رشد علوم پلیمر کشور تا رتبه پنجم جهانی/ این دستاورد حاصل چه تلاش هایی بوده و چه نتایجی برای کشور در بر داشته است؟

بسپار/ ایران پلیمر هر چند به زودی در این گروه رسانه ای به چگونگی ایجاد رشته مهندسی پلیمر در کشور مفصلا خواهیم پرداخت، اما خالی از لطف نیست با نگاهی به داده های دو پایگاه Scimago و Web of science روند رو به رشد علوم پلیمر در کشور را رصد کنیم. این گزارش توسط دکتر میرزاده و با همکاری خانم طباطبایی تهیه شده است.

رتبه ایران طبق پایگاه داده Scimago  در کلیه رشته های علوم بین سالهای 1996-2021 در جایگاه 21ام دنیا قرار داشته  و در همین سال یعنی 2021 این رتبه به 15 دنیا ارتقا یافته است.

در علوم پلیمر اما وضعیت از این هم جالب تر است. در حالیکه متوسط رتبه ایران در سالهای 1996-2021 در میان همه کشورهای دنیا یازدهم بوده، در سال 2021 باز هم ارتقا یافته و رتبه تولید دانش در کشور به پنجم دنیا رسیده است!

یعنی بعد از چین، امریکا، هند و آلمان قرار دارد. این نکته هم حایز اهمیت است که هر چند ترکیه در صنایع پلیمری در این سالها رشدی فراتر از ایران داشته، در تولید علوم پلیمر بعد از ایران و در رتبه یازدهم قرار دارد.

 

در رتبه بندی پایگاه Web of science  هم ایران عملکرد نسبتا مشابهی دارد (طبیعی است که معیارهای رتبه بندی در پایگاه های مختلف تا حدودی متفاوت باشد). متوسط رتبه از سال 1990 چهاردهم دنیا بوده که در سال 2021 به رتبه هفتم رسیده است.

بر اساس داده های همین پایگاه سهم دانشگاه های مختلف در تولید مقالات علمی بر اساس جدول زیر بوده است. دانشگاه آزاد اسلامی، دانشگاه صنعتی امیرکبیر، پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی ایران و دانشگاه تهران بیشترین تولید مستندات علمی پلیمر را داشته اند که در مجموع 54 درصد کل تولید علمی کشور در این شاخه را شامل می شود.

همانطور که اشاره کردیم مفصلا به داستان ایجاد رشته مهندسی پلیمر و تاسیس دانشکده مستقل آن در دانشگاه صنعتی امیرکبیر خواهیم پرداخت. اما در کنار آن ایجاد مرکز تحقیقات علوم، مهندسی و تحقیقات پلیمر هم که امروز به نام پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی شناخته می شود، نقطه عطفی در علوم و مهندسی بسپارها در کشور است که با همت دکتر افشار، برخی از اعضای هیات علمی وقت دانشکده مهندسی پلیمر و رنگ و با دستور نخست وزیر وقت مهندس موسوی و استاندار کرمان دکتر میرزاده محقق شده است. همچنین برگزاری سمینارهای بین المللی علوم و تکنولوژی پلیمرها  ISPST که امسال شانزدهمین دوره خود را انتظار می کشد و انتشار چندین ژورنال بین المللی از نتایج همراهی و همت اساتید قدیمی این رشته است.

رتبه پنجم دنیا در حوزه علوم پلیمر دستاوردی به راستی حایز اهمیت است. هر چند کشور به دلایل عدیده نتوانسته از این پتانسیل در صنعت و اقتصاد خود بهره ببرد که جای تاسف بسیار دارد.

با اینحال این گزارش به خوبی نشان می دهد که اساتید، اعضای هیات های علمی و پژوهشگران و محققان کشور در حوزه علوم پلیمر در تولید دانش و داده های علوم تا چه حد موفق عمل کرده اند. این امر حتما وامدار پیشکسوتان این شاخه و خصوصا کسانی است که  بر ایجاد مستقل این رشته مهندسی در کشور و بستر آموزش و تربیت نیروی انسانی علمی در قالب دانشکده ها و گروه ها و پژوهشگاه ها و … اهتمام داشته اند.

 

برای ایشان بهروزی آرزو می کنیم.