بازار جهانی پوشش های صنعتی: پیش بینی وضعیت فروش تا سال 2020

برگردان: مهندس فاطمه ایرانی
دانشجوی دکترای مهندسی رنگ، مؤسسه پژوهشی علوم و فناوری رنگ و پوشش
بسپار- تغییر و تحولات اقتصاد جهانی، به ویژه در سال¬های اخیر، بر روند تولید و فروش انواع مواد و محصولات اثرگذار بوده است. در این میان، پوشش¬های سطح نیز از این قاعده مستثنی نبوده¬اند. رکود اقتصادی و محدودیت¬های ناشی از آن بازار انواع پوشش¬های صنعتی را در بخش¬های مختلف جهان تحت تأثیر قرار داده است. انجمن تحقیقات پوشرنگ (The Paint Research Association: PRA) در سال 2012 گزارشی مبنی بر مطالعات بازار پوشش¬های صنعتی منتشر کرد. این گزارش آمار فروش انواع پوشش¬های صنعتی از سال 2006 تا 2010 را ارائه کرده و همچنین بازار جهانی این محصولات را تا سال 2020 پیش¬بینی می¬کند. نتایج موجود بر مبنای مصاحبه با تولیدکنندگان، مصرف¬کنندگان و سایر زیرگروه¬های اثرگذار بر صنعت پوشش و پوشرنگ تنظیم شده است. گزارش به طور کلی شامل سه بخش پوشش¬های حوزه حمل و نقل، پوشش¬های زیربنایی و ساختمان و سایر پوشش¬ها است. خلاصه¬ای از نتایج این تحقیقات در متن حاضر بیان خواهد شد.
1- پوشش¬های حوزه حمل و نقل
این دسته از پوشش¬های صنعتی شامل مواردی است که بر روی انواع وسایل نقلیه اعم از زمینی، هوایی و دریایی قابل اعمال و استفاده است. هر گروه از این پوشش¬ها با ویژگی¬های مورد نظر بازار خاص خود را دارند. در این بخش نتایج مربوط به مطالعه بازار جهانی پوشش¬های مورد استفاده در وسایل نقلیه بیان می-شود.
1-1- پوشش¬های خودرویی
از یک دیدگاه می¬توان پوشش¬های مورد استفاده در صنعت خودرو را به دو دسته پوشش¬های مورد استفاده در کارخانجات خودروسازی (OEM) و پوشش¬های تعمیراتی تقسیم¬ نمود.
رونق بازار انواع پوشش¬های خودرویی به میزان قابل توجهی وابسته به میزان تولید خودرو است. رکود اقتصادی موجب کاهش 6/4 درصدی تولید جهانی خودرو در سال 2008 و 12 درصدی در سال 2009 شد. به این ترتیب میزان تولید خودرو به 8/53 میلیون دستگاه در سال رسید. گسترش فعالیت شرکت-های خودروسازی چینی آمار تولید خودرو را در سال 2010 به شکل چشمگیری افزایش داد. با پیشی گرفتن چین از کشورهای ژاپن و ایالات متحده و تبدیل شدن آن به بزرگ¬ترین تولیدکننده خودرو در جهان، میزان تولید با 25 درصد رشد به 72 میلیون دستگاه در سال 2010 رسید. منطقه آسیا-اقیانوسیه، شامل کشورهای جنوب آسیا و استرالیا، با 45 درصد تولید بیش¬ترین سهم را در تولید خودرو داشته¬اند. پس از آن، کشورهای اروپای غربی (25 درصد) و آمریکای شمالی (15 درصد) بیش¬ترین تعداد خودرو را در جهان تولید کرده¬اند. میزان رقابت در صنایع خودروسازی رو به افزایش است. در سال 1995 تنها 9 گروه خودروسازی بزرگ و تأثیرگذار در جهان وجود داشتند که 80 درصد این محصولات را به بازار عرضه می¬کردند. این میزان تا 10 سال بعد بدون تغییر باقی ماند. اما در فاصله سال¬های 2005 تا 2010، دوازده گروه تولیدکننده خودرو 80 درصد خودروهای جهان را تولید می¬کردند. همچنین، پیش¬بینی می¬شود این تعداد تا سال 2020 به 15 گروه افزایش یابد. از سوی دیگر، در سال¬های اخیر تلاش گسترده¬ای برای بومی¬سازی تولید خودرو شده است. تعداد خودروهایی که در منطقه¬ای خاص تولید و در همان بخش به فروش رسید، از 50 میلیون دستگاه در سال 2005 به 60 میلیون دستگاه در سال 2010 افزایش داشت. انتظار می¬رود که این میزان تا سال 2020 به 90 میلیون دستگاه در سال برسد. رکود اقتصادی در کشورهای صنعتی بزرگ و عوامل سیاسی موجب تغییراتی در روند تقاضا و در پی آن توزیع محصولات خودرویی در جهان شده است. رشد صنایع خودروسازی چین را نیز در این تغییر توزیع نباید نادیده گرفت. با توجه به آمار ارائه شده در تولید خودرو می¬توان انتظار داشت که در سال¬های آینده بازار پوشش-های خودرویی در بخش OEM دچار تغییراتی شود. این تغییرات با توجه به افزایش یا کاهش تولید محصولات در منطقه¬ای خاص قابل پیش¬بینی خواهد بود.
