گفت و گوی بسپار با احسان مافی، عضو هیات مدیره و مدیرفنی شرکت آبتیک پوشش آریا: متاسفانه در بازار خیلی ها دنبال کلاهبرداری هستند!
بسپار/ ایران پلیمر اکثر اهالی دانشگاه معتقد هستند که از لحاظ علمی و دانش رنگ چیزی از بهترین های دنیا کم نداریم و همپای آنها در این چند سال رشد و پیشرفت داشته ایم ولی در صنعت و از صنعت کشور چنین برداشتی وجود ندارد. مصرف پوشرنگ و بیش از همه، پوشش های دوستدار محیط زیست از جمله آب پایه ها نیازمند فرهنگ سازی است.
مهندس احسان مافی، دانش آموخته کارشناسی ارشد مهندسی پلیمر گرایش علوم و تکنولوژی رنگ از دانشگاه صنعتی امیرکبیر است. او عضو هیئت مدیره و مدیر فنی شرکت آبتیک پوشش آریا و در ابتدای صحبت از چگونگی تشکیل این مجموعه می گوید.
مافی: بعد از اتمام درس با چند نفر از دوستان شرکتی تاسیس کردیم که هدف اصلی آن مشاوره در صنایع پلیمری بود و کار را در صنایعی مثل فیلم های دمشی پلی اتیلن و آمیزه کاری پی وی سی شروع کردیم. شرکت ما در مرکز رشد پژوهشگاه پلیمر تشکیل شد و به همراه چند همکلاسی کم کم وارد تولید شدیم. شرکت از سال 87 فعالیت خود را در زمینه تولید شروع کرد و تمرکز آن بر پوشش های آب پایه بود و از آن دوره بحث تولید و اجرای این پوشش ها را داشته ایم. چیزی نزدیک به چهار سال پیش هم بحث تحقیق و توسعه در مورد سیستم های پایه معدنی مقاوم در برابر حریق را شروع کردیم و حدود سه سال پیش موفق شدیم این محصول را به تولید برسانیم و الان بخش عمده فعالیت ما روی سیستم های مقاوم در برابر حریق در صنایع ساختمان متمرکز شده است.
بسپار- با چه هدفی تولید پوشش های مقاوم در برابر حریق را آغاز کردید؟ آیا این فناوری بومی بود؟
مافی: تا چند سال پیش پوشش های مقاوم در برابر حریق در ایران خیلی شناخته شده نبودند. حتی هنوز در اکثر پروژه ها مهندسین معمار و عمرانی ها مقاوم سازی اسکلت در برابر حریق را یک موضوع زائد می بینند! تا اینکه چند سال پیش قوانین از تهران شروع به تغییر کرد و بعد کم کم وارد بقیه شهرها شد. استفاده از این نوع پوشش ها بر طبق مقررات برای گروه خاصی از ساختمانها اجباری شده است. در ابتدای کار این فعالیت تماما در انحصار شرکت های خارجی بود. این محصول استانداردهای بسیار سخت گیرانه ای دارد و دانش فنی آن هم در ایران اصلا پیش زمینه ای نداشت بنابراین تماما وارداتی بود. تا اینکه شرکتی ایرانی اولین بار این را تولید و شروع به فعالیت کرد. در بازار رنگ صدها رقیب داشتیم ولی در ضد حریق حدود 9 شرکت خارجی و یک شرکت ایرانی فعال بودند و دیدیم که بازاری است که جای کار و حجم بالایی دارد و این کار را انجام دادیم و موفق شدیم تولید کنیم.
بسپار- پس سیاست گذاری شما برای تولید، نیاز بازار در کنار دانش بنیانی محصولات بود …
مافی: ما اصلا در ابتدا نمی دانستیم سیاست چیست! تازه فارغ التحصیل شده بودیم و فقط دنبال تولید و نتایج درخشان آن بودیم. برای همین دردسر زیادی کشیدیم تا معنای سیاست را متوجه شویم. ولی واقعیت این است که صحبت شما صحیح است و یکی از اشتباهات شرکت ما در ابتدا این بود که وارد سیستمی شدیم که خیلی غیرتخصصی بود. مثلا رنگ ساختمان سیستم غیرتخصصی است و اصلا معادلاتی که در آن جاری است هیچ ارتباطی به کیفیت ندارد و ما هیچ مزیتی در آن بازار نسبت به رقبای بزرگ خود نداشتیم.
