اختصاصی بسپار/ نگاهی به دنیای بستهبندیهای پلیمری و هوشمند
بسپار/ایران پلیمر کاربردهای بی‌شماری از پلیمرها در صنعت وجود دارد. در سال‌های اخیر حضور پلیمرها در صنایعی مانند بسته‌بندی، خودرسازی، ساخت و ساز و … پررنگ‌تر شده است. و این تا حد زیادی به دلیل تطبیق پذیری و طیف گسترده‌ای از ویژگی‌های مطلوب آنها نشات می‌گیرد. سهم مصرف پلیمرها در صنعت بسته‌بندی در حدود 42 درصد، در صنعت خودروسازی 8 درصد و در ساخت و ساز 20 درصد تخمین زده شده است.
اما سهم بستهبندیهای پلیمری در صنعت بسته‌بندی چه مقدار است؟ و برای حفظ جایگاه خود با چه چالش‌هایی رو به رو هستند؟
سهم بستهبندیهای پلیمری به خصوص بستهبندیهای پلاستیکی بیش از 45 درصد دیگر انواع بسته‌بندی‌ها است. به بیان ساده‌تر بیشترین سهم مواد مصرفی در صنعت بسته‌بندی از آن پلیمرهاست. و طبق داده‌های جمع آوری شده از سال 2018 تا 2023 با افزایش مصرف بستهبندیهای پلاستیکی رو به رو بوده‌ایم.
شاید بهتر باشد برای بررسی چالش‌های پیش رو ابتدا ویژگی‌هایی در پلاستیک‌ها که باعث رسیدنشان به این سهم در صنعت بسته‌بندی شده است را مروری کنیم.
مزایای استفاده از بستهبندیهای پلاستیکی :
بهره وری انرژی : بستهبندیهای پلاستیکی دارای وزن و چگالی کمی هستند و فضای کمتری را اشغال می‌کنند. پس حمل و نقل کالا را آسان‌‌تر می‌کنند و در نتیجه مصرف سوخت هنگام توزیع محصول را کاهش می‌دهند که این خود باعث کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و صرفه جویی در هزینه برای توزیع کنندگان، فروشندگان و مصرف‌کنندگان می‌شود.
دوام و پایداری : بستهبندیهای پلاستیکی بادوام هستند و از پایداری بسیار بالایی برخوردارند. بر خلاف باورعموم مواد پلاستیکی در برابر عوامل محیطی مخرب همچون خوردگی و فرسایش مقاومت بالایی دارند و همچنین می‌توانند شرایط محیطی سخت مانند دما و رطوبت شدید را تحمل کنند، پس این نوع بسته‌بندی برای محصولاتی که نیاز به نگهداری طولانی مدت در شرایط سخت را دارند ایده آل می‌باشد.
تطبیق پذیری : بستهبندیهای پلاستیکی را می‌توان در شکل‌ها و اندازه‌های مختلف طراحی کرد. و آن را برای طیف وسیعی از محصولات، از غذا و نوشیدنی گرفته تا لوازم آرایشی و بهداشتی شخصی سازی کرد.
مقرون به صرفه بودن : بستهبندیهای پلاستیکی در مقایسه با سایر مواد بسته‌بندی مانند شیشه و فلز نسبتاً ارزان‌تر هستند و همین عامل آنها را به گزینه‌ای جذاب برای تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان تبدیل می‌کند.
اما بستهبندیهای پلاستیکی دارای معایبی نیز هستند از جمله:
آلودگی : تولید و دفع بستهبندیهای پلاستیکی منجر به آلودگی آب و هوا می‌شود و به محیط زیست آسیب می‌رساند.
مصرف منابع تجدید ناپذیر : تولید پلاستیک مستلزم استفاده از منابع تجدیدناپذیر مانند سوخت‌های فسیلی است که محدود هستند و همچنین منجر به انتشار بیشتر گازهای گلخانه‌ای می‌شود.
زیست تخریب ناپذیر : پلاستیک‌ها مواد غیرقابل تجزیه و زیست‌تخریب‌پذیر هستند، به این معنی که به راحتی تجزیه نمی‌شوند و می‌توانند برای مدت زمان‌های طولانی در محیط باقی بمانند.
تاثیر بر زندگی دیگر جانداران : پسماند بسته‌بندی پلاستیکی می‌تواند به حیات وحش آسیب برساند، زیرا حیوانات ممکن است آن را با غذا اشتباه بگیرند یا در آن گیر کنند. که سالانه امارهای نگران کننده ای از این اتفاق به گوش می‌رسد.
پس در مجموع می‌توان گفت در کنار تمام مزایایی که دارند دفع پسماند بستهبندیهای پلاستیکی از بزرگ‌ترین و نگران‌کننده ترین معایب آنان می‌باشد که به یکی از چالش‌های بزرگ این صنعت تبدیل شده است.
باید توجه کرد که اندازه بازار جهانی بستهبندیهای پلاستیکی در سال 2022 به 412.74 میلیارد دلار رسید و پیش بینی می‌شود تا سال 2032 به حدود 616.26 میلیارد دلار برسد و با رشد 4.09 درصدی از سال 2023 تا 2032 پیش رود.
برگردان: مهندس گلرخ فرد ذوالفقاری
(ادامه دارد …)
متن کامل این مقاله را در شماره 255 ماهنامه بسپار که در نیمه دی ماه 1402 منتشر شده است، می خوانید.
در صورت تمایل به دریافت نسخه نمونه رایگان و یا دریافت اشتراک با شماره های ۰۲۱۷۷۵۲۳۵۵۳ و ۰۲۱۷۷۵۳۳۱۵۸ داخلی ۳ سرکار خانم ارشاد تماس بگیرید. نسخه الکترونیک این شماره از طریق طاقچه و فیدیبو قابل دسترسی است.
