دکتر محمدی رییس دانشکده مهندسی رنگ و پلیمر دانشگاه صنعتی امیرکبیر: پیش به سوی دانشگاه های نسل سوم!

بسپار- دکتر ناصر محمدی ورودی سال 1354 دانشگاه صنعتی امیرکبیر است. (سالی که من به دنیا آمدم.) بعد از فوق لیسانس با بورس وزارت علوم برای اخذ دکترا و پسادکترا به دانشگاه Lehigh  در پنسیلوانیای امریکا می رود تا سال 1372 که به کشور بازگشته و به عضویت هیات علمی دانشکده مهندسی پلیمر و رنگ پلی تکنیک در می آید. (سالی که من به این دانشکده وارد شدم.) وی هم اکنون ریاست دانشکده یاد شده را برعهده دارد.

جالب است بدانید، مجله دانشجویی بسپار در سال 1375 با حمایت های دکتر محمدی که آن زمان نیز ریاست ادواری دانشکده را برعهده داشت متولد شد. 

گفت و گوی ما با وی باید در شماره گذشته و در پرونده مربوط به آموزش مهندسی در کشور منتشر می شد که به دلیل مشغولیت های آقای دکتر، به این شماره منتقل شد. برآیند صحبت های ریاست دانشکده مهندسی پلیمر و رنگ نشان می دهد که باید منتظر اتفاق های جدی در امور آموزشی این رشته باشیم.

بسپار- آقای دکتر محمدی، سرنوشت رشته مهندسی پلیمر در کشور به نوعی با دانشکده ای به همین نام در دانشگاه صنعتی امیرکبیر گره خورده است. این امر به نظر می رسد، مسوولیت های بیشتری را متوجه مسوولین این دانشکده می کند. نظر شما چیست؟

دکتر محمدی: با این نکته موافقم که دانشکده مهندسی پلیمر در دانشگاه صنعتی امیرکبیر نخستین مرکز آموزش نیروی متخصص پلیمر و رنگ بوده و قبول دارم که به دلیل اینکه سالها تنها دانشکده هم بوده، مسوولیت های مضاعفی را دارد. اخیرا هم ما به دنبال این هستیم که این مسوولیت ها را دقیق تر روی کاغذ بیاوریم، در راستای اینکه فارغ التحصیلانی سرآمد داشته باشیم که بتوانند نیاز صنعتی و تحقیقاتی کشور را به نحو احسن عهده دار شوند. همچنین از طریق تعامل با همکاران در سایر مراکز آموزش عالی و پایش مستمر، این مسوولیت مضاعف را دنبال می کنیم. از توصیه ها، نقطه نظرات و راهنمایی فارغ التحصیلان و همکاران حتما استقبال می کنیم.

بسپار- با توجه به اینکه نقش رهبری این دانشکده را به نوعی در فضای کشور می پذیرید، به نظر شما این دانشکده توانسته در این نقش ایفای وظیفه کند؟

دکتر محمدی: بله فکر می کنم اینطور هست.

البته هر مجموعه دستاورد و نواقصی دارد. خود ما هم حتما دلمان می خواسته که با شیب تندتری پیش برویم و می توانستیم بهتر باشیم. اما در هر حال این نقش را دانشکده ایفا کرده است.

بسپار- در حال حاضر چند مرکز در کشور به آموزش مهندسی پلیمر و رنگ اشتغال دارند و خروجی آ نها چه تعداد دانش آموخته در سال است؟

دکتر محمدی: من اینها را روی کاغذ آورده ام. تعداد مراکز آموزش فارغ التحصیلان پلیمر به فرض اینکه دانشگاه آزاد اسلامی را یک مرکز حساب کنیم (و واحد علوم و تحقیقات را که تعامل بیشتری دارند در نظر بگیریم) حدود 10 مرکز خواهد بود. حول و حوش 2000 فارغ التحصیل هم در سال از دانشگاه های دولتی، آزاد و پیام نور در سطح کشور بیرون می آیند.

این نکته را غیر رسمی عرض کنم که من اگر بودم تعداد جذب مهندسین شیمی را کاهش می دادم و بیشتر روی مهندسین پلیمر تمرکز می کردم. علت هم این نیست که خودم پلیمر هستم. برای این موضوع مستند دارم. بیش از 70 درص مهندسین در صنایع شیمیایی و وابسته در سطح بین المللی درگیر پلیمر می شوند! برای همین فکر می کنم اگر من تاثیرگذار بودم، تعداد فارغ التحصیلان شیمی را تعدیل و مهندسین پلیمر را روانه بازار کار می کردم.

بسپار- اشاره کردید که موافق افزایش تعداد دانش آموختگان پلیمر هستید. آیا به نظر شما بازار کار در صنعت و یا بخش آموزش کشور ظرفیت پذیرش تعداد فعلی و در حال تحصیل را دارد؟

دکتر محمدی: بله، من فکر می کنم بازار کار وجود دارد. ولی این بازار کار درست مثل همه جای دنیا Selective هست. به یک نکته در اینجا دقت نمی شود. در نظر بگیرید من در صنعت امکان جذب نیرو داشته باشم. حتما فکر خواهم کرد که این نیرو هزینه های مرا با ضریب 5 تا 10 درصد برگرداند. اگر در بدو امر به فارغ التحصیلی 5/2 تا 3 میلیون تومان می پردازم باید 20 تا 30 میلیون آورده داشته باشد. اگر نه، ترجیح می دهم اصلا نیرو جذب نکنم!

