۷ سال پیش برآورد کرد. در آن هنگام شیوع بیماری تنفسی سارس (SARS) اقتصاد چین را به بحران کشاند و بر کل اقتصاد جهان تاثیر نهاد. تجارت کمتر، کاهش شدید شمار مسافران به چین و از چین به دیگر کشورها و کاهش شدید بهای سهام از جمله پیامدهای شیوع ویروس سارس در در هنگ‌کنگ در سال‌های ۲۰۰۲ و ۲۰۰۳ بود.

تاثیرات اقتصادی ویروس کرونا می‌تواند به مراتب شدیدتر از آن چیزی باشد که ویروس سارس باعث شده بود. در زمانی که شیوع ویروس سارس در هنگ‌کنگ بحران‌ساز شده بود، سهم چین در اقتصاد جهان حدود پنج درصد بود. حال آنکه امروز، سهم چین در اقتصاد جهان به بیش از ۱۶ درصد رسیده است.

از این رو، تحلیلگران اقتصادی بر این باورند که یک سرفه مختصر چین برای بیمار کردن اقتصاد کل جهان کفایت می‌کند.

تاثیرات کرونا

اقتصاد چین در سه‌ماهه نخست سال جاری از ثبات بیشتری برخوردار بود. توافق اولیه تجاری بین آمریکا و چین از جمله عوامل موثر در تثبیت وضعیت اقتصادی این کشور به شمار می‌آمد. پس از کاهش کم‌سابقه نرخ رشد اقتصادی چین در سه‌ماهه آخر سال گذشته میلادی، امید به بهبود وضعیت اقتصادی این کشور می‌رفت.

لازم به یادآوری است که نرخ رشد اقتصادی چین در سه‌ماهه آخر سال گذشته به شش درصد رسیده بود و چنین امری ظرف سه دهه گذشته بی سابقه بوده است.

مرکز اصلی شیوع بیماری کرونا شهر ووهان است . ووهان از منظر نقل و انتقال کالا از اهمیت بسیاری برخوردار است. بسیاری از شرکت‌های بزرگ جهان و از جمله شرکت‌های آلمانی بوش و وباستو از جمله در این شهر شعبه دارند. شعباتی که برای حمل کالا برای این شرکت‌ها نقش مهمی ایفا می‌کنند.

اکنون این شرکت‌ها ناگزیر به تغییر مسیر حمل و نقل کالاهای خود شده‌اند. در دوره شیوع بیماری سارس، نرخ رشد اقتصادی چین حدود یک درصد کاهش یافت.

بر اساس ارزیابی تحلیگران مسائل اقتصادی این بار نیز، ویروس کرونا می‌تواند باعث کاهش نرخ رشد اقتصادی چین بین نیم تا یک و نیم درصد گردد.

مهار ویروس سارس در چین هفت ماه طول کشید. هرگاه کنترل ویروس کرونا نیز چنین زمان‌بر باشد، می‌شود حدس زد که پیامدهای اقتصادی ناشی از آن گسترده‌تر از بحران ناشی از سارس گردد.

در این بین، شمار قربانیان شیوع بیماری کرونا بار دیگر افزایش یافته و بر أساس خبری که از سوی خبرگزاری رویتز منتشر شده، به ۱۷۰ نفر رسیده است. در همین رابطه بهای سهام پان‌اروپایی استاکس ۶۰۰ حدود یک درصد کاهش یافته و احتمال کاهش بیشتر بهای سهام در بازارهای جهانی منتفی نیست. به عنوان نمونه شاخص انرژی در بازار سهام لندن کاهشی بیش از دو درصد را نشان می‌دهد.

بی بی سی هم در این خصوص گزارشی منتشر کرده و می نویسد، در حالی که نگرانی از شیوع بیشتر ویروس کرونا ادامه دارد، تا کنون مرگ بیش از ۱۰۰ نفر در اثر ابتلا به این ویروس تایید شده است.

این نگرانی البته به همین جا خلاصه نمی‌شود؛ خسارت‌های اقتصادی فراگیر شدن بیشتر این ویروس نه فقط برای چین بلکه برای کشورهای دیگر و در کل اقتصاد جهانی بسیار حائز اهمیت است؛ البته در بعضی کشورها این خسارات بیشتر و در بعضی دیگر کمتر است.

البته رقم دقیقی از خسارات کنونی ظهور این ویروس در دست نیست.

شیوع کرونا پیامدهای مختلفی را در بر داشته است؛ از لغو تورهای مسافرتی و پروازها به چین و بسته شدن مراکز اقامتی نظیر هتلها و اماکن تفریحی در این کشور گرفته تا سقوط ارزش سهام در بازارهای بورس.