البته در همان بازار (هنوز فعالیت را ادامه می دهیم) توانسته ایم کار را در زمینه هایی تا حدودی تخصصی کنیم، ولی به صورت عمومی مزیتی نداریم و حتی رنگ خیلی خوش کیفیت در این بازار باز هم مزیتی به حساب نمی آید. با مرور زمان به اینجا رسیدیم که ما باید سراغ تولیدی برویم که بیش از اینکه در آن گردش مالی و حجم بالا دخیل باشد؛ بیشتر دانش محور باشد و در آن قسمت موفق تر خواهیم بود که البته خدا را شکر در همین بحث ضدحریق ها هم حجم تولید ما خیلی بالا است و هم کیفیت.
بسپار- لطفا در خصوص پوشرنگ های ضدحریق و عملکرد آن توضیحات بیشتری بدهید.
مافی: یک ساختمان وقتی دچار حریق می شود، در دمای بالا تنش تسلیم اسکلت فلزی آن افت کرده و مقاومت فشاری خود را از دست می دهد و از دمای بحرانی که عبور کند، مقاومت آن کمتر از نصف می شود. یعنی عملا آن المان فلزی در اسکلت کارکرد خود را از دست می دهد. اتفاقی که می افتد این است که وقتی آتش سوزی اتفاق می افتد اگر آتش کاملا گسترده بشود المان های فلزی می توانند ظرف حدود 20 دقیقه به دمای بحرانی (استاندارد برای ستون ها 550 درجه و برای تیرها 620 درجه است) رسیده و باعث فرو ریزی ساختمان شود. مانند هتلی که اخیرا در شیراز آتش گرفت و اسکلت آن کاملا کارکرد خود را از دست داد و یا ساختمان پلاسکو که کاملا فرو ریخت و یا ساختمان های تجارت جهانی در امریکا که اسکلت ها در طبقه هایی فرو میریزد و ضربه ای که وارد می کند ساختمان را تا انتها پایین می آورد. این پوشش ها دو مدل پایه معدنی و پایه آلی دارند. پایه آلی که به آنها رنگ های متورم شونده می گویند با ضخامت پایین اجرا می شوند و از لحاظ بصری زیباتر هستند، ولی نهایتا تا دوساعت و در موارد محدودی تا سه ساعت توانایی تحمل حریق را دارند. اما سیستم های معدنی برای جاهایی است که دنبال زیبایی بصری نیستند و یا المان زیر سقف کاذب و یا در پارکینگ ها است، به کار می رود. ضخامت این پوشش ها ثابت است و به عنوان عایق روی المان اجرا می شود. از مزایای اصلی آن سبکی است و با اعمال بار مرده کم ساختمان را در مقابل حریق محافظت می کند. با افزایش دما بسته به ضخامت و طراحی که انجام می شود شما می توانید ساختمان را بین 30 دقیقه تا 4 ساعت در برابر حریق مقاوم کنید.
بسپار – شما پروژه های اجرا هم در دستور کار دارید. آیا این برای یک تولید کننده رنگ در کشور معمول است؟
مافی: بحث رنگ و ضد حریق دو موضوع جداگانه است. ایده اولیه در بحث رنگ، فروش آن در بازار بود و خب متوجه شدیم که اینکاره نیستیم. چون نه توان مالی و نه توان سروکله زدن با فروشندگان را داشتیم. برای همین پروسه ارایه رنگ به بازار ناموفق بود و بعد از آن وارد موضوع اجرا شدیم که آن را به دو بخش تقسیم بندی می کنم. یک اجرای تخصصی داریم و یک اجرای غیر تخصصی. منظور از غیر تخصصی، رنگ کردن واحد های داخل خانه است وخیر، هیچوقت توصیه نمی کنم یک شرکت این کار را انجام بدهد و موضوع اجرای غیر تخصصی رنگ چیزی نیست که یک شرکت رنگ سازی بخواهد در آن وارد بشود. ما هم اینکار را نکردیم. ولی بحث اجرای تخصصی را هم داریم. در پوشش های سطوح بتنی و بخش پوشش های نما کار کردیم که با رنگ داخل ساختمان متفاوت است. رنگ داخلی ساختمان اگر خراب شود به راحتی ترمیم می شود. ولی سیستم هایی که ما رنگ می زنیم جایی است که یکبار باید برای 20 سال آینده رنگ بزنید و این بسیار متفاوت است و بنابراین فکر می کنم در این قسمت کار را باید به دست مجری حرفه ای سپرد. الان ساختمان هایی که 10 سال است رنگ زده ایم، با ساختمان کناری آن (که شرکت دیگری رنگ زده) اختلاف مشهودی دارد. سیستم رنگی که ما استفاده کرده ایم و آلوده نشدن و ماندگاری آن بعد از 10 سال نشان می دهد که اختلاف یک اجرای تخصصی با یک اجرای معمولی چگونه است. ما در بحث پوشش های بتن فکر می کنم که جزء پرکارترین شرکت های ایران باشیم و فکر می کنم بالای یک میلیون متر مربع سطح بتنی رنگ زده ایم و برای سطوح بتنی سطح زیادی محسوب می شود.
