گفتگوی بسپار با سید حسین میرزاسیدی، نایب رئیس هیات مدیره و قائم مقام مدیرعامل در فروش و تامین مالی کران پلیمر پارت: آینده قطعه سازی خودرو، نقشه راه ندارد! + یک تاریخچه جذاب

بسپار/ ایران پلیمر کران پلیمر پارت یک شرکت تولیدکننده قطعات و مجموعه های پلیمری خودروست که فرصت بازدید از آن برای خبرنگاران بسپار فراهم شد.
سید حسین میرزاسیدی از مردان مدافع کشور در زمان جنگ هشت ساله، دانش آموخته کارشناسی از دانشکده فنی دانشگاه تهران و کارشناسی ارشد شیمی پلیمر از دانشگاه تربیت مدرس و MBA رییس هیات مدیره و قائم مقام مدیرعامل در فروش و تامین مالی شرکت یاد شده است. او از سال 1375 در ساپکو آغاز به کار کرد، ابتدا در کسوت کارشناس، سپس کارشناس مسوول و بعدتر، هفت سال مدیر گروه تامین قطعات پلیمری ساپکو بوده و تامین تمام قطعات پلیمری به جز تایرها، چسب‌ها و رنگ‌ها را برعهده داشته است. چند سال بعد هم به عنوان معاونت مهندسی ساپکو منصوب شد و در نهایت در سال 1389 به واسطه تغییر مدیریت در ایران خودرو از ساپکو جدا شد. مدتی در ایپاکو به بحران های اقتصادی این مجموعه سر و سامان داد و نهایتا چنانکه خود می گوید، با کمک دوستان اقدام به تاسیس شرکت کران پلیمر پارت در زمینه تولید قطعات پلیمری به خصوص قطعات و مجموعه های پلاستیکی خودرو کرد.

میرزاسیدی: کار را با اجاره یک سالن 300 متری و خرید اقساطی 2 دستگاه تزریق شروع کردیم. امروز خدا را شکر، با همت دوستان و حدود 100 نفر پرسنل همکار، مجموعه بیش از 20 دستگاه تزریق و فضایی 7-8 هزار متری در اختیار دارد. عمده تولیدات ما قطعات تزریق پلاستیک و مجموعه‌های پلاستیکی مثل انواع دستگیره‌های درب بازکن، انواع هواکش و دیگر قطعات که در حدود 200 شماره فنی می‌باشد. ما به صورت مستقیم عمدتا با ایران خودرو و اخیرا شرکت مگا موتور و به صورت غیرمستقیم با شرکت سایپا همکاری داریم و بعضا قطعات پلاستیکی برای مجموعه‌سازان هم تولید می‌کنیم. ولی در مجموع عمده گردش مالی شرکت مربوط به همکاری با ساپکو و ایران خودرو می‌باشد.

بسپار- به عنوان یکی از مدیران پیشین و دارای سابقه در امر تامین قطعات خودرویی برای خودروسازی‌های بزرگ کشور، آیا می‌توانید خلاصه‌ای از تاریخچه این صنعت در کشور برای خوانندگان ما بگویید. اصولا تولید قطعات خودرویی (مشخصا پلیمری) از چه زمانی در خودروسازی‌ها جایگزین واردات شد و چه فرآیندی را به چه ویژگی‌هایی پشت سر گذاشت؟
میرزاسیدی: بله، اجازه بدهید برای جواب به این سوال به تاریخچه صنعت خودرو در کشور برگردیم. اولین شرکت خودرو سازی که در ایران تاسیس شد شرکت فیات ایران در سال 1332 بود ( تقریبا 70 سال پیش) و سال 1339 اولین خودروی خود را که کاملا مونتاژی بود به بازار ایران عرضه کرد.
شرکت جیپ ایران دیگر شرکت خودرو سازی بود که در سال 1336 تاسیس شد. ما الان این شرکت را با اسم پارس خودرو می‌شناسیم و اولین خودروی کاملا مونتاژی خود را در سال 1338 تولید کرد. شرکت لندروور یا مرتب خودروی امروز سال 1338 تاسیس شد و اولین خودروی مونتاژی آن در سال 1342 تولید شد.
ایران ناسیونال اولین شرکت بزرگ در ایران بود که با همت مرحوم روان شاد خیامی در سال 1341 تاسیس شد. ایران خودروی امروز. اولین خودروی خود را در سال 1345 با نام مشهور پیکان روانه بازار کرد. سال 1347 ترکیب تولید خودروی داخلی در ایران به صورت 12 هزار پیکان و 2 هزار خودروی دیگر بود.