در مورد بازار پوشش¬های خودرویی تعمیراتی نیز بخش آسیا-اقیانوسیه سهم ویژه¬ای داشته است. رشد سالیانه این محصولات در بین سال¬های 2006 تا 2009 حدود 3 درصد گزارش شده است. در سال 2010 این بازار، از نظر سقف فروش، بهترین منبع تهیه پوشش¬های خودرویی تعمیراتی معرفی شده است. کشورهایی از قبیل چین با رشد سالیانه حدود 15 درصد، هند با رشد تقریبی 10 درصد و تایلند با رشد حدود 7 درصد به نوعی جایگزین کشورهای صاحب نام، اما با بازار ساکن، شده¬اند. نرخ مثبت رشد جمعیت در کشورهای منطقه آسیا-اقیانوسیه و تبدیل شدن این بخش به قطب بزرگ تولید خودرو تضمین¬کننده افزایش رشد بازار پوشش¬های خودرویی در 10 سال آینده نسبت به منطقه اروپا و آمریکای شمالی خواهد بود.
فام روپوشه¬های خودرویی نیز مبحثی است که در بازار این پوشش¬ها اثرگذار است. میزان مقبولیت هر فام به مسائل فرهنگی و علایق مردم هر کشور مربوط می¬شود. اما با توجه به آمار ارائه شده از طرف شرکت DuPont در سال 2010 می¬توان گفت که نماپوشه¬های متالیک (نقره¬ای)، سیاه و سفید پرطرفدارترین نوع پوشش¬های خودرویی در سراسر جهان بوده¬اند (شکل 1). ساخت انواع پوشش¬های خودرویی بر مبنای تقاضا صورت می¬گیرد. شرکت¬های تولیدکننده تلاش می¬کنند تا با ارتقای سامانه¬های تطبیق رنگ (Color Matching) و ایجاد محصولاتی با قابلیت¬های خاص، مانند استفاده از رنگدانه¬های فام متغیر، رضایت مشتریان خود را بیش از پیش جلب نمایند.

شکل 1: مقبولیت فام¬های مختلف در بخش¬های مختلف جهان برای پوشش¬های خودرویی در سال 2010
1-2- پوشش¬های هواپیما
پوشش¬های هواپیما نیز از جمله پوشش¬های صنعتی حوزه حمل و نقل محسوب می¬شوند. این دسته از پوشش¬ها به واسطه ویژگی¬های خاص خود ضمن هماهنگی کامل با ویژگی¬های ایرودینامیکی هواپیما، کم¬ترین افزایش مصرف سوخت را به این سازه تحمیل می¬کنند. بنابراین، شرکت¬های خاصی قادر به تولید این دسته از پوشش¬ها هستند. فرانسه (Airbus) و ایالات متحده (Boeing) برای سالیان طولانی مهم¬ترین کشورهای تولیدکننده هواپیما محسوب می¬شده¬اند. تغییرات بازار صنعت هوایی در این کشورها، رشد صنایع نوظهور ساخت هواپیما در کشورهای در حال توسعه و افزایش تقاضا برای خرید هواپیماهایی با قیمت پایین موجب تغییر مناطق تأثیرگذار این صنعت گردید. به این ترتیب تولیدکنندگان صنعت هواپیمایی در منطقه آمریکای جنوبی و آسیا، به ویژه چین، نقش پررنگ¬تری در سطح جهان یافتند. به جز دو کشور یاد شده کانادا (Bombardier) و برزیل (Embraer) بیش¬ترین تولید هواپیما در سال 2010 را داشته¬اند. پیش¬بینی می¬شود که تا 5 سال آینده حدود 50 درصد از هواپیماهای مورد تقاضا در کشورهای در حال توسعه ساخته شود. با رکود اقتصادی، میزان تولید هواپیما در کل جهان کاهش یافت. همین امر بر تولید پوشش¬های OEM هواپیما اثر منفی داشت. اگر چه لزوم نگهداری، رنگ¬آمیزی مجدد و تعمیر هواپیماهای موجود موجب شد تا این نوع از پوشش¬های هواپیما بتوانند بازار خود را حفظ کنند. بیش-ترین رشد بازار پوشش¬های نگهداری و تعمیراتی هواپیما در منطقه آسیا-اقیانوسیه، خاور میانه و آمریکای جنوبی گزارش شده است.