بسپار- در خصوص کفپوش هم فعال هستید … انواع مختلف کفپوش ها هر کدام برای چه کاربرد هایی مناسب هستند؟ و از نظر فنی چه ویزگی هایی دارند؟
مافی: اگر یکسال پیش سوال می کردید، جوابی متفاوت می دادم. ولی الان با این قیمت ها به هیچ دردی نمی خورند! و به همه توصیه می کنم که از سنگ استفاده کنند. آخر کفپوش متری 200 هزارتومان را چه کسی استفاده می کند؟! واقعا چیز بی معنی است. ما کفپوش های اپوکسی و پلی یورتان را تولید می کردیم و چون انبوه کار نبودیم دپوی مواد اولیه قابل توجهی در کارخانه باقی می ماند. مثلا باید یک افزودنی می خریدم که در 5 سال استفاده می کردیم، ولی یک شرکت بزرگ مثلا در 2 ماه مصرف می کرد. بنابراین بعد از مدتی تصمیم گرفتیم که تولید را خودمان انجام ندهیم. یعنی از لحاظ اقتصادی برای ما به صرفه تر بود که صرفا بحث اجرا را انجام بدهیم و خوب الان همین کار را انجام می دهیم. قیمت این کفپوش زمانی بین 50 تا 60 هزار تومان بود و قابل استفاده بود و ما هم می زدیم ولی واقعیت این است که با قیمت فعلی خودم قبلش می گویم که چرا می خواهید کفپوش کنید؟! اصلا نمی ارزد که با این قیمت ها کفپوش کنند. البته درست است که کف پوش مزیت هایی نسبت به سیستم های دیگر دارد مثلا الان خیلی سمت بتن های هاردنر دار می روند و یا مثلا سنگ می کنند و کارکرد آنها با یکدیگر متفاوت است ولی با توجه به 3 یا 4 برابر شدن قیمت مواد اولیه واقعا الان خیلی اقتصادی نیست که از کف پوش استفاده شود.
بسپار- نیروی انسانی شاغل در مجموعه شما چه سطح سواد و تحصیلاتی دارند و از چه رشته هایی هستند و چند نفر مهندس پلیمر در مجموعه مشغول به کار هستند؟
مافی: مجموعه ما چهار مهندس پلیمر دارد و همگی کارشناس ارشد هستند که دو نفر رنگ و دو نفر دیگر پلیمر خوانده اند و بقیه پرسنل تحصیلات مدیریتی و عمرانی دارند.
بسپار- در بخشی از صحبت های خود به وابستگی برخی تولیدات به مواد اولیه وارداتی اشاره کردید … این وابستگی معمولا چند درصد است؟ و در شرایط فعلی کشور چگونه آن را مدیریت می کنید؟
مافی: تولیدات ما خیلی به واردات وابسته است. در این حد بگویم که تقریبا در سیستم رنگ های پایه آب فقط آب و کربنات آن ایرانی است! بقیه مثلا فرض کنید رزین … اگر آن را از تولید کننده ایرانی هم بگیرم تمام مواد اولیه آن خارجی است! اصولا چیزی به اسم جنس ایرانی وجود ندارد مگر معدنی باشد. ما بعد از اینکه سیستم های پایه حریق بتنی را تولید کردیم دنبال سیستم های ضد حریق intumescent بودیم و با شرکت های اروپایی که قرار بود به ما مواد اولیه بدهند، صحبت کرده بودیم. ولی بعد تقریبا قحطی مواد شد و خیلی از شرکت ها کلا از ایران رفتند و بقیه هم منبع قابل اطمینانی نبودند (از نظر ادامه داشتن کار). بنابراین به مشکلات زیادی برخوردیم و یکسری پروژه های تحقیق و توسعه هم کلا متوقف شد. می شود یک چیزهایی را از مواد چینی استفاده کرد ولی من می گویم که شما یک محصول جدید را در فاز اولیه حداقل باید از بهترین مواد اولیه بسازید و بنچمارک انجام بدهید و بعد بگویید خوب فلان ماده آلمانی نیست و حالا از ماده چینی بزنم و ببینم چند درصد افت دارم! الان خیلی از شرکت ها اینکار را می کنند و خیلی جای کار روی محصولات جدید وجود ندارد.
