اختصاصی بسپار/ گفت و گو با دکتر محمدرضا خدارحم، مدیرعامل و بنیانگذار برند ویراتیس: توان تولید و بازرگانی کشور، صرف امور غیر می شود

بسپار/ایران پلیمر ویراتیس در سال ۱۳۹۸ بعد از گذشت یک دهه تجربه توسط هم‌بنیان گذاران و با تشکیل تیمی جوان و متخصص، شروع به کاوش در دنیای مواد اولیه شیمیایی کرده است.
محمدرضا خدارحم کوفاندر برند ویراتیس در ادامه می گوید: حوزه فعالیت ویراتیس تقریباً از ۱۰ سال گذشته واردات مواد اولیه صنعت تایر بوده است. من دانش آموخته رشته شیمی کاربردی و شیمی پلیمر هستم.
مدتی تدریس می کردم و سپس در شاخه دارو مشغول به کار بودم. بعدها برحسب اتفاق وارد شرکتی شدم که در زمینه تامین و واردات مواد اولیه فعالیت داشت و جرقه ورود من به صنعت مواد شیمیایی از آنجا زده شد. بعد از 3 سال تصمیم گرفتم که سازمان شخصی خود را راه‌اندازی کنم.

بسپار- در حال حاضر مشخصا چه موادی را عرضه می کنید و آیا براساس نیاز مشتری یا سفارش هستند یا روند مشخصی برای آن وجود دارد؟
خدارحم: در حال حاضر این موضوع روتین شده است و برند ویراتیس تمام اقلام مورد نیاز صنعت تایر و صنعت قطعه‌سازی لاستیک را تامین می‌کند. بعد از چهار سال سبد ما برای پوشش دادن نیاز مصرف کنندگان در تایرسازی و قطعه سازی کامل شده است.

بسپار_ صنعت تایر و قطعه‌سازی لاستیک چه قدر به واردات مواد اولیه وابستگی دارد؟ چند درصد؟
خدارحم: حداقل ۳۰ الی ۴۰ درصد وابستگی وجود دارد و در زمینه فیلر ها خودکفا هستیم و نیاز داخل توسط شرکت های داخلی تامین می شود.
اما به عنوان مثال مبحث سیلیکا که اخیرا با توجه به گسترش مبحث تایر سبز رویکرد مصرف آن افزایش یافته است اختلاف قابل توجهی میان نیاز کشور و تولید داخل وجود دارد.
در برخی موارد هم دانش فنی وجود دارد اما توجیح اقتصادی تولید وجود ندارد که می توان به شتاب دهنده‌ها یا آنتی اکسیدانت‌ها اشاره کرد.
کائوچو طبیعی و مصنوعی به عنوان مواد اولیه اصلی نیز در برخی موارد با تولید داخل توسط پتروشیمی های بندر امام و تخت جمشید تامین می شود. اما در مورد کائوچو طبیعی با توجه به محدودیت رویش گیاه در شرایط آب و هوایی کشورهای مختلف غالب نیاز کشور به صورت واردات تامین می شود.

بسپار- بفرمایید در صنعت لاستیک ، بیشترین واردات از چه کشوری هست؟ و آیا در تامین مواد و واردات استانداردهای جهانی لحاظ می شود یا اینکه وجود محدودیت‌های تحریمی تاثیرگذار هست؟
خدارحم: بی‌شک محدودیت شرایط را دشوار می‌کند. در بقیه دنیا این امکان هست که شما روتینی را در تامین داشته باشید و در کسب و کار خود صرفا به فکر توسعه باشید. ولی متاسفانه این امر در واحدهای تولید کننده ما عملا ممکن نیست زیرا منایع تامین مواد اولیه مدام در حال تغییر هستند. این بی‌ثباتی حوزه‌های اقتصادی هم به هر حال تولید کنندگان را متاثر می‌کند. تغییر در یک ماده می تواند مجموعه عوامل تولید را متناسب خود دچار بازطراحی کند.
انگیزه در شرایط اقتصادی فعلی وجود ندارد. تولید در شرایطی که دو روز، سه روز برق قطع است، چالش به کارگیری نیروی انسانی و کار وجود دارد و … عملا اقتصادی نیست. یک خبر سیاسی می تواند کل زنجیره تولید خصوصا در صنایعی مثل خودرو که صنعت تایر به آن وابسته است را تکان دهد.
اینکه شما هزینه کنید و واحد تحقیق و توسعه خود را به افراد تحصیلکرده دکتری و غیره تجهیز کنید، خب باید خروجی داشته باشد و آن خروجی مساله صنعت باشد. مساله مشتری شما باشد. و گرنه دوام نخواهید آورد. بنابراین می توانم بگویم حتی در بخش تولید وضع اقتصادی بسیار نابسمان تر از بخش بازرگانی ست. بخش بازرگانی هم البته مسایل خود را دارد … شما از خواب بیدار می شوید و می بینید دلاری را که تا دیروز 54 هزار تومان می خردید امروز در یک سامانه جدید باید 65 هزار تومان و بعدتر بالاتر بخرید!
نه اینکه معتقد باشم قیمت ارز باید به صورت دستوری ثابت نگه داشته شود ولی این جهش ها هم قابل درک نیست.

