اختصاصی بسپار/ گفت و گو با کامران عبدولی، معاون پیشگیری و محافظت از حریق سازمان آتش نشانی: آمار آتش سوزی های صنعتی در 5 سال اخیر رو به کاهش بوده است

بسپار/ایران پلیمر معاونت پیشگیری و محافظت از حریق سازمان آتش نشانی با شرح وظایف تهیه و تنظیم طرحهای ایمنی و پیشگیری از حریق و حوادث، مشاركت در تهیه و توسعه مقررات ملی ساختمانی در موضوعات ایمنی، تجزیه و تحلیل حریق و حوادث و ارائه نتایج در راستای اهداف پیشگیری، تبادل اطلاعات با مراكز علمی و پژوهشی در موضوعات مرتبط، نظارت و كنترل ساختمان‌ها در زمینه حفاظت در برابر حریق و حوادث، ارایه روش‌های نوین در جهت دست یابی به ایمنی از حریق در اماكن و تاسیسات شهری، مشاركت در برنامه‌های ایمن‌سازی شهر تهران در ایمنی هدفمند عمل می کند.

عبدولی: سازمان آتش نشانی یک سازمان خدماتی است اما این نگاه خدماتی بودن باعث شده کمتر به بخش پیشگیری از حریق اهمیت داده بشود. در حال حاضر سازمان آتش نشانی از بحث خدماتی مطلق خارج شده و رویکرد و اساسنامه سازمان برای برنامه ریزی هایی که برای آینده تدوین کرده، پیشگیرانه است. یعنی قبل از اینکه حادثه ای اتفاق بیفتد ما جلو این کار را بگیریم.
دنبال این هستیم که بحث فرهنگ ایمنی را در کشور جا بیندازیم. سازمان آتش نشانی در سه بخش مهم فعالیت می کند که شامل، بخش عملیاتی، بخش آموزشی درون سازمانی و آموزش های شهروندی، و پیشگیری است که بخش سوم شامل بازدید و ارزیابی ساختمان ها و صدور دستور العمل های مناسب آن است. در موضوع صدور پروانه برای ساختمان های بالای 5 طبقه و بخش های صنعتی با هر نوع مساحت و هر طبقه از سازمان آتش نشانی استعلام خواهد شد و تا زمانی که معماری تایید نشود پروانه ای برای ساخت صادر نمی شود. علاوه بر اینکه به دنبال این هستیم که ساختمان هایی با ایمنی بالا ساخته شوند، ساختمان هایی که در گذشته ساخته شده را هم تلاش می کنیم به سمتی ببریم که بتوان کنترلش کرد.

بسپار- آیا الزامات ایمنی در ساختمان های مسکونی مجتمع های تجاری و واحدهای صنعتی متفاوت است چگونه؟
عبدولی: الزامات ایمنی به طور کلی به دو بخش عمومی و کلی تقسیم می شود که شامل سیستم های اعلام حریق، سیستم های اطفای حریق، راه های خروج و موارد این چنینی است. اما یکسری ساختمان ها از نظر ریسک بالای خطر برای ما مهم تر هستند. ساختمان های صنعتی با هر متراژ باید کنترل مستقیم روی آنها بشود اما سایر موارد تا دو طبقه و مسکونی های بالای پنج طبقه در دست پیگیری و نظارت ماست و همانطور که عرض کردم، بخش صنعتی برای ما دغدغه مند تر است.