بسپار- در ثبت سفارش، تخصیص ارز، گمرک و … مشکلی ندارید؟
مافی: نمی توانم پاسخ شما را بدهم چون اصلا کار مالی و بازرگانی بلد نیستم و دخالتی در آن ندارم.
بسپار- جدی ترین چالشی که با آن روبرو هستید چیست؟
مافی: جدی ترین چالش ما این است که شرکت ها پول نمی دهند و الان آسان ترین بخش کار تولید است. واقعا بازاری است که همه دنبال کلاهبرداری از یکدیگر هستند. اگر ما جایی بودیم که پرداخت ها تضمین شده بود تا الان مطمئن باشید که شرکت ما 30 تا 40 محصول دیگر هم داشت ولی گاهی می گوییم این را تولید کنیم که مانند محصول قبلی بشود؟ واقعا بحث پرداخت بزرگترین مشکل ما است. مثلا دوره ای بر روی رنگ پل های بتنی کار می کردیم که بسیار کار دشواری است اما در آخر بعد از یکسال به جای پول، به ما کامیون و غلطک اوراقی می دادند!!! تازه اگر می دادند! خیلی این موضوع اذیت می کند. اصلا درک نمی کنم که ساختمان سازها چه کار می کنند ولی می دانم یک بازی هایی است که من متوجه نمی شوم!
بسپار- رقابت را در بازارهای ایران چگونه ارزیابی می کنید؟
مافی: رقابت در بخش رنگ وضعیت خوبی دارد. یعنی شرکت های رنگی با یکدیگر خوب هستند. پروژه ای را دیدم که سه شرکت به طور موازی کار کنند ولی هیچ وقت رقابت ناسالم ندیدم. کلا با بی اخلاقی در بازار رنگ مواجه نبوده ام یا لااقل با ما چنین کاری انجام نشده است. با تعداد خیلی زیادی از آنها دوستی دارم. ولی متاسفانه بازار ضدحریق اینگونه نیست. ما با همان دید بازار رنگ وارد شدیم ولی خیلی رقابت ناسالم وجود دارد و شایعات عجیب و غریبی که راجع به خودم می شنوم گاهی شاخ درمی آورم و می گویم چه خلاقیت هایی طرف دارد! در جلسات فنی سوالاتی می پرسند که خیلی از آنها مشخص است که از کجا آب می خورد و می گوییم که شما بیایید کارخانه را بازدید کنید که ظرفیت چقدر داریم و آیا خودمان داریم تولید می کنیم و آیا چیزی که تولید می کنیم با آن چیزی که ادعا می کنیم متفاوت هست یا نیست … . در هر حال خیلی بازار سالمی نیست.
به نظرم بازار ایران در قسمت رنگ و از لحاظ کیفی یک بازار رو به افولی است و یکی از دلایل اصلی هم ارزان بودن (در بحث ساختمانی) قیمت کارگر است.
