نرخ تسعیر ارز در شبکه بانکی اعلام شد/ نرخ تسعیر چیست و چگونه محاسبه می شود؟

بسپار / ایران پلیمر بانک مرکزی در بخشنامه‌ای به مدیران عامل بانک‌های دولتی، غیردولتی، شرکت دولتی پست بانک، موسسات اعتباری غیربانکی و بانک مشترک ایران ـ ونزوئلا اعلام کرد: پیرو بخشنامه شماره ٩٢٨٤٧/٩٨ مورخ ۱۳۹۸.۳.۲۲ موضوع ابلاغ نرخ و نحوه تسعیر اقلام پولی دارایی‌ها و بدهی‌های ارزی در شبکه بانکی کشور در پایان سال ١٣٩٧ و در پاسخ به استعلامات بانک‌ها و مؤسسات اعتباری غیربانکی در خصوص نرخ و چگونگی تسعیر اقلام پولی دارایی‌ها و بدهی‌های ارزی در گزارشگری مالی میان‌دوره‌ای منتهی به شهریور ماه ١٣٩٨، به استحضار می‌رساند: «مقرر شده است مفاد بخ میان‌دورهای شنامه شماره ٩٢٨٤٧/٩٨ مورخ ۱۳۹۸.۳.۲۲ همچنان برای تسـعیر اقلام پولی دارایی‌ها و بدهی‌های ارزی در گزارشگری مالی میان‌دوره ای منتهی به شهریور ماه ١٣٩٨ ملاک عمل باشد.»

در پایان، ضمن اعلام اینکه برای استخراج نرخ برابری سایر اسعار به جز دلار به یورو، لازم اسـت از نرخ‌هـای اعلامی بانک مرکزی در تاریخ ۱۳۹۸.۶.۳۱ مندرج در پایگاه اطلاع‌رسانی این بانک به نشانی www.cbi.ir بهره‌برداری شود، خواهشمند است دستور فرمایند مراتب به قید تسریع و با لحاظ مفاد بخشنامه شـماره ١٤٩١٥٣/٩٦ مورخ ۱۳۹۶.۵.۱۶ به تمامی واحدهای ذیربط آن بانک یا مؤسسه اعتباری غیربانکی ابلاغ شده و بر حسن اجرای آن نظارت دقیق به عمل آید.

بر اساس بخشنامه شماره ٩٢٨٤٧/٩٨ مورخ ۱۳۹۸.۳.۲۲ مبنای تسعیر اقلام پولی دارایی‌ها و بدهی‌های ارزی صورت‌های مالی بانک‌ها و موسسات اعتباری با توجه به میانگین شش‌ماهه نرخ ارز در سامانه نیما و لحاظ الزامات احتیاطی در شبکه بانکی کشور مبلغ ۸۵۰۰ تومان برای هر یورو (۷۵۰۰ تومان برای هر دلار آمریکا) تعیین شده است.

نرخ اعلامی صرفا مبنای تهیه صورت‌های مالی بوده و سود ناشی از تسعیر دارایی‌ها و بدهی‌های ارزی در پایان دوره مالی یاد شده به عنوان سود قابل تقسیم محسوب نخواهد شد. بانک‌ها و موسسات اعتباری مکلفند سود مزبور را در حساب معین جداگانه‌ای ذیل سرفصل «حساب سایر اندوخته‌ها» نگهداری نمایند. اندوخته یاد شده با رعایت مقررات قانونی، قابل تقسیم بین سهامداران نبوده و بانک یا موسسه اعتباری می‌تواند پس از اخذ مجوز از بانک مرکزی، تمام یا بخشی از آن را به حساب افزایش سرمایه خود منظور کند.

قراردادهای منعقده بانک‌ها و موسسات اعتباری با مشتریان، تابع شرایط و مفاد مندرج در قراردادهای فی‌مابین است.

(تنسیم)
 

تسعیر ارز چگونه محاسبه می شود؟

تسعیر یکی از مفاهیمی است که گاها برخی از حسابداران حتی از شنیدن نام آن هم ترس دارند و به دلیل همین ترس از احتساب آن خود داری میکنند. در این مقاله قصد داریم با توضیح تسعیر به صورت آسان، شما را با چگونگی محاسبه آن آشنا کنیم. همینطور در مورد ثبت آن نیز توضیحات کوتاهی را ارائه میکنیم.