درآمد بعضی کشورهای دیگر هم از محل گردشگران چینی تحت‌الشعاع قرار گرفته است؛ به این مجموعه باید هزینه‌های درمانی و کنترل این ویروس را هم اضافه کرد.

شهر “ووهان” جایی بود که اولین مبتلایان به این ویروس در آن شناسایی شدند که پس از آن فعالیت‌های شهری و رفت و آمد به این شهر ممنوع شد.

این شهر ششمین شهر پرجمعیت چین است که جمعیت آن حدود ۱۱ میلیون نفر تخمین زده شده است.

بر اساس آمار دولت محلی ووهان، در سال گذشته میلادی حدود ۳۱۹ میلیون گردشگر (داخلی و خارجی) از این شهر دیدن کردند که درآمدی معادل ۳۵۷ میلیارد دلار نصیب چین کرد.

این شهر در سال ۲۰۱۸ میلادی ۲۲۴ میلیارد دلار درآمد داشت که معادل ۱/۶ درصد کل تولید ناخالص ملی چین بود.

آمار دولت محلی ووهان

ویروس کرونا و اعمال محدودیت برای ورود مسافران چینی، درآمد گردشگری بعضی کشورهای دیگر را هم تحت تاثیر قرار داده است؛ به عنوان مثال سالانه یک میلیون و ۴۰۰ هزار شهروند چینی برای تفریح به استرالیا می‌روند و درآمد استرالیا از این محل حدود ۱۲ میلیارد دلار تخمین زده شده است که حالا متاثر از شیوع ویروس کرونا شده است.

بیش از ۵۰ پرواز بین‌المللی از ۲۰ کشور مختلف بطور هفتگی مسافران را به شهر ووهان چین می‌بردند که حالا این پروازها لغو شده است.

دولت هنگ‌کنگ هم فعالیت قطار سریع‌السیر به سرزمین اصلی را متوقف کرده و تعداد پروازهای متقابل بین هنگ‌کنگ و سرزمین اصلی به نصف کاهش پیدا کرده.

در اروپا هم بسیاری از تورهای مسافرتی سفرهای خود را به چین لغو شده است.

جمعیت بالای چین و توقف یا محدودیتهای تورهای مسافرتی از مبدا چین باعث شده هتل‌ها و مراکز اقامتی کشورهایی نظیر تایلند هم از خسارات این ویروس بی‌نصیب نمانند.

تعداد مسافران ورودی از چین به ایران و تاثیر احتمالی شیوع کرونا بر سفر به ایران مشخص نیست ولی از سال پیش دولت ایران برای افزایش جذب گردشگر به طور یکطرفه برای شهروندان چینی ویزای سفر به ایران برای ۱۵ روز را لغو کرد.

با افزایش تلفات انسانی، ارزش یوان چین در برابر ارزهای عمده از هفته پیش شروع به کاهش کرد؛ همزمان با افزایش نگرانی‌ها، تقاضا برای سبد دلار ، فرانک و ین بالا رفت.

چین بزرگترین واردکننده کالاهای صنعتی در جهان است و با افزایش نگرانی‌ها درباره کاهش احتمالی تقاضا توسط چین، قیمت نفت و مس در بازارهای جهانی شاهد افت بود.

بعضی کشورها محدودیت‌هایی را برای ورود کالاهای چینی مدنظر قرار داده‌اند؛ به عنوان مثال اندونزی که یکی از بزرگترین شرکای تجاری چین است برای جلوگیری از گسترش ویروس کرونا چنین اقدامی را در دست بررسی دارد.

بر اساس اعلام گمرک چین، ارزش کلی صادرات این کشور در ماه دسامبر در سال ۲۰۱۹ میلادی بالای ۲۳۸ میلیارد دلار تخمین زده شده است و کاهش و محدودیت صادرات تاثیرات قابل توجهی بر تولید ناخالص ملی این کشور بر جای خواهد گذاشت.

تحلیلگران اقتصادی معتقدند اتفاقات اخیر تاثیر به سزایی بر کاهش رشد اقتصادی چین و همچنین رشد اقتصادی جهان خواهد داشت هر چند میزان آن بستگی به ابعاد گسترش این ویروس خواهد داشت؛ صندوق بین‌المللی پول در پیش بینی اخیر خود رشد اقتصادی چین در سال ۲۰۲۰ میلادی را کاهش داد و به ۵/۸ درصد رساند.