اختصاصی بسپار/ گفت و گو با عفت صدیقی، مدیر تحقیق و توسعه و کنترل کیفیت اتصال بسپار: آینده لوله های پلیمری

بسپار/ ایران پلیمر گروه اتصال بسپار در سال 1378 تأسيس وفعالیت خود را در زمینه توليد لوله و اتصالات پلی اتیلن و از سال 1379تولید لوله و اتصالات پلی پروپیلن را در شهر صنعتی كاوه واقع در ساوه آغاز كرد. فعاليت های این شرکت چنانکه خود می گوید بر نوآوری، توسعه و توليد اجزای شبكه های آبرسانی بهداشتی پليمری متمركز است. گروه اتصال بسپار دارای اولين واحد تحقيق و توسعه در صنعت لوله و اتصالات پلی پروپيلن و پلی اتيلن بوده و سرمايه گذاری فراوان و پيوسته شركت بر روی تحقيق و توسعه، خلق محصولات جديد منطبق با نياز مصرف كنندگان را تضمين می كند.
گفت و گوی ما با مدیر تحقیق و توسعه اتصال بسپار به شرح زیر انجام شد. وی به مدت 18 سال همکار این مجموعه بوده است:

بسپار- شرکت اتصال بسپار به طور ویژه لوله های PP و PE تولید می کند، یک و چند لایه. بفرمایید در حال حاضر روی تولید چه محصولاتی بیشتر متمرکز هستید؟ با چند خط تولید و چه ظرفیتی؟
صدیقی: ما ابتدا در زمینه لوله های پلی اتیلن فعالیت خود را آغاز کردیم و سال 1379 لوله های تک لایه پلی پروپیلن را در درست تولید قرار دادیم. تا سال گذشته تمرکز ما بر روی تولید لوله های تک لایه پلی پروپیلن بود و بیشترین ظرفیت تولید ما نیز طبیعتا در همین شاخه است.
پس از مشکلاتی که با نظام مهندسی داشتیم که می گفتند نباید لوله های پلی پروپیلن را برای آب داغ استفاده کرد، ما به این فکر افتادیم که جایگزینی برای رفع این مشکل داشته باشیم. ما حدود سه سال در حال تحقیق و توسعه بودیم که چه لوله ای را جایگزین کنیم. ابتدا به ساکن بر روی لوله های چند لایه تحقیق کردیم، به این فکر بودیم که با خرید و تجهیز ماشین آلات تولید لوله های چند لایه را آغاز کنیم. اما طبق بررسی هایی که صورت گرفت به این نتیجه رسیدیم که این دسته از لوله ها دارای مشکلات ذیل می باشند:
1-به دلیل وجود آلومینیوم در لایه ی میانی، امکان recycling وجود ندارد و امکان جداسازی قسمت آلومینیومی از لوله امکان پذیر نیست لذا برای محیط زیست مخرب است.
2- این لوله ها ضربه پذیری هستند به طوریکه که در حین نصب و اجرا بدلیل ضربه پذیری بالا ، امکان ترک و نشتی در آن وجود دارد.
3- انعطاف پذیری بیش از حد این لوله ها و شکنندگی در اثر خمش هم یکی دیگر از مشکلاتی بود که منجر به شکستن لاله آلمینیومی و در نهایت نشتی آن می شد.
4- نشتی اتصالات لوله های چند لایه در اثر انبساط و انقباض در اثر عبور آب سرد و گرم در لایه آلمینیومی در مناطق سردسیر هم از جمله مشکلات دیگر این نوع از لوله ها بود.
تمامی این موارد دلایلی بود که ما لوله های چند لایه را در بحث تولید کنار گذاشتیم.
به سمت لوله های سه لایه پیش رفتیم که دو لایه پلی پروپیلن و لایه میانی الیاف شیشه داشتند یا همان لوله های کامپوزیتی به جهت استفاده از الیاف شیشه امکان بازیافت وجود ندارد و مشکلات زیست محیطی ایجاد می کند. همینطور اهمیت به محیط زیست، دست از تولید این لوله ها هم کشیدیم.
پس از آن تمرکز خود را بر روی لوله های PEX بود. این لوله ها هم به صورت تک لایه امکان تولید دارند و هم چند لایه. طبق بررسی های صورت گرفته این لوله ها دارای مشکلات ذیل بودند:
1-تامین مواد اولیه PEX اولین مشکلی بود که با آن مواجه شدیم چرا که پتروشیمی های داخل مواد اولیه آن را در دست تولید ندارند و مواد آن وارداتی هستند.
2- این مواد دارای تاریخ انقضای بوده و بعد از منقضی شدن خواص خود را ازدست می دهند.
3-مقاوم نبودن در برابر uv
4- وجود سیلان در برخی انواع pex ها که بر روی بهداشت و سلامت آب تاثیر گذار می باشد.
پس نهایتا به سمت تولید لوله های PE-RT حرکت کردیم.

لوله های PERT(Polyethlene Of Raised Temperature Resistance) (پلی اتیلن مقاوم در دمای بالا) از جمله پیشرفت های نوین در صنعت لوله کشی و تاسیسات ساختمانی به شمار می روندکه با ویژگی هایی چون مقاومت بالا در برابر دما، فشار، انعطاف پذیری ، طول عمر بالا و رعایت موارد بهداشتب به تدریج جایگزین لوله های فلزی و دیگر انواع لوله ها در بسیاری از کاربردهای صنعتی و ساختمانی شده اند.