بسپار- روند و آینده مواد اولیه و افزودنی های این صنعت قرار است چه الزاماتی را پاسخگو باشد؟ ما در ایران چه قدر با دنیای پیشرفته صنعتی همسو هستیم؟
مثلا در بحث اقتصاد چرخشی و بازیافت، مسائل مربوط به اقلیم و محیط زیست و … بفرمایید در صنعت لاستیک چه دغدغه هایی هست؟
خدارحم: تایرسازی صنعتی است که مجبور است به روز باشد. شرکت‌های بزرگ دنیا کاهش آلایندگی تولید را در الویت اول و کاهش ضایعات را در اولویت دوم دارند.
در حال حاضر مقاومت غلتشی تایر چند سال است که مطرح شده و تمایل تایرسازهای ایرانی هم با توجه به افزایش اقبال به تاکسی های اینترنتی و کوتاه شدن چرخه عمر تایر، به سمت افزودنی های سیلیکا حرکت کرده اند.
الان بحث تایر سبز با توجه به اینکه ضایعات کمتری دارد و استفاده از آن راحت‌تر است، در دنیا مورد توجه است. همانطور که قبلا اشاره کردم متاسفانه با توجه به اقتضائات اقتصادی کسب و کارها در ایران امور تحقیق و توسعه محصول بسیار سخت است. چون هر بار با برند جدید و کیفیت متفاوتی روبرو می شوید باید مطابق آن فرمول و خط تولید را تنظیم کنید که در واقع تاوان اقتصادی دارد.
امروز در ایران بیشتر امور توسعه‌ای در راستای افزایش سود تعریف شده است. چرا که واحدها برای بقا تلاش می کنند. تامین کننده هم به روزمرگی افتاده و به جای عرضه مواد و محصولات جدید، مدام دغدغه تخصیص ارز و قوانین جدید گمرک و … را دارد.
به عنوان نمونه، من مدیرعامل، دانش شیمی دارم، دانش مذاکره دارم و تجربه بین‌المللی هم دارم و برای اضافه کردن محصول جدید به سبد محصولات به راحتی می توانم برنامه ریزی کنم. در قالب یک شیمیست که بازرگانی هم می‌کند، می توانم مشتری را قانع کنم که این محصول جدید می تواند مشکلات خط تولید را مرتفع یا اصلاح کند. اما راستش اصلا زمانی برای این کارها ندارم و همه وقتم صرف ثبت سفارش و تخصیص ارز و ترخیص و بخشنامه های جدید و … می شود.

بسپار- آیا شما این صنعت را صنعتی می‌بینید که با توجه به وابستگی ۶۰ درصدی به واردات، امکان صادرات داشته باشد؟
خدارحم: بله، صادرات داریم و اینطور نیست که امکان پذیر نباشد و نشود صادرات کرد. در تایر و قطعات لاستیکی، صادرات همراه با خودرو داریم و صادرات مستقل هم داریم. با توجه به تنوع تولیدی که شرکت‌هایی مثل بارز و ایران یاسا دارند و دیگر واحدها، این صنف قطعا امکان صادرات دارد. حتی در زمینه قطعات خودرو که دست خیلی بازتر از تایر هست. اصلا صادرات به عنوان محلی برای تامین ارز مورد نیاز واحدهای تولیدی تلقی می شود و جذاب است.

بسپار- ما در مجله راجع به تاثیر ناترازی انرژی روی واحدهای تولیدی بارها صحبت کرده ایم. این موضوع روی واحدهای بازرگانی هم آیا موثر بوده؟ و در کدام بخش‌ها شما را متاثر کرده است؟
خدارحم: ما به طور مستقیم درگیر این قضیه نیستیم ولی با توجه به اینکه برای تامین نیاز مشتریان فعالیت می کنیم، طبیعی ست وقتی مشتری از این چرخه خارج شود، ما هم خارج خواهیم شد.
الان مساله ما این است که مشتری ما دو تا سه روز در هفته برق ندارد … تابستان هم برق نداشته و شهرک صنعتی عملا تعطیل است … خب مشتری خریدی انجام نمی دهد!

بسپار- آیا تاثیر معناداری روی آمارهای عرضه شما گذاشته است؟

(ادامه دارد …)

متن کامل این گفت و گو را در شماره 268 ماهنامه بسپار که در نیمه بهمن ماه 1403 منتشر شده است، می خوانید.

در صورت تمایل به دریافت نسخه نمونه رایگان و یا دریافت اشتراک با شماره های ۰۲۱۷۷۵۲۳۵۵۳ و ۰۲۱۷۷۵۳۳۱۵۸ داخلی ۳ سرکار خانم ارشاد تماس بگیرید. نسخه الکترونیک این شماره از طریق طاقچه  و  فیدیبو  قابل دسترسی است.