1-3- پوشش¬های دریایی
پوشش¬های دریایی روی انواع سازه¬های موجود در دریا اعمال می¬شوند. این پوشش¬ها علاوه بر حفاظت از بدنه سازه با فناوری¬های ویژه نرخ چسبیدن انواع مختلف اجرام دریایی به سطح را کاهش می¬دهند.
رکود اقتصادی سال¬های اخیر در این بخش نیز موجب کاهش قابل توجه تقاضا ساخت انواع کشتی¬ها شده است. با این وجود به دلیل زمان طولانی ساخت هر کشتی بازار پوشش¬های دریایی از بحران اقتصادی صدمه چندانی ندیده است. میزان تقاضا برای پوشش¬های دریایی در سال 2009 حدود 6 درصد رشد داشته است. مهم¬ترین بازار پوشش¬های دریایی به ترتیب مناطق آسیا-اقانوسیه، اروپا و خاور میانه و آمریکای شمالی و جنوبی است.
2- پوشش¬های زیربنایی و ساختمانی
این دسته از پوشش¬های صنعتی با اهدافی از قبیل حفاظت و زیبایی روی انواع زیرآیندها اعمال می¬شود. پوشش¬های حفاظتی مورد استفاده در صنایع وابسته به نفت و گاز از جمله این پوشش¬ها به شمار می¬رود. 20 درصد کل تولیدات پوشش¬های حفاظتی در بخش نفت و گاز به کار برده می¬شود. این پوشش¬ها در پالایشگاه¬ها، کارخانجات، محل¬های نگهداری، لوله¬های خطوط انتقال و سایر بخش¬های مرتبط با صنایع نفت و گاز مورد استفاده قرار می¬گیرد. به دلیل حساسیت و شرایط ویژه کاری صنایع نفت و گاز، بازار مربوط به پوشش¬های حفاظتی مورد استفاده در این بخش افت چندانی نداشته است. رشد سالیانه بازار این پوشش-ها در بین سال¬های 2006 تا 2009 حدود 2 درصد بوده است. بیش¬ترین میزان رشد در این زمینه مربوط به کشورهای چین و هند است. همین امر منطقه آسیا-اقیانوسیه را بعد از آمریکای شمالی به بزرگ¬ترین بخش سهیم در بازار پوشش¬های حفاظتی نفت و گاز مبدل کرده است (شکل 2).

شکل 2: سهم مناطق مختلف در بازار جهانی پوشش¬های محافظتی مورد استفاده در صنایع وابسته به نفت و گاز
در بخش ساختمان نیز بیش¬ترین میزان رشد بازار با نرخ سالیانه 9 تا 10 درصد مربوط به منطقه آسیا-اقیانوسیه بوده است (بین سال¬های 2005 تا 2009). در میان کشورهای این منطقه چین و هند بیش-ترین سرعت رشد را داشته¬اند. چین بعد از آمریکا بزرگترین بازار صنایع ساختمان را داشته و پیش¬بینی می¬شود تا سال 2016 به مهم¬ترین بازار این عرصه در کل جهان تبدیل شود. با توجه به این موارد، می-توان گفت بزرگ¬ترین بازار پوشش¬های ساختمانی نیز در همین منطقه فعال بوده است.
3- سایر پوشش¬های صنعتی
این دسته از پوشش¬های صنعتی شامل انواعی است که در گروه¬های قبل قرار ندارند. از آن جمله می¬توان به پوشش¬های مورد استفاده در صنایع بسته¬بندی و پوشش¬های پودری اشاره کرد. گستردگی و تنوع این پوشش¬ها سبب شده تا بازارهای مختلفی را در سراسر جهان به خود اختصاص دهند.
4- جمع¬بندی
رکود اقتصادی جهانی دامنگیر صنایع مختلفی از جمله صنایع حمل و نقل و ساختمان شده است. با توجه به لزوم استفاده از پوشش¬های سطح در بسیاری از این صنایع، بازار پوشش¬های سطح نیز تحت تأثیر قرار گرفته است. کاهش نرخ تقاضا برای شرکت¬های تولیدکننده در کشورهای توسعه یافته مشکل¬ساز بوده است. از سوی دیگر محدودیت فعالیت بازارهای بزرگ و مهم، زمینه و مجال رشد برخی بازارهای نوظهور به ویژه در منطقه آسیا-اقیانوسیه را فراهم کرده است. به عقیده کارشناسان مشاهده چینش جدید در زمینه بازارهای تأثیرگذار پوشش¬های صنعتی در چند سال آینده دور از انتظار نیست.
منبع
Global Industrial Coatings Markets 2010 – 2020, Scope and Samples, Irfab Multi-client Studies are produced by The Paint Resaearch Association (PRA), 2012, www2.pra-world.com/download/pdf/GICM_Sampler.pdf