اختصاصی بسپار/ مدیریت پسماند پزشکی در بحران شیوع ویروس کووید 19

گروه ترجمه و تولید محتوا در بسپار/ایران پلیمر تعریف و مروری بر پسماند پزشکی
1. پسماند پزشکی به چه معناست؟
در آیین‌‌نامه مدیریت پسماند پزشکی، پسماند پزشکی به پسماندهایی با عفونت، سمیت و دیگر خطرات ایجاد شده توسط موسسات پزشکی و بهداشتی در درمان پزشکی، پیشگیری، مراقبت‌‌های بهداشتی و دیگر فعالیت‌‌های مرتبط مستقیم یا غیرمستقیم اطلاق می‌‌شود. زباله‌‌های خانگی تولیدشده توسط بیماران عفونی یا بیماران مشکوک به عفونت تحت درمان توسط موسسات پزشکی و بهداشتی باید مدیریت و به عنوان پسماند پزشکی دفع شوند. علاوه‌‌براین، مدیریت پسماند عفونی مستقیم یا غیرمستقیم، پسماند سمی و دیگر پسماندهای خطرناک تولیدشده در خدمات فنی برای تنظیم خانواده، تحقیقات علمی پزشکی، آموزش، کالبدشکافی و دیگر فعالیت‌‌های مرتبط باید مطابق با این آیین‌‌نامه انجام شوند. مدیریت داروهای بیهوشی، روان‌‌گردان، رادیواکتیو، داروهای سمی و پسماند مربوطه دور ریخته شده توسط موسسات پزشکی و بهداشتی باید مطابق با قوانین ملی مربوطه، مقررات اجرایی، قوانین و معیارها انجام شود.

2. چه خطراتی توسط پسماند پزشکی ایجاد می‌‌شوند؟
1. پسماند عفونی، پسماندهای آسیب‌‌‌‌ها (pathological) و پسماند ابزارهای تیز پزشکی ممکن است منجر به بیماری‌‌های عفونی و حتی بیماری‌‌های عفونی همه‌‌گیر ازجمله هپاتیت B، هپاتیت C و ایدز شوند.
2. پسماند genotoxic (توانایی یک ماده برای آسیب رساندن به DNA را گویند) ممکن است باعث جهش ژن شوند که منجر به بیمارهای ‌‌ارثی می‌‌شوند.
3. پسماند دارویی و پسماند شیمیایی ممکن است منجر به مسمومیت دارویی و آسیب شیمیایی شوند.

3. پسماند پزشکی به چه‌‌ کسانی آسیب می‌‌رسانند؟
هرکسی که در تماس با پسماند پزشکی باشد که به‌‌طوربالقوه درمعرض تهدید قرار گیرد، ازجمله کارکنان و بازدیدکنندگان موسسات پزشکی تولیدکننده پسماند پزشکی، مردم در تماس مستقیم با پسماند پزشکی درطول مراقبت‌‌های بهداشتی در خانه، کارکنان جمع‌‌کننده، منتقل‌‌کننده و دفع‌‌کننده پسماند پزشکی، کارکنان ناظر بر پسماند پزشکی و درگیر در پیشگیری از همه‌‌گیری، جمعیت درمعرض به‌‌علت مدیریت ناکارآمد پسماند پزشکی و نیز جمعیت درمعرض مواد سمی و مضر تولیدشده توسط عملیات‌‌های حرارتی پسماند پزشکی، هستند.

4. چگونه پسماند پزشکی را دسته‌‌بندی کنیم؟
برطبق فهرست طبقه‌‌بندی شده پسماند پزشکی، پسماند پزشکی می‌‌تواند به پنج دسته تقسیم شود: پسماند عفونی، پسماند آسیب‌‌، پسماند تیز، پسماند دارویی و پسماند شیمیایی. جدول 1 انواع پسماند پزشکی را توصیف می‌‌کند.

5. الزامات سازمان بهداشت جهانی (WHO) برای مدیریت پسماند پزشکی چیست؟
در سال 1998، سازمان بهداشت جهانی (WHO) گزارشی شامل الزاماتی برای مدیریت پسماند پزشکی از نظر قوانین ملی و برنامه‌‌های اقدام مدیریت، مدیریت داخلی موسسات پزشکی، اقدامات کاهش پسماند پزشکی، جمع‌‌آوری، دسته‌‌بندی، بسته‌‌بندی، حمل‌‌ونقل، انجام عملیات و دفع پسماند پزشکی، فعالیت‌‌های ترجیحی موردحمایت و راهبردهای توسعه را ارایه داد. هم‌‌چنین این گزارش اشاره می‌‌کند که روش‌‌های ایمن و قابل‌‌اطمینان دفع پسماند پزشکی از حداکثر اهمیت برخوردار هستند- مدیریت موثر و دفع پسماند پزشکی به‌‌طور عینی نیازمند همکاری و هماهنگی کل جامعه است. ایجاد یک مجموعه کامل از قوانین و مقررات، انجام آموزش کارکنان و افزایش آگاهی عمومی برای اجرای موفقیت‌‌آمیز مدیریت و دفع پسماند پزشکی، ضروری است.
در سال 2014، سازمان بهداشت جهانی یک نسخه اصلاح‌‌شده از مدیریت ایمن پسماند از فعالیت‌‌های مراقبت‌‌های بهداشتی فراهم کرد که راهنمایی برای مدیریت پسماند پزشکی تحت شرایط عادی و اضطراری را ارایه می‌‌دهد. در دسامبر سال 2014، سازمان بهداشت جهانی مجموعه‌‌ای از اسناد را در مورد ویروس ابولا منتشر کرد که راهنمایی‌‌هایی را در مورد درمان ساده و دفع پسماند پزشکی ارایه داد. در این میان، دفع پسماند پزشکی درطول حوادث طبیعی، اضطراری یا درگیری به شرح زیر است: هنگامی که منابع در دسترس نیستند، پسماند پزشکی می‌‌تواند توسط روش‌‌های حداقلی زیر دفع شود: دفن در حفره یا گودال در محل، سوزاندن در یک زباله‌‌سوز دو محفظه‌‌ای، بسته‌‌بندی پسماند تیز یا یک مقدار کمی از داروها و سپس دفن کردن در محل یا دفن کردن آن‌‌ها در یک منطقه خاص از خاکچال‌‌های شهری، سوزاندن در یک زباله‌‌سوز صنعتی دما بالا (به شرط داشتن یک وسیله ایمن برای حمل‌‌ونقل) و سترون کردن پسماند عفونی و پسماند تیز با یک سترون‌‌کننده کوچک فشار بالا. هم راهنمای موقت پیشگیری از عفونت و کنترل آن درطول مراقبت‌‌های بهداشتی برای موارد احتمالی یا تاییدشده از عفونت ویروس کرونا خاورمیانه (MERS-CoV)- تدوین شده توسط WHO در ژوئن سال 2015 و هم جلوگیری و کنترل عفونت درطول مراقبت‌‌های بهداشتی هنگامی که عفونت ویروس جدید کرونا (کووید-19) مشکوک است، منتشر شده توسط سازمان بهداشت جهانی در ژانویه 2020، اشاره کرده‌‌اند که پسماند پزشکی باید مطابق با روش‌‌های ایمن معمول مدیریت شوند.

برگردان: مهندس رویا پورشوشتر
[email protected]

(ادامه دارد …)

متن کامل این مقاله را در شماره ۲۲۴ ماهنامه بسپار که در نیمه خرداد ماه ۱۴۰۰ منتشر شده است بخوانید.

در صورت تمایل به دریافت نسخه نمونه رایگان و یا دریافت اشتراک با شماره های ۰۲۱۷۷۵۲۳۵۵۳ و ۰۲۱۷۷۵۳۳۱۵۸ داخلی ۳ سرکار خانم ارشاد تماس بگیرید. نسخه الکترونیک این شماره از طریق طاقچه  و  فیدیبو  قابل دسترسی است.