نکته ظریف این است که در دانشگاه های ما، دانشجو در استاندارد بین المللی فعالیت نمی کند. اگر در کشور ما یکی دو ساعت مطالعه در روز پاسخگوی ضروریات است در سوی دیگر دنیا این نیاز 12 تا 15 ساعت مطالعه است! بنابراین این آدم ها با هم زمین تا آسمان فرق دارند.

صنعت ما نیاز به نیروی انسانی متخصص دارد ولی دنبال بهترین هاست.

بسپار- در بخش آموزش کشور هم جذب دانش آموختگان از همین الگو تبعیت می کند به نظر شما؟

دکتر محمدی: در بخش آموزش هم نیاز به نیروی انسانی هست و آدم ها در حال پیدا کردن جایگاه خود هستند. اگر یک دانشگاهی دور از مرکز نیروی انسانی می خواهد، این یک فرصت و شانس جذب است. اگر همه انتظار داشته باشند که در تهران مشغول به کار شوند، این انتظار استانداردی نیست.

نیازها اتفاقا در حال گسترده تر شدن است، ولی کل کشور را شامل می شود. مثلا همین اخیرا شنیدم که دانشگاه همدان هم رشته مهندسی پلیمر ایجاد کرده است.

در این شاخه آموزش هم مساله جذب بهترین ها مطرح است. در همه جای دنیا برای یک Position خوب، شاید تا 400  درخواست هم وجود داشته باشد، رقابت سخت است و فارغ التحصیل باید آن را به چنگ بیاورد.

بسپار- آقای دکتر بحث تغییر محتوای دروس و عناوین درسی ظاهرا به طور مستمر در مورد کلیه رشته ها انجام می شود. آخرین دوره تغییرات در رشته مهندسی پلیمر مربوط به سال 94 بوده که اتفاقا تغییرات ساختاری به نوعی در آن دیده می شود از جمله اینکه گرایش علوم و تکنولوژی رنگ در مقطع لیسانس از مهندسی پلیمر حذف شده …

دکتر محمدی: تغییرات سیلابس دروس طبق استاندارد وزارت علوم هر 5 سال یکبار انجام می شود. البته حافظه من اگر یاری کند، این امر به صورت تدریجی و مقطعی هم طبق پیشنهادهای رسیده انجام می شود. ولی آخرین تغییر در سیلابس مهندسی پلیمر و رنگ که منشا آن هم دانشکده ی ما بوده و در سایت وزارت علوم هم نشسته، مربوط به سال 1394 است. البته با همکاری سایر مراکز آموزشی و پژوهشی در از سال 1391 آغاز شده با هدف روزآمد کردن و در نهایت در سال 94 به بار نشسته است. اتفاقی که در دهه 90 در آموزش عالی کشور افتاد، مدل لوزی است. یعنی لیسانس با یک مدرک شکل بگیرد و تخصصی شدن به سمت دوره ارشد برود با حداکثر 10 گرایش. پس از آن دوباره دوره دکترا با یک عنوان باشد. در پلیمر هم همین روند بوده است.

بسپار- آیا این مدل در تعامل با نیاز بازار صنعت شکل گرفته یا …

دکتر محمدی: هماهنگی با بازار کار شاید به شکل کلان در آن دیده شده باشد ولی در تعامل نزدیک با صنایع خیر. البته جلساتی بوده که نمایندگانی از وزارت کار و وزارت صنایع هم حضور داشته اند ولی هدف کل رشته های مهندسی بوده.

در بازنگری دوره جدید که از سال 94 شروع شده، مستقیما نقش بازار کار و تمام مجموعه های موثر را دیده ایم. 14 تیرماه 1396 همایش بازنگری دروس رشته مهندسی پلیمر برگزار خواهد شد، و در آن از صنایع، دانشگاه ها، پژوهشگاه ها و ارباب رسانه دعوت می کنیم و تلاش می کنیم برای جبران کاستی های برنامه، این جمع را سالی یک بار تکرار کنیم.

بسپار- مدل لوزی در مهندسی پلیمر نهایتا به چه صورت اجرا شد؟

دکتر محمدی: در حال حاضر دانشجویان مقطع لیسانس با عنوان مهندسی پلیمر در سال 95 جذب شده اند. در ارشد هشت گرایش داریم: پلیمر-فرآورش، پلیمر-رنگ، پلیمر-نانو، پلیمر-پلیمریزاسیون، پلیمر-کامپوزیت، پلیمر-بایو، پلیمر-چاپ و پلیمر-…

در دوره دکترا هم یک عنوان داریم. به این صورت از نظر چینش با سایر رشته های مهندسی تطابق بیشتری خواهیم داشت.

در هر حال ما از دوستان در دانشگاه تربیت مدرس، تهران، سهند، پژوهشگاه پلیمر و … سیلابس می گیریم و برای به روزآمد شدن بحث می کنیم و نگاه عمیق تری داریم.

بسپار- کمی تصورش سخت است این ادغام دو گرایش صنایع پلیمر و علوم و تکنولوژی رنگ. اینها واحدهای مستقل زیادی در دوره کارشناسی داشته اند و به تبع آن اساتید مدرس. این ادغام در دانشکده چه طور مدیریت شده یا خواهد شد؟

(ادامه دارد …)