واژه تسعیر در معاملات ارزی شرکت ها به کار میروند. وجه مبادله ای میان یک شرکت مستقر در ایران و شرکتی در خارج از کشور، اغلب یک ارز رایج است. به طور مثال دلار آمریکا. به تبدیل ارز توسط شرکت ها به پول رایج کشور خود تسعیر میگویند.

به طور مثال شرکتی که در ایران مستقر است، هزار دلار بابت محصول خود از یک شرکت انگلیسی دریافت میکند. ثبت این هزار دلار در دفاتر حسابداری به ریال و همینطور تبدیل آن به پول رایج، تسعیر نام میگیرد.

 

سود و زیان تسعیر چگونه محاسبه میشود؟

میدانید که در ایران قیمت ارز همواره با افزایش و کاهش مداوم روبرو است. این موضوع باعث میشود تا شرکت هایی که معاملات آنها به صورت ارزی انجام میشود، گاها با کاهش و افزایش درآمد روبرو شوند.

به طور مثال ممکن است شرکتی کالایی را به یک شخص در خارج از کشور به قیمت ۲ هزار دلار به فروش برساند و در زمان فروش آن کالا قیمت هر دلار برابر با ۱۰ هزار تومان باشد، اما زمان دریافت وجه این کالا، قیمت دلار به ۱۲ هزار تومان افزایش پیدا کرده باشد. در این حالت شرکت داخلی با افزایش درآمد روبرو شده است که این افزایش درآمد را سود ناشی از تسعیر مینامند، این حالت در صورت کاهش قیمت دلار باعث کاهش درآمد شرکت میشود و در نهایت، ضرر حاصل از تسعیر نام میگیرد.

 

ثبت تسعیر چگونه است؟

اولین قدم در ثبت سند تسعیر، ثبت اولیه معامله ارزی است. در این حالت حسابدار معامله را در تاریخ انجام شده و با قیمت روز ارز به ثبت میرساند. این معامله در در نرم افزار های حسابداری نیز نسبت به نوع معامله به ثبت میرسد. (خرید یا فروش بودن آن). بهتر است برای فهم بهتر موضوع، با یک مثال آن را برای شما توضیح دهیم:

شرکت ایرانی یک کالای تولیدی را به یک شرکت انگلیسی با قیمت ۵۰۰ دلار به فروش میرساند. در این معامله ارزی قرار بر این است که هزینه کالای دریافتی توسط شرکت انگلیسی پس از ۲ ماه پرداخت شود. قیمت ارز در زمان انجام گیری معامله ۱ هزار تومان است.

در دفاتر ثبتی و نرم افزار حسابداری باید نوع معامله (فروش) ثبت شود و قیمت آن نیز به ریال با توجه به قیمت روز دلار برابر با ۵۰۰ هزار تومان است. موارد به این صورت به ثبت میرسند:

• فروش: ۵۰۰ هزار تومان

• بابت فروش به شرکت انگلیسی؛ ۵۰۰ دلار

حال پس از ۲ ماه، تاریخ دریافت وجه از شرکت انگلیسی فرا میرسد. در این تاریخ قیمت ارز با افت ۲۰ درصدی روبرو شده و به ۸۰۰ تومان رسیده است. در اسناد حسابداری چنین مواردی باید ثبت شود:

• حساب دریافتی: ۴۰۰ هزار تومان (۵۰۰ دلار ضرب در ۸۰۰ تومان)

• ضرر ناشی از تسعیر ارز: ۱۰۰ هزار تومان (قیمت ریالی کالا در ابتدای معامله، منهای قیمت ریالی آن در زمان دریافت وجه)

همانطور که مشاهده کردید به این صورت نرخ تفاوت تسعیر محاسبه و ثبت میشود.

 

نرخ تسعیر در حسابداری در چه بازه های زمانی انجام میشود؟

نرخ تسعیر را میتوان به ۳ حالت در اسناد حسابداری حساب کرد:

• در حالت اول، تمامی معاملات با یک نرخ ثابت ارز ثبت و در پایان سال تفاوت تسعیر محاسبه میشود. البته این روش به دلیل نوسانات بالای ارز در ایران از طرفداران زیادی برخوردار نیست.

• در روش دوم، نرخ ارز به صورت ماهانه و یا در یک دوره مالی، تعیین میشود و محاسبات طبق آن انجام میپذیرد.

• در روش سوم نیز نرخ ارز به صورت روزانه ثبت میشود که این روش بیش از دو روش قبلی مورد استفاده قرار میگیرد.