بدنه اصلی صنعت خودروی ایران در آن سال شرکت ایران ناسیونال یا همان ایران خودروی امروز بود. از تاسیس اولین خودرو ساز تا سال 1351 ما در کشور جمعا 120 هزار خودرو تولید کردیم که عمدتا خودروهای ایران ناسیونال بوده است. از ابتدای تاسیس خودروسازی تا سال 1357 که انقلاب شد جمع خودروهای تولیدی به 432 هزار رسید.
عمده ترکیب این خودروها پیکان بوده به طوری که سال 56 رکورد ساخت حدود 100 هزار خودرو شکسته می شود! البته غالبا قطعات وارداتی بوده و مونتاژ خودرو در ایران انجام می‌شده است. وابستگی به واردات قطعه چنان زیاد بود که بعد از انقلاب بلافاصله افت تولید انفاق افتاد و بعد از آن با وقوع جنگ اساسا به دلیل عدم توانایی تولید خودرو در ایران صنایع خودروسازی در خدمت جنگ قرار گرفت و بعضا شروع به همکاری و کمک با صنایع تسلیحاتی کشور کردند.
بعد از جنگ و در سال 1369 تولید پیکان مجددا به 3 هزار دستگاه در سال می رسد و شروع دوباره‌ای در صنعت خودرو سازی اتفاق می افتد.
پژو 405 عملا وارد چرخه توافق برای ورود به جرگه ایران خودرو به صورت 100 در 100 وارداتی می‌شود. البته عملا تولید پژو 405 به این سرعت شروع نشد ولی توافقات در آن زمان صورت گرفت. سال 1373 تولید ایران خودرو به 23هزار دستگاه پیکان رسید و سایپایی که به موازات آن قبل از انقلاب تاسیس شده بود 1500 پراید تولید کرد. این سال به عنوان نقطه عطف صنعت خودرو شناخته می‌شود. تاریخچه صنعت خودرو را گفتم تا برسم به این که از حالا به بعد چه اتفاقی دراین صنعت رخ می‌دهد.

سال 1370-1371 شرکتی به نام ساپکو تاسیس می‌شود که متعلق به گروه صنعتی ایران خودرو است به موازات آن یک شرکت دیگری به نام سازه گستر که متعلق به گروه سایپا شکل می‌گیرد. این دو شرکت کار مهندسی و تامین را برای دو گروه خودروساز اصلی کشور بر عهده داشتند. عملا مفهوم زنجیره تامین در صنعت خودروسازی از تاسیس این دو شرکت به بعد شکل می گیرد.
من ابتدای سال 1375به مجموعه ساپکو وارد شدم و شغل کارشناسی خود را شروع کردم و خاطرم هست بسیاری از قطعه سازان امروز که جزو افتخارات کشور به عنوان شرکت‌های بزرگ و لیدر در تولید قطعات خودرو با حدود هزاران پرسنل هستند، آن زمان شرکت هایی کوچک بودند که تحت حمایت ایران خودرو هم به لحاظ کمک های مهندسی و هم به لحاظ کمک های مالی و بازارسازی قرار می‌گرفتند.
سال 1375 تولید پیکان از 23000 دستگاه در سال 1373 به 77000 تا دستگاه پیکان رسید (تولید بیش از 3 برابری) و پراید 1500 دستگاهی به 23000 دستگاه رسید و مجموعا این دو شرکت در سال 1375 نزدیک به 100 هزارخودرو تولید داشتند (یعنی بعد از گذشت حدود 20 سال به رکورد یک سال قبل انقلاب رسیدیم.)

