اختصاصی بسپار/ آخرین نوآوری ها در لوله‌‌های PEX

بسپار/ایران پلیمر لوله پلی‌‌اتیلن ‌‌شبکه‌‌ای‌‌شده (PEX) برای کاربردهای لوله‌‌کشی تعریف شده است. تازه‌‌ترین پیشرفت‌‌ها شامل یک روش بازیافت جدید، یک سفارش بزرگ اروپایی و تحقیق در مورد تاثیرات احتمالی آبشویی (leaching) است.

لوله PEX درحال حاضر معمولا در کاربردهای ساختمانی و ساخت‌‌وساز استفاده می‌‌شود و درحالی که مزایای زیادی مانند مقاومت خوب در برابر دما و چقرمگی دارد اما به دلیل اثرات نامطلوب بالقوه آن بر سلامتی تحت نظارت است.
شرکت Uponor در آمریکای شمالی برنده جوایز سال 2023 موسسه لوله‌‌های پلاستیکی (PPI) در بخش ساختمان و ساخت‌‌وساز، به دلیل حضور در تجهیز یک ساختمان آپارتمانی جدید در شهر اورلاندو در ایالت فلوریدا بود .

لوله‌‌های AquaPEX شرکت Uponor در یک ساختمان آپارتمانی جدید در شهر اورلاندو استفاده شده است.

Society Orlando یک پروژه ساختمانی با ارتفاع بلند با دو برج به مساحت 5/1 میلیون فوت مربع در مرکز شهر اورلاندو است. یک برج با ارتفاع 330 فوت دارای یک ساختمان 26 طبقه با 462 واحد است؛ دیگری یک ساختمان 16 طبقه با 245 واحد است. علاوه‌‌بر 707 آپارتمان اجاره‌‌ای، سازه تمام‌‌شده دارای 36000 فوت مربع فضای اداری و فروشگاهی خواهد بود.
اجزای مکانیکی سامانه گرمایش، تهویه و تهویه مطبوع (HVAC) برای این پروژه شامل یک سامانه آب و هوای ترکیبی (hybrid) است که از آب خنک‌شده از یک برج خنک‌کننده قرار گرفته در پشت بام از طریق لوله‌های از جنس هم‌‌بسپار تصادفی پلی‌‌پروپیلن با بلورینگی اصلاح‌‌شده و مقاومت در برابر دما (PP-RCT) به طول 800 فوت و با قطر حداکثر 10 اینچ استفاده می‌کند. آب از طریق لوله‌های ناودانی عمودی به طول 12600 فوت از جنس PEX با نام تجاری Wirsbo Hepex می‌گذرد که به واحدهای فن‌‌کویل (fan coil) در داخل آپارتمان منشعب می‌‌شود. یک خط برگشت دوم از همان مواد مسیر مشابهی را به صورت برگردان دنبال می‌کند و آب گرم‌شده را از آپارتمان‌ها به برج خنک‌کننده می‌برد تا دوباره سرد شود.
این پروژه هم‌‌چنین از 138000 فوت لوله AquaPEX شرکت Uponor و اتصالات ProPEX از جمله اتصالات سه‌‌راهی چند دریچه‌‌ای با قطر 5/0 تا 1 اینچ برای سامانه آب خانگی استفاده می‌‌کند.

PEX از مواد بازیافتی
در اروپا، شرکت Uponor با شرکت‌‌های Neste، Borealis و Wastewise همکاری کرده است تا لوله‌‌های PEX را از خوراک اولیه بازیافت‌‌شده به‌‌طور شیمیایی تولید کند که خود از لوله PEX به‌‌دست آمده است.
این شرکت‌‌های شریک بر این باور هستند که این موضوع یکی از اولین موارد استفاده از بازیافت شیمیایی PEX است.
این همکاری از فناوری بازیافت شیمیایی بر پایه تف‌‌کافت (pyrolysis) شرکت Wastewise برای مایع‌‌کردن پسماندهای صنعتی حاصل از تولید لوله PEX شرکت Uponor استفاده می‌کند. سپس این فناوری، بسپار را دوباره به اجزای ساختاری سازنده خود می‌شکند تا ماده اولیه‌‌ای شبیه روغن ایجاد کند. پس از آن در پالایشگاه نفت Neste در کشور فنلاند به‌‌طور مشترک فرایند می‌‌شود و به RETM که یک خوراک اولیه برای ساخت بسپارهای جدید می‌‌باشد، ارتقا می‌‌یابد. شرکت Borealis مواد اولیه را به مولکول‌‌شکن (cracker) بخاری خود تغذیه می‌‌کند و آن را به پلی‌‌اتیلن (PE) به عنوان بخشی از سبد محصولات بازیافت شیمیایی Borcycle C خود بسپارش می‌‌کند.
در پایان، شرکت Uponor از پلی‌‌اتیلن برای تولید لوله PEX جدید استفاده می‌‌کند که در بخش ساخت‌‌وساز برای اهداف گرمایش، لوله‌‌کشی و سرمایش استفاده می‌‌شود. حتی می‌‌توان از آن برای کاربردهای حساس با مقررات سخت‌‌گیرانه مانند سامانه‌‌های آب آشامیدنی استفاده کرد.
شرکت Uponor در مورد این همکاری هیجان‌زده است، زیرا به آن‌‌ها یک نقطه شروع برای گذار به مواد مرتبط با اقتصاد چرخشی را می‌‌دهد. هدف بلندمدت جدید این شرکت استفاده از 100 درصد پسماند PEX به عنوان ماده اولیه از طریق بازیافت حلقه بسته است.
هم‌‌چنین به گفته مدیرعامل شرکت Wastewise، این شرکت از طریق فرایندهای خود، توانسته است PEX را به نفت تف‌‌کافتی با کیفیت کافی برای استفاده از آن به عنوان درون‌‌داد (input) برای یک پالایشگاه که به نوبه خود می‌‌تواند آن را به یک خوراک مولکول‌‌شکسته‌‌ با کیفیت زیاد فرایند کند، تبدیل کند.

برگردان: مهندس پدرام ملائکه

[email protected]

(ادامه دارد …)

متن کامل این گفت و گو را در شماره 264 ماهنامه بسپار که در نیمه مهر ماه 1403 منتشر شده است، می خوانید.

در صورت تمایل به دریافت نسخه نمونه رایگان و یا دریافت اشتراک با شماره های ۰۲۱۷۷۵۲۳۵۵۳ و ۰۲۱۷۷۵۳۳۱۵۸ داخلی ۳ سرکار خانم ارشاد تماس بگیرید. نسخه الکترونیک این شماره از طریق طاقچه  و  فیدیبو  قابل دسترسی است.