کسانی که خودشان خانه خود را رنگ می کنند کم است و هنوز بخش عمده را نقاش انجام می دهد. الان اپلیکیشن هست که خانه تان را با متری 7 هزار تومان رنگ بزند! خیلی عدد عجیبی است. وقتی این قیمت پیشنهاد می شود نتایج به چه صورت است؟ رنگ را نقاش خریداری می کند و تعداد بسیاری از فاکتورها که اولین و مهمترین آن کیفیت است از بین می رود. ما دوره ای تحقیق می کردیم در مورد بازار رنگ کانادا مثلا آنجا رنگی است به نام بنجامین مور (برند کانادایی با تولید رنگ های پایه آبی) که بسیار رنگ خوش کیفیتی است و رنگ های zero voc و zero emission تولید می کند. واقعا وقتی سطل رنگ را باز می کنید نمی فهمید رنگ در آن است. قیمت آن نزدیک به دو برابر سایر رنگ ها بود و فروش آن بیشتر از بقیه بود! چون آنجا خود خانه دار رنگ را خریداری می کرد یا وقتی نقاش رنگ را خریداری می کرد قیمت رنگ در مقابل کار کارگر درصد پایینی از هزینه ها بود. بنابراین درصد کم صرفه جویی را فدای کیفیت و سلامت کار نمی کرد. ولی در ایران کیفیت رنگ رو به پایین رفته و کیفیت معنا ندارد. ده سال پیش رنگی که تولید می شد به طور متوسط کیفیت بالاتری نسبت به چیزی که امروز تولید می شود دارد! رنگ را به سویی برده اند که الان پرفروش ترین رنگ بازار 3 یا 4 درصد رزین دارد و یک یا دو درصد تیتان و بقیه همه کربنات است و بسیار پرفروش است و همه شرکت ها هم زده اند. اینجا مغازه دارها فقط دنبال درصد تخفیف و چک مدت دار و جایزه داخل سطل و این دست مسایل هستند. اصلا در مورد کیفیت از شما سوال نمی شود. در تمام این سالها که من بازار رنگ پایه آب را کامل رصد می کنم (از لحاظ مواد اولیه) و تقریبا همه را می شناسم غیر از بحث سیلیکون ها هیچ چیز جدیدی وارد این بازار نشده غیر از جایگزینی افزودنی اروپایی با افزودنی چینی و هندی!
بسپار- در همین بخش رنگ های پایه آب با استاندارد های جهانی چقدر فاصله داریم؟
مافی: از لحاظ علمی فاصله ای نداریم. توانایی تولید رنگ با کیفیت اروپایی را داریم. ولی متاسفانه توانایی فروش آن را نداریم. اصلا نقاش برایش مهم نیست و یا خانواده های ما تربیت نشده اند که بدانند یک رنگ چه مضراتی دارد و هنوز خیلی ها رنگ مناسب را رنگ روغنی می دانند. فرهنگ سازی انجام نشده است و معتقدم در بحث رنگ ساختمانی مادامی که دولت قوانین بازدارنده در مورد آلاینده ها نگذارد، هیچ تغییری در صنعت رنگ به وجود نمی آید و رو به افول خواهد بود. این کار پروسه ای است که در یک برنامه طولانی مدت باید اجرا شود (اصلا ما برای سیاست های کلان مملکت هم برنامه طولانی مدت نداریم چه برسد رنگ). در یک جلسه دولتی من را برای موضوع استاندارد خواستند که اتفاقا از صحبت های من خوششان هم نیامد و دیگر مرا نخواستند. می گفتند از رنگها تست براقیت بگیریم که گفتم براقیت را که همه جا می گیرند، شما که ارگان دولتی هستید و قدرتش را هم دارید، بهتر است کاری در مورد مسایل زیست محیطی انجام بدهید … که قبول نکردند، چون طول می کشید. چون مدیران ما نمی دانند فردا سرکار هستند یا نه. بنابراین دنبال کارهای زودبازده برای سازمانشان می روند. در ایران فقط دو چیز حکمرانی می کند. اول پوشش این رنگ چگونه است که نقاش زودتر بزند و برود و دوم اینکه قیمت آن چقدر است. همین! من راجع به 80 درصد بازار صحبت می کنم و فقط 20 درصد هستند که می روند پیگیری می کنند و دنبال استانداردها و کیفیت های لازم هستند. کلیت به سمت ارزان کاری می روند و این بلایی است که از مسکن مهر شروع شد. آنها یک چیزی می خواستند که فقط دیوار را سفید کنند. بنابراین کیفیت رنگ در این سالهای اخیر به شدت افت کرده است.
(ادامه دارد …)
متن کامل این گفت و گو را که در شماره 203 ویژه نامه پوشرنگ در پایان شهریورماه منتشر شده است، بخوانید.
در صورت تمایل به دریافت نسخه نمونه رایگان و یا دریافت اشتراک با شماره های 02177523553 و 02177533158 داخلی 3 سرکار خانم ارشاد تماس بگیرید. نسخه الکترونیک این شماره از طریق فیدیبو قابل دسترسی است.