بسپار- اشاره کردید که صنعت قطعه سازی کشور با راه اندازی ساپکو و سازه گستر شکل گرفت و گسترش پیدا کرد … . سهم تولید داخل به طور تقریبی چه قدر بود؟
میرزاسیدی: بله … تا قبل از تاسیس شرکت ساپکو، عمده قطعات از خارج کشور وارد می‌شد و بعضا قطعاتی که داخل کشور تولید می‌شد در کارگاه‌های خیلی کوچک و با کیفیت بسیار پایین بود و اصلا قابل قیاس با وضعیت کنونی نبود. سطح خودکفایی برای قطعات نسبتا ساده در حدود 10 یا 20 درصد بود. البته از قبل، ایران خودرو 2 یا 3 شرکت در درون خود تاسیس کرده بود که قطعات مورد نیاز را بیشتر در حوزه فلزی می توانست تامین کند و تقریبا بخش خصوصی در بخش تامین قطعات جایگاه مشخصی در آن زمان نداشت. از سال 1373 به بخش خصوصی میدان داده شد که وارد جرگه تولید قطعات خودرو بشود و بخش خصوصی به حمدالله خیلی خوب رشد کرد.
ما سال 1379در گروه صنعتی ایران خودرو توانستیم 110 هزار پیکان تولید کنیم و از همان سال تولید سمند هم آغاز شد و پژو 405 در تیراژ به یک خودکفایی قابل قبولی رسید. سال 1382 تولید خودرو در ایران به 660هزار خودرو رسید و می‌توان دید که صنعت خودرو با چه سرعتی رشد کرد. این اتفاق بعد از تشکیل دو شرکت ساپکو و سازه گستر رخ داد. عمدتا 70 درصد تامین قطعات به عهده ساپکو و 30 درصد به عهده سازه گستر بود. سال 1382 تولید خودرو در کشور تقریبا معادل یک سوم تولید خودروی سواری تا آن زمان بود که در یک سال به یک سوم عقبه تولیدات قبلی از سال 1332 به بعد رسید.
این جهش تولیدی که در صنعت خودرو اتفاق افتاد ماحصل این بود که در صنعت خودرو شرکت ساپکو توانسته بود قطعات را برای قطعه‌سازان دسته‌بندی کند و کلاس‌ها و برنامه‌های ارتقا برگزار کند. زنجیره تامین تقریبا کاملی را شرکت های ساپکو و سازه گستر برای این دو گروه خودرو سازی ایجاد کرده بودند.
در صنعت خودرو سازی قدرت یک خودروساز را به زنجیره تامین می‌دانیم. یعنی خودروسازی که زنجیره تامین نداشته باشد عملا چیزی نیست ولو اینکه خیلی سریع شکل بگیرد، سریع هم می‌خوابد. همین اتفاق برای ایران ناسیونال سال 1357 افتاد به دلیل اینکه زنجیره تامین نداشت به محض دریافت شوکی که بر اثر انقلاب به آن وارد شد کلا تعطیل شد و در طول سالیان گذشته هم دیدیم که خودروسازهای زیادی سر از عرصه تولید در می‌آورند و 2 سال بعد هیچ اثری از آنها باقی نمی‌ماند! خیلی از شرکت‌ها هستند که در 30 یا 40 سال گذشته به همین طریق بر سر کار آمدند و تولیدات بالایی داشتند و حجم زیادی خودرو را به بازار عرضه کردند ولی چند سال بعد هیج اثری از آنها نبود و حتی کسی پاسخگوی خدمات پس از فروش خودروهایشان نیز نبود.
ولی شکر خدا دو خودروساز سایپا و ایران خودرو با ایجاد زنجیره تامین توانستند یک جهش قابل قبولی در صنعت خودرو و قطعه سازی ایجاد کنند. تقسیم بندی ای در شرکت ساپکو و سازه گستر در مورد سازندگان قطعات وجود دارد. به عنوان مثال دسته‌ای از سازندگان با گروه پلیمری کار می‌کنند و دسته‌ای دیگر با گروه برق و دسته‌ای دیگر با بدنه یا موتور و … . به واسطه این دسته بندی و تخصصی شدن صنعت قطعه سازی، توانستند در رشته‌های مختلف تخصصی به سطح قابل قبولی از تکنولوژی و تولید دست پیدا کنند.

بسپار- همواره نقدهای جدی به خودروسازی کشور وارد بوده … طبیعتا قطعه سازی هم مستثنا نیست. به نظر شما در دو دهه اخیر این صنعت (قطعه سازی) چه بزنگاه هایی را پشت سر گذاشته؟ به عنوان شخصی که از نزدیک با تولید و تامین قطعات پلیمری سرو کار داشته اید، این صنعت را به لحاظ تیراژ و اقتصادی بودن تولید و همچنین کیفیت دارای بالندگی می دانید یا نه؟ در چه بخش‌هایی، قطعات یا فرایندهایی احتمالا؟

(ادامه دارد …)

متن کامل این گفت و گو را در شماره 249 ماهنامه بسپار که در نیمه تیرماه 1402 منتشر شده است، می خوانید.

در صورت تمایل به دریافت نسخه نمونه رایگان و یا دریافت اشتراک با شماره های ۰۲۱۷۷۵۲۳۵۵۳ و ۰۲۱۷۷۵۳۳۱۵۸ داخلی ۳ سرکار خانم ارشاد تماس بگیرید. نسخه الکترونیک این شماره از طریق طاقچه و فیدیبو قابل دسترسی است.