بسپار- در زمان بهره برداری یک واحد صنعتی و اخذ پایان کار چه مواردی در خصوص ایمنی و آتش نشانی باید رعایت شود؟
عبدولی: آتش نشانی شاخصه هایی دارد که بتواند ساختمان را از نظر حریق و گسترش آن دسته بندی کند. بار جمعیتی ساختمان ها، بار اشتعال، ارتفاع، نوع کاربری، دسترسی به ساختمان، وجود سیستم های اعلام و اطفا، قدمت ساختمان، نوع سیمکشی، وجود تجهیزات از شاخصه های اصلی آن است.
مهم ترین بخش اما نگاه آتش نشانی به معماری سازه است که ببینیم یک معماری ظرفیت چه کاربری را داشته است و بعد تجهیزات به آن ساختمان اختصاص پیدا کند.
اگر ساختمانی از نظر سازه درست اجرا شده باشد، نیازی به سیستم های آتش نشانی ندارد چرا که حریق در فضایی محبوس می شود و کل ساختمان در آتش گرفتار نمی شود. متاسفانه چون ساختمان ها در بخش معماری دچار ضعف هستند، مجبوریم به صورت سیستم های اعلام و اطفا جلو برویم. گاها تغییر کاربری در ساختمان ها آن هم بدون کنترل و نظارت باعث ایجاد حریق می شود چرا که آن ساختمان تحمل کاربری جدید را ندارد و این باعث شده بار اشتعال بالا برود.
در کنار تمامی این موارد، باید سازه استفاده شده در ساختمان مقاومت به حریق داشته باشد. در گذشته وسایل موجود در خانه بیشتر از جنس چوب و بافت های طبیعی بود اما در زندگی امروزی مواد اولیه پایه نفتی دارند. ما در حریق های چوبی سلولزی در یک اتاق، حدود 20 دقیقه زمان می برد تا دما به 500 درجه برسد که سازه دچار آسیب بشود اما در حریق های کربنی، ظرف 5 دقیقه دما به 1100 درجه خواهد رسید! پس باید حریق کنترل بشود و علاوه بر آن سازه توانایی و تحمل این حریق را داشته باشد که فرو نریزد.
سیستم اعلام حریق، خود در بخش اطلاع رسانی کمک می کند تا افراد در یک ساختمان به کمک واحد در آتش بروند.
– سیستم اطفا حریق معمولا دو دسته است، اطفای دستی که پیشنهاد ما این است که در هر ساختمان باید حتما موارد لازم مثل شیلنگ و یا جعبه آتش نشانی وجود داشته باشد که تا هنگام رسیدن آتش نشانی اطفا اتفاق بیفتد. سیستم های اطفای اتوماتیک، برای ساختمان های حساس پیشنهاد می شود که این نوع سیستم ها آبپاش های حساس به حرارت در درجه های مختلف هستند که در صورت بروز حادثه فعال خواهند شد و اطفا اتفاق می افتد. این سیستم اگر اصولی اجرا بشود می تواند بالای 10 سال برای آن ساختمان کار کند.
_ سیستم آدرس دهی، این سیستم ها یا باید به صورت صوت در فضاهای بزرگ مثل مال ها اتفاق بیافتد و بعد تر علائم خروج است. در ساختمان های تجاری مسیر های خروج باید در دسترس باشند.
_سیستم های تهویه دود، دود عامل اصلی مرگ و میر در آتش سوزی است. دودها با پایه کربنی بسیار خطرناک بوده و فرد را از پا در می آورند.
_سیستم سیم کشی، عامل اصلی شروع آتش سوزی برق است و بالای 40 درصد علت حریق ها سیستم های برق است که اگر سیمکشی ساختمان ایمن باشد، حدود 40 درصد حریق مدیریت می شود.

بسپار- آیا آماری از میزان خسارت های آتش سوزی واحدهای صنعتی در ایران و دنیا و مقایسه میان آنها در اختیار دارید؟
عبدولی: دسترسی دقیقی به آمار خسارات صنعتی دنیا نداریم اما در صنعت وقتی خط تولیدی فعال و یا غیر فعال می شود روی بازار آن تاثیر می گذارد. خسارت اقتصادی در بخش صنعتی بسپار بالاست و با توجه به آماری که ما از آتش سوزی شرکت کروز در سال 94 اتفاق افتاد داریم، نزدیک 12 میلیارد خسارت برآورد شده بود. اگر بخواهیم بازار را هم صنعتی در نظر بگیریم با توجه به وجود تولیدی ها و انبار ها، چالش اصلی این است که بار اشتغال زیادی یک شبه وارد یک انبار می شود و این موضوع باعث خسارت به عوامل دیگر هم می شود. در بازار چسب آتش سوزی رخ داده بود و نیروها حدود 4 میلیارد تومان کف برای اطفا حریق در محل تخلیه کردند و عملیات حدود 50 ساعت درگیر اطفا بود. ما از واحد ها و شهرک های صنعتی خواهش می کنیم نکات ایمنی را رعایت کنند، چیدمان و انبار داری، سیستم تهویه و اطفا را جدی بگیرند.
در آتش نشانی، بخش های صنعتی را مرتبا پیگیری می کنیم. سوله های بالای 1000 متر بسیار پرخطر هستند.
علت آتش سوزی ها در واحد های صنعتی، از سال 98 کاهشی بوده. آمار به این صورت است:
سال 1398، 159 واحد
سال 1399، 191 واحد
سال 1400، 156 واحد
سال 1401، 139 واحد
سال 1402، 141 واحد
علت آتش سوزی ها بررسی شده که اعم از: آتش سوزی طبیعی(صاعقه)، آتش سوزی های عمدی، نشت گاز (که در بخش صنعتی باعث انفجار می شود)، اشتعال مواد قابل اشتعال، عدم تهویه دستگاه ها با حرارت بالا، سیمکشی در تاسیسات و ساختمان، فرآیند پخت مواد قابل اشتعال و عدم آموزش به پرسنل بوده است.

بسپار- چه توصیه هایی برای واحدهای صنعتی برای کاهش میزان آسیب دارید؟
عبدولی: اگر ایمنی در یک واحد تولیدی بالا باشد، بازدهی کارکنان بالا می رود. خطرات اگر پایش بشود و ناایمنی ها رصد بشود، همه چیز تحت کنترل قرار می گیرد و موضوعاتی که می تواند شروع کننده حریق باشد، حذف می شود.

(ادامه دارد …)

متن کامل این گفت و گو را در شماره 259ماهنامه بسپار از مجلات بسپار که در نیمه اردیبهشت ماه 1403 منتشر شده است، می خوانید.

در صورت تمایل به دریافت نسخه نمونه رایگان و یا دریافت اشتراک با شماره های ۰۲۱۷۷۵۲۳۵۵۳ و ۰۲۱۷۷۵۳۳۱۵۸ داخلی ۳ سرکار خانم ارشاد تماس بگیرید. نسخه الکترونیک این شماره از طریق طاقچه  و  فیدیبو  قابل دسترسی است.