مواد PERT یا پلی اتیلن مقاوم در دمای بالا یک ترموپلاستیک با خواص مهندسی است که استحکام بسیار خوبی دارد .ما بر این باوریم که هیچ پلی اتیلن دیگری بدون داشتن شبکه اتصال عرضی نمی تواند مانند PERT عملکرد مناسبی در لوله های آب گرم داشته باشد. مواد PERT استحکام هیدرواستاتیکی و فرآیند پذیری بهتری نست به سایر مواد پلیمری ارائه می کند. این محصول در اواسط دهه 90 توسط شرکت بزرگ آمریکایی DOW Chemical تولید شد.در دنیا 5 شرکت بزرگ در زمینه تولید این مواد فعالیت دارند که عبارتند از DOW Chemical, LG,R Chem و هیوندای یک شرکت ایرانی به نام شرکت کرانگین. شرکت کرانگین موفق به دریافت گواهینامه فنی از مرکز تحقیقات راه مسکن و شهر سازی شده است.
توسط پنج تا شش شرکت در دنیا سالیانه 600 هزار تن مواد PERT تولید می شود که حدود 180هزار تن از آن جهت تولید لوله های PERT استفاده می شود و با توجه به مشگلاتی که لوله های مولتی لایر و لوله های PEX دارند در آینده تولید لوله ها به سمت تولید انواع اواه های PERT پیش می رود.
این مواد وارداتی نیستند و توسط شرکت کرانگین که اولین و تنهاترین تولیدکننده مواد PERT در ایران هستند تامین می شود. لازم به ذکر است این مواد قابلیت آمیزه سازی ندارند چون در آن صورت خواص خودشان را از دست می دهند فقط از مواد کمک فرآیند جهت بهبود فرآیند پذیری استفاده می شود.

لوله های PERT به واسطه جرم مولکولی بالا دارای خواص مناسبی هستند که مزایا و برتری های لوله های PERT عبارتند از:
– مقاومت دمایی بالا تا 110 درجه سانتیگراد به طوریکه مشکلات لوله های PP را مرتفع کرده است.
– مقاومت در برابر فشار بالا تا 20 بار
– مقاومت در برابر رشد جلبک
– مقاومت در برابر کلر داخل آب
– عدم استفاده ار مواد شیمیایی و یا افزدنی
– تولید بدون نیاز به کراسلینک
– نداشتن سیلان در این لوله ها و اینکه هیچ نوع migration (مهاجرتی ) در این محصول اتفاق نمی افتد لذا کاملا بهداشتی می باشد
– بدون بو و مزه
– 100 درصد قابل بازیافت و دوستدار محیط زیست
– مقاومت در برابر عبور اکسیژن(OTR) : OTR این محصل نسبت به PP,PEX و پلی اتیلن معمولی کمتر استبه عبارتی میزان انتقال اکسیژن کمتری داردکه این انتقال کمتر منجر به پایداری محصول در برابر اکسیداسیون شده و نهایتا محصولی بهداشتی است.
– نداشتن مشکلات لوله های پنج لایه، سه لایه و PEX
باتوجه به مزایا و ویژگیهای ذکر شده این لوله ها دارای کاربردهای زیادی هستند که عبارتند از:
– سیستم های گرمایش از کف(UFH)
– سیستم لوله کشی رادیاتور
– سیستم های آبرسانی سرد و گرم
– سیستم های ذوب برف
– سیستم های اطفائ حریق
– اسپاها و استخرها
لازم به ذکر است این لوله ها دو نوع هستند TYPE I و TYPE II که تفاوت هایی در ساختار و خواص آنها وجود دارد که PERT نوع دو بدلیل ساختار پیچیده تر و مقاومت بالاتر برای تاسیسات گرمایشی و کاربردهای صنعتی مناسب تر است.لذا اتصال بسپار به عنوان اولین و تنها تولید کننده در ایران، در سال 1402 از پلیمر PERT TYPE II جهت تولید لوله های تک لایه PERT استفاده کرده است.
همچنین موفق به دریافت گواهینامه فنی از مرکز تحقیقات راه مسکن و شهرداری را برای این لوله ها شده ایم.

بسپار- روند جهانی تولید لوله های پلیمری به واسطه مسایل مربوط به اقتصاد چرخشی (بازیافت) به چه سمتی است؟ ما در ایران در کجای راه هستیم؟

(ادامه دارد …)

متن کامل این گفت و گو را در شماره 268 ماهنامه بسپار که در نیمه یهمن ماه 1403 منتشر شده است، می خوانید.

در صورت تمایل به دریافت نسخه نمونه رایگان و یا دریافت اشتراک با شماره های ۰۲۱۷۷۵۲۳۵۵۳ و ۰۲۱۷۷۵۳۳۱۵۸ داخلی ۳ سرکار خانم ارشاد تماس بگیرید. نسخه الکترونیک این شماره از طریق طاقچه  و  فیدیبو  قابل